ASSISEN. Beschuldigde (74) die ex-paracommando neerstak met koksmes na jarenlange burenruzie: “Hij was aan het roepen, tieren en obscene gebaren aan het maken”

De eerste procesdag in Leuven zit erop. Over hoe de steekpartij zich precies heeft afgespeeld, is men niet veel wijzer geworden. De wetsdokter Wim Van De Voorde komt op dinsdag de medicolegale vaststellingen toelichten. Volgens Van De Voorde werd het koksmes met grote kracht door het borstbeen van het slachtoffer gestoken. Ook op de agenda dinsdag: Simone Putseys, de vrouw van beschuldigde en weduwe Linda Hermans. De kinderen van het slachtoffer worden eveneens gehoord. Ook de buurvrouw die Dams nog tevergeefs reanimeerde, zal komen getuigen. 

Het mes ligt, zoals eerder beweerd, terug in de koffer. Veel bloed is niet meer aanwezig op het Ikea-mes, stellen de speurders. Het labo vindt nog wel enkele bloeddruppels in de koffer van de Mercedes van Putseys. In de keuken ligt ook effectief de gsm die Putseys wilde gaan halen, vooraleer naar de bbq te vertrekken. 

De speurders tonen ook de verwondingen van het slachtoffer. Het gaat om wondes in de borstkas, de knie en de linkerbil. De wetsdokter zal daar dinsdag een uiteenzetting met zijn bevindingen over geven.  

In hun powerpoint zeggen de speurders dat Simone Putseys verklaarde, dat ze uit schrik voor Dams, zelfs niet meer naar politie durfde te stappen. Volgens haar verliep alles die dag "in een flits". Na de steekpartij belde zij meteen haar schoondochter om te zeggen dat er "iets erg" gebeurd was. 

Putseys werd een eerste keer verhoord diezelfde nacht nog van 30 op 31 juli 2016 van 2.42 uur tot 5.27 uur. Hij werd een tweede keer verhoord op 31 juli van 14.05 uur tot 14.54 uur door de onderzoeksrechter en tijdens de wedersamenstelling op 9 augustus. De zeventiger geeft telkens aan dat Dams agressief was en dat hij bij elke ontmoeting bedreigd werd door de militair op rust. 

Om 16.49 uur kwam er die bewuste julidag een oproep binnen bij de noodcentrale van Putseys. Een inspecteur laat de geluidsopname afspelen. Putseys komt bij de brandweer terecht en benoemt de feiten als "een schermutseling". Hij zegt dat de feiten gebeurd zijn met een mes en hij wijst zichzelf aan als dader. Op de achtergrond is ondertussen gekibbel van omstaanders te horen. Bij aankomst van de politie zijn er vijf personen aanwezig. Buurvrouw Godeliva Devos, een verpleegster op rust, probeert haar buurman te reanimeren. De tussenkomst van de MUG kan niet meer baten. Op het moment van de feiten is de elektrische toegangspoort open, bevestigen de agenten. In de goot voor de poort vinden ze een hemdsknoop. Die blijkt later te onbreken op het hemd van beschuldigde. Hij beweerde maandag nog niet voorbij zijn poort te zijn gelopen toen hij terugkeerde met zijn wagen.

"Beschuldigde heeft uitzonderlijk verlof gekend", bevestigt onderzoeksrechter Danny Mathys. Ten eerste kreeg de zeventiger vrij snel elektronisch toezicht thuis. Ten tweede gebeurde een kleine vergetelheid en werden in de zomer van 2017 zijn driemaandelijkse voorwaarden niet op tijd vernieuwd. Daardoor kwam Putseys een jaar na de feiten plots op vrije voeten, zonder enige voorwaarden. Die klok kon niet meer teruggedraaid worden. Jan Swennen, advocaat van de verdediging, wijst er nog eens op dat ook dan zijn cliënt nooit uit de bocht ging. 

