Kan een (lokale) avondklok het coronavirus beteugelen? Dit zegt de wetenschap
In Frankrijk geldt vanaf zaterdag voor enkele regio’s en steden opnieuw een avondklok. Ook bij ons is zo’n lokale avondklok een mogelijke maatregel die morgen wellicht door het Overlegcomité wordt besproken. Maar werkt dat eigenlijk wel, zo’n avondklok?
Terwijl Frankrijk het voortouw trekt met een avondklok en Nederland de horeca sluit, blijft het (voorlopig) stil in België. Nochtans zou een (lokale) avondklok de curves, die exponentieel stijgen, kunnen afvlakken: crush the curve. “In de zones waar het echt nodig is, kan je proberen om mensen op die manier uit elkaar te houden. Voornamelijk het tegengaan van samenscholingen is belangrijk”, vindt ook epidemioloog Pierre Van Damme (UAntwerpen). Een studie (die nog niet onderworpen is aan een peer-review) van enkele Franse wetenschappers treedt Van Damme bij.
Het onderzoek werd op 12 oktober vrijgegeven en zoomt in op Frans-Guyana dat tijdens de eerste golf van de crisis verschillende maatregelen invoerde, waaronder een avondklok. Die avondklok werd beetje bij beetje bijgeschaafd.
Tijdlijn van vertraagde transmissie
Terwijl er van 17 maart tot 11 mei nog een totale lockdown gold, net zoals in de rest van Frankrijk, mochten de cafés en bars vanaf 11 mei hun deuren weer openen. Wel bleef er een avondklok gelden: inwoners van Frans-Guyana mochten hun huis niet verlaten tussen 23 uur en 5 uur ’s morgens. Enkel in Saint Georges, een gemeente die aan Brazilië grenst, bleef een totale lockdown gelden.
Helaas leek de ingevoerde avondklok niet op te wegen tegen de doorgevoerde versoepelingen. Op 20 mei – 9 dagen na het opheffen van de lockdown – bedroeg het R-getal nog steeds 1,7 waardoor het aantal besmettingen bleef stijgen. Daarom besloot men om de avondklok vanaf 10 juni (een maand na het opheffen van de lockdown) te verstrengen: inwoners mochten hun huis niet verlaten tussen 21 uur tot 5 uur ’s morgens. Vanaf 18 juni gold dat verbod vanaf 19 uur op weekdagen en vanaf 15 uur in het weekend. Op 25 juni werd de avondklok nogmaals bijgesteld en moest men binnenblijven na 17 uur, en zelfs na 13 uur in het weekend.
Het resultaat mocht er wezen: tijdens het laatste rondje verstrengingen was het effect van de avondklok reeds voelbaar: de R-waarde daalde rond 15 juni van 1,7 naar 1,1. Op dat moment besmetten tien Covid-19-patiënten elf anderen, terwijl dat er eind mei nog zeventien waren. Waarom de avondklok toch nog werd bijgeschaafd? “Omdat beleidsvoerders zich richtten tot de blinde vlekken”, aldus coauteur van het onderzoek Simon Cauchemez. “Die momenten waarop we geneigd zijn minder op te letten, te ontspannen met vrienden en familie.” Na 25 juni stabiliseerde ook het aantal hospitalisaties om vervolgens te dalen.
In Turkije werd een soortgelijk onderzoek verricht naar het effect van een lockdown en avondklok. Ook daar werd een positieve conclusie geformuleerd: een avondklok en/of volledige lockdown kan de verspreiding van het coronavirus tegengaan. “Als de vertraagde transmissie samenvalt met de interventies, suggereert dit een verband”, besluit Cauchemez.
Avondklok of nachtklok?
In Antwerpen heeft zo’n lokale avondklok zijn effect zelfs al bewezen. Terwijl de R-waarde van de provincie Antwerpen eind juli bijna 2 bedroeg, was dat eind augustus - na het invoeren van een avondklok - nog maar 0,83. “Een avondklok was noodzakelijk én effectief”, aldus Van Damme. “De maatregel heeft de curve doen dalen. Anders zouden we vandaag in Antwerpen soortgelijke cijfers als in Brussel zien: een blijvende exponentiële curve."
Het is belangrijk dat je probeert te vermijden dat mensen te lang op straat blijven rondlopen
Rest nog de vraag in welke vorm een avondklok best wordt ingevoerd. Geldt die vanaf 21, 22 of 23 uur? Of kan een nachtklok, waarbij men het huis niet mag verlaten tussen pakweg middernacht en 5 uur ‘s morgens, ook werken? “Het is belangrijk dat je probeert te vermijden dat mensen te lang op straat blijven rondlopen”, kadert Van Damme. “Als je enkel een nachtklok hebt, moet je kunnen rekenen op een goede attitude van de burger. Je geeft een stukje vrijheid, dan is het de vraag of ze er goed mee omgaan.”
Avondklok in Antwerpen
Op woensdag 29 juli ondertekende de Antwerpse provinciegouverneur Cathy Berx een politieverordening die de avondklok invoerde in de hele provincie. Iedereen moest tussen half twaalf ‘s nachts en zes uur ‘s ochtends thuis zijn. Het werd haar door velen niet in dank afgenomen. Er werd fijntjes op gewezen dat het al sinds 1944 geleden was, onder de Duitse bezetting, dat Antwerpen nog een avondklok had gekend. En toen was de grondwet uiteraard opgeschort.
