Boris Johnson gelooft niet meer in handelsakkoord met Europese Unie na brexit

Op de Europese top in Brussel zeiden de staatshoofden en regeringsleiders van de EU27 gisteren ongerust te zijn over het gebrek aan vooruitgang in de brexit-onderhandelingen. Ze legden de bal in het kamp van de Britten, die ze vroegen “de nodige stappen” te zetten. Tegelijk moeten de voorbereidingen op een ‘no deal’ opgevoerd worden.

In een videoverklaring zegt de Britse premier Johnson vrijdag dat wat hem betreft de Europese Unie “afstand genomen (heeft) van het idee van een vrijhandelsakkoord”. Hij ziet op zijn beurt een gebrek aan vooruitgang in Brussel. Tenzij de EU haar benadering van de brexit-onderhandelingen “fundamenteel verandert”, gaat Johnson voor de “Australië-oplossing”. Dat land heeft geen handelsakkoord met de EU, waardoor de regels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) van toepassing zijn.

Johnson noemt het na de top duidelijk dat de EU met het Verenigd Koninkrijk - “na 45 jaar EU-lidmaatschap” - niet tegen dezelfde voorwaarden wil handel voeren als met Canada. “Dat is vreemd.”

Noodgedwongen kiest Johnson daarom voor de “Australië-oplossing”, maar hij heeft er naar eigen zeggen vertrouwen in dat het VK dat aankan. “We worden een vrij land dat zijn eigen grenzen en zijn eigen visserijsector kan beheren, en zijn eigen wetten kan maken.”

Gevraagd waarom hij niet zegt dat de onderhandelingen afgelopen zijn, zegt Johnson dat hij nog altijd wil luisteren als de EU haar positie ten gronde wijzigt. “Maar na de top van gisteren en vandaag ziet dat er niet naar uit”, zei hij.

Johnson slaat de deur van de onderhandelingen echter niet dicht, en dat doet ook de EU niet. “Wij blijven vastbesloten om een akkoord te sluiten, maar niet tegen elke prijs”, reageerde voorzitter Michel na afloop van de tweede dag van de Europese top. “Wat we gisteren (donderdag, red.) zeiden, blijft gelden: we zijn klaar om verder te onderhandelen, om verder te praten, in de hoop vooruitgang te boeken.”

Eerlijke handel, een correct arbitragemechanisme en goede afspraken voor de visserijsector zijn de grote overgebleven knooppunten, herhaalde Michel nog eens. Ook de vrede op het Ierse eiland, de integriteit van de Europese interne markt en de integrale uitvoering van het terugtrekkingsakkoord staan voor de EU voorop.

Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen reageerde eerder al dat de EU verder wil blijven werken aan een akkoord, maar niet tegen elke prijs. Zoals gepland zullen hoofdonderhandelaar Michel Barnier en zijn team maandag naar Londen afreizen om verder te onderhandelen, schreef ze op Twitter.

De Duitse bondskanselier Angela Merkel zei eveneens dat de onderhandelingen verder moeten gaan, en gaf aan dat ook de EU tot compromissen bereid moet zijn. “Beide partijen moeten een stap in de richting van de andere zetten.” De Franse president Emmanuel Macron hintte dat er mogelijk een vergelijk kan gevonden worden door de toegang voor Europese vissers tot de Britse wateren te koppelen aan de toegang voor de Britten tot de Europese energiemarkt.

Maandag trekt de Europese hoofdonderhandelaar Michel Barnier met zijn team naar Londen om de gesprekken verder te zetten. Er rest Brussel en Londen nog enkele weken om een akkoord te vinden, zei hij donderdag.