Onderzoeksrechter ad-interim Katrien Leysen die belast werd met het onderzoek 30 juli 2016 verklaart dat Putseys rustig en beheerst antwoordde op de vragen tijdens zijn ondervraging. Haar collega Danny Mathys nam het verdere onderzoek voor haar rekening. "De bevindingen van de wetsdokter zijn cruciaal. Het moment van het verwonden herinnerde beschuldigde zich niet meer. Dat kwam ook naar voren tijdens de wedersamenstelling. Hij en zijn echtgenote hebben daaraan meegewerkt. Ik herinner mij dat de wetsarts ook vragen had, omdat de vaststellingen niet echt overeen kwamen met zijn verklaringen", stelt Mathys. Zij bevestigt ook dat de vrouw van Putseys nooit enige verklaringen aflegde over de dreigende taal van Dams. Tijdens de wedersamenstelling zou de vrouw wel het geweer van schouder hebben veranderd. "In het begin leek dat zij vrij lang in auto was blijven zitten en dan pas was uitgestapt. Zo lees ik haar eerste verhaal. Tijdens de wedersamenstelling bleek ze dan wel vrij snel uitgestapt. Ik denk niet dat ze het woord 'bedreigd' in de mond heeft genomen, maar ze voelde haar zeker niet op haar gemak." 

Na het steekincident belandde het koksmes, met een lemmet van 18 centimeter, terug in de koffer van de Mercedes van Putseys. Volgens de burgerlijke partij was het mes ook netjes terug afgekuist. Wie het mes afkuiste en wie het mes terug in de kofferbak legde en vervolgens het kofferdeksel ook terug sloot, dat kan Putseys zich eveneens niet herinneren. "Als de politieman dat zo in het dossier verklaart, dan is het zo."  

Na het verhoor door voorzitter Hartoch krijgt ook procureur-generaal Ben Pieters het woord: "Wij hebben nood aan precieze verklaringen, geen vage antwoorden. Van die obscene gebaren dat heeft u nooit eerder verklaard?" 

Putseys: "Dat meen ik gezien te hebben."

Ook de procureur-generaal wil een verklaring waarom Putseys terugreed voor zijn gsm. "Na de feiten wanneer de mensen van de kookclub u beginnen missen, bellen ze niet om te vragen waar u bent. Nee, ze komen zelfs tot bij u thuis om te zien waar ge zit." Die middag was er zelfs nog een contact met iemand van de kookclub. Volgens Pieters is er dan ook geen reden dat Putseys terugdraaide om zijn gsm te gaan halen.

Procureur: "U zegt dat u een aanval afweerde van meneer Dams. Is het denkbaar dat een ex-paracommando dan in zijn T-shirt onbeschermd zo op een mes gaat aflopen?"

Putseys: "Ik weet het niet. Met het mes heb ik een zwaaiende beweging gemaakt. Hij heeft geprobeerd om het mes uit mijn handen te stampen."

Procureur: "Bent u het met mij eens dat op het ogenblik dat u de beweging naar uw koffer maakt, u had kunnen stoppen?" (Pieters wil daarmee de voorbedachtheid aankaarten, red.)

Putseys: "Daar ben ik het volledig mee eens."

Na de steekpartij werd er nog verder gekibbeld door de echtgenotes van de twee mannen, terwijl het slachtoffer door een gepensioneerde verpleegster op rust gereanimeerd werd. De hulpdiensten werden niet meteen verwittigd. Toen de vrouw van Putseys wilde bellen, slaagde ze daar niet meteen in. Daarop nam Putseys de gsm over. "Dat had toch vroeger gekund?", merkt de voorzitter op. "Dat is bij niet opgekomen van 'ik ga nu eens vlug de ambulance bellen.' Ik stond aan de grond genageld."