Nadelen
Toch blijven sommigen bijzonder sceptisch. Zo worden een kleinere kans op dronkenschap en de avondklok vaak in een adem genoemd. Onterecht, vinden enkele Britse wetenschappers: de avondklok zorgt er evengoed voor dat sommigen vroeger op café gaan. Dan is er in het beste geval helemaal geen effect, in het slechtste geval heeft de maatregel een negatieve impact op de coronacijfers.
Daarnaast moet er bij onderzoeken zoals hierboven aan herinnerd worden dat een avondklok vaak niet de enige maatregel is die wordt genomen. Zo is er bijvoorbeeld de mondmaskerplicht en de verplichte minimale afstand. Ook die hebben een effect op de verspreiding van het virus. Daarnaast impliceert een strenge avondklok zoals die in Frans-Guyana ook dat restaurants en bars gesloten blijven. Uit eten of met vrienden op café gaan doe je niet makkelijk voor 17 uur (de avondklok die vanaf 25 juni gold). Tot slot is het aantal studies naar het effect van een avondklok eerder beperkt.
Lees ook:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
178
Daar is het zomeruur weer: wat betekent dat juist en wanneer schakelen we over?
-
PREMIUM
ONZE OPINIE. “Als een avondklok volgens experts een efficiënte maatregel is, laten we die rationele keuze dan gewoon maken”
61% vindt de huidige coronabeperkingen te soepel, 84% is voorstander van strengere regels. Nee, deze resultaten hadden we niet verwacht, toen we de Grote Corona Peiling lanceerden bij 1.000 Vlamingen. Met handen en voeten hebben virologen het ons de laatste dagen proberen uitleggen: dit gaat absoluut de verkeerde kant uit en een tweede lockdown is niet ondenkbaar. Het heeft effect gehad. -
Waarom 1 op de 10 Belgen dit weekend beter niet te veel buitenkomt: “We verwachten ook pollenwolken uit buitenland”
Wie last heeft van hooikoorts, let dit weekend best op. Volgens AirAllergy, een meetnet van Sciensano, zullen er extra veel pollen rondvliegen. “Het gaat om het stuifmeel van de berk, een soort waar zeker een op de tien Belgen allergisch voor is.” Expert Nicolas Bruffaerts legt uit hoe fel patiënten dit gaan merken én geeft tips om de hinder zoveel mogelijk te beperken. -
-
Neem nu deel aan de Gouden Giro en maak kans op de hoofdprijs van 5.000 euro dankzij HLN
-
Duizend vrouwen gezocht die vagina ter beschikking willen stellen van wetenschap
De Universiteit Antwerpen zoekt duizend vrouwen die hun geslachtsorgaan ter beschikking willen stellen voor nieuw onderzoek. Voor het Isala-project werkt de universiteit met “ambassadrices van vrouwelijke gezondheid”, klinkt het in een persbericht. -
PREMIUM
Steeds meer koraalriffen verbleken door klimaatopwarming: welke gevolgen heeft dat voor ons?
Al maandenlang zijn de oceanen wereldwijd ongezien warm. In heel wat tropische regio’s gaat het om 2 tot 4°C boven de normale watertemperaturen. Dat is nefast voor koraalriffen die hierdoor massaal verbleken. Maar wat is koraalverbleking precies? Hebben de riffen nog een toekomst? En welke impact zou het op ons hebben als ze zouden verdwijnen door de klimaatopwarming? Klimatoloog Samuel Helsen legt uit. “De impact is niet alleen ecologisch, maar ook economisch.” -
Livios
Is een architect verplicht als je je woning wil renoveren?
-
Jobat
Ontslag gekregen of genomen: op welke werkloosheidsuitkering kan je dan rekenen?
-
PREMIUM
EXCLUSIEF. De wetenschapper achter de nieuwe Kiekeboes: “Niet kunnen tekenen heeft mij nooit tegengehouden om achter mijn droom aan te gaan”
Vanaf morgen ligt het eerste album van de nieuwe Kiekeboes ‘Uranium-235' in de winkel. Hierin dompelt scenarist Nix (Marnix Verduyn) de 21-jarige Fanny Kiekeboe onder in de wereld van kernenergie. Geen probleem voor hem, want naast stripmaker is hij wetenschapper. Hoeveel van die achtergrond sijpelt er door in een scenario? Waar trekt hij de grens tussen feit en fictie? En kan je Fanny nucleaire mopjes laten maken? HLN-wetenschapsjournalist Martijn Peters ging exclusief kijken in de tekenstudio van de wetenschapper achter de Kiekeboes. -
KIJK. Prachtige timelapse toont hoe zon pal boven evenaar schijnt: lente officieel begonnen
De lente is begonnen en dat wil zeggen dat onze dagen vanaf nu ook steeds langer zullen worden. Een prachtige timelapse die gemaakt werd met een ruimtesatelliet van NASA toont dat ook. Daarop is te zien hoe de zon pal op de evenaar schijnt waardoor zowel dag als nacht wereldwijd bijna even lang duurden. -
Update
Nobelprijswinnaar Peter Higgs (94), uitvinder van het higgsdeeltje, overleden