Koning Willem-Alexander breekt vakantie Griekenland af na ophef: “Reacties zijn heftig, die raken ons”

“We willen er geen enkele twijfel over laten bestaan: om het Covid-19-virus eronder te krijgen is het noodzakelijk dat de richtlijnen worden nagevolgd. De discussie naar aanleiding van onze vakantie draagt daar niet aan bij.”

Vanmiddag werd bekend dat het koninklijk gezin met het regeringsvliegtuig naar Griekenland was gevlogen. Het toestel is intussen op de terugweg, zo is te zien op een online vliegtuigtracker.

Hoewel de reis dus binnen de regels valt, werd er geïrriteerd gereageerd in de Tweede Kamer. “Als de koning nu op vakantie gaat is dat echt het verkeerde signaal aan Nederland”, vindt GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver, die opheldering vroeg van premier Rutte. “De regering vraagt mensen om zoveel mogelijk thuis te blijven en af te zien van allerlei dingen waar ze naar uitgekeken hebben”, ging hij verder. “Dan helpt het niet als er berichten opduiken dat de koninklijke familie het vliegtuig naar Griekenland pakt.”

Kamerlid Joost Sneller van regeringspartij D66 noemt het “onverstandig en onbegrijpelijk” dat de koning naar Griekenland is gereisd. Juist gezien de ‘voorbeeldfunctie’ die het staatshoofd heeft, had hij gehoor moeten geven aan de oproep van het kabinet om zoveel mogelijk “in je eigen omgeving te blijven”. 

“De koning voelt de tijdgeest niet goed aan”, aldus SP-Kamerlid Ronald van Raak. “Dit is geen gelukkige keus van de koning. Hij heeft een voorbeeldfunctie. Ik vind dat Rutte de koning had moeten weerhouden.” VVD-Kamerlid Bart Smals laat desgevraagd weten dat het “niet zijn keuze zou zijn geweest”.

Ook Noud Bex, expert in crisiscommunicatie, vreest dat de actie van de koning ten koste gaat van het draagvlak voor het naleven van de coronamaatregelen. “Deze actie valt in dezelfde categorie als het huwelijk van Ferd Grapperhaus. Mensen zullen denken: als de koning het doet, waarom zou ik het dan ook niet doen? Echt hoogst ongelukkig dit, uitgerekend in deze fase van de crisis. De timing kon eigenlijk niet slechter.”

Volgens de crisiscommunicator zijn excuses nodig om het draagvlak in de samenleving weer terug te krijgen. Die moeten dan door premier Rutte worden gemaakt, zegt Bex. “Ik denk niet dat de koning hier zelf wat van gaat zeggen”, sprak de expert zijn verwachting vanmiddag uit, toen de verklaring van de Oranjes nog niet bekend was. “Hier moet snel en daadkrachtig tegen opgetreden worden. Het Koningshuis en het kabinet mogen in deze fase van de crisis niet de schijn opwekken dat zij laks met de coronaregels omgaan. Zeker nu het allemaal nog langer duurt in Nederland, met horeca die dicht gaat en mensen die vrezen voor hun baan.”

Historica en Koningshuiskenner Dorine Hermans zegt dat Willem-Alexander een man van trots is. “Bij hem overheerst het gevoel dat hij heel veel werk voor Nederland verricht, en dat hij daar best iets voor terug mag krijgen”, zegt Hermans. Dat niemand in zijn omgeving heeft gezegd dat een reis naar Griekenland misschien niet zo’n goed idee is, sluit Hermans uit. “Er zal heus wel iets zijn gezegd, maar ik denk niet dat de koning zich daar wat van aantrekt. Hij lijkt me de baas. Dat weet hij, en zo voelt hij zich ook. Hij laat zich niet zomaar zijn pleziertjes afpakken.”

Willem-Alexander en Máxima raakten eerder deze zomer in opspraak, omdat ze tijdens hun vakantie in Griekenland geen 1,5 meter afstand hielden van een restauranteigenaar met wie ze op de foto gingen. “In de spontaniteit van het moment hebben we daar niet goed op gelet”, aldus het koningspaar in reactie op de ontstane ophef. “Dat hadden we natuurlijk wel moeten doen. Want ook op vakantie is naleven van coronaregels essentieel om het virus eronder te krijgen.”