De onderzoeksrechter plaatste Putseys in voorlopige hechtenis na de feiten. "Ik heb 2,5 maanden in de gevangenis gezeten. Ik wil dat nooit meer meemaken. De eerste weken ben ik niet buiten geweest en ben ik in mijn cel gebleven. Daarna ben ik verhuisd van cel. Toen zat ik daar nog met iemand anders, tot die werd vrijgelaten. Dan ben ik nog eens verhuisd geweest. Je begint daar na te denken over alles. Hoe het zover kunnen komen is?" Toen hij de gevangenis verliet, kreeg hij een enkelband met voorwaarden. Putseys mocht zich niet meer in Kortenaken laten zien. Ondertussen woont hij in een huis in Beringen. Na vier maanden werd hij verlost van zijn enkelband. 

Voorzitter: "En uw woning in Liefkensrode?"

Putseys: "Die is verkocht, meneer de voorzitter. Dat was mijn droom." (barst in tranen uit)

Voorzitter: "Ik neem aan dat meneer Dams ook nog wel wat dromen had."

Putseys: "Uiteraard."

Voorzitter: "Vindt u zichzelf moreel verantwoordelijk voor wat er gebeurd is?"

Putseys: "Natuurlijk ben ik verantwoordelijk voor wat gebeurd is. Was hij verder gestapt dan was er nooit wat gebeurd."

Voorzitter: "Zo kunnen we bezig blijven, hé. Als u niet was terug gekeerd..."

Putseys: "Ik hoop dat de jury eerlijk oordeelt over mij. En nog een ding. Ik wil mijn verontschuldigingen aanbieden aan de echtgenote, de kinderen en de familie."

Putseys had een gescheurd hemd. Op het straat vond het labo ook twee knoppen van dat hemd. Maar de zeventiger beweert nooit op straat te zijn geweest (waar Dams met zijn hond aan het wandelen was, red.) Putseys houdt vol dat alles binnen de poorten van zijn oprit gebeurd is. "Ik weet niet wanneer ik hem die fatale steek heb toegebracht." Putseys heeft geen verklaring over de messteek die zich door het borstbeen in het hart van Dams boorde. Eerst verklaarde de zeventiger nog dat de ex-para er zelf was op in gelopen. Volgens wetsartsen is er bij de steek een serieuze kracht ontwikkeld om door het borstbeen te kunnen geraken. Hartoch wil weten hoe het zover is kunnen komen, maar Putseys kan het zich niet voor de geest halen. "Ik heb nooit de bedoeling gehad om hem iets aan te doen. Hoe is het gebeurd? Ik weet het niet, het spookt alle dagen door mijn hoofd. Al vier jaar lang." (krijgt het opnieuw moeilijk) 

Volgens Putseys was Dams - een militair op rust - compleet buiten zijn zinnen die zomerdag in juli. De zeventiger kreeg naar eigen zeggen een stamp op zijn benen van zijn buurman. Maar van die verwondingen bij Putseys werd niets geconstateerd volgens voorzitter Hartoch. Toen de vrouw van Putseys uit de auto stapte zou Dams ook gedreigd hebben. "Zij is bedreigd geweest, meneer de voorzitter." De vrouw zelf maakte daarentegen geen gewag van dergelijke situatie tijdens haar ondervraging na de feiten. 

"Dan heb ik de koffer van mijn wagen opengedaan. Stap het af, jong", heb ik geroepen. "Dan is hij met volle geweld op mij gevlogen. Het waren karatestampen. Dan heb ik slagen op mijn ogen gekregen. 'Ah manneke, gij hebt een mes', riep hij dan." 

De warrige uitleg van Putseys werkt de voorzitter lichtjes op zijn heupen: "Al uw handelingen nemen toch enige tijd in beslag? En iemand wil daar uw vrouw aftroeven? Dat houdt toch allemaal geen steek?"

Putseys: "Zo is het gegaan en niet anders. Zij is de enige die gezien heeft wat er gebeurd is. Ik begrijp wat u bedoelt, meneer de voorzitter. Maar daar heb ik ook geen antwoord op."

Voorzitter: "Als zij beschikt over al haar zintuigen, heb ik het moeilijk om dit te begrijpen." 

Putseys: "Dat kan ik begrijpen." Volgens de voorzitter heeft Putseys zijn wagen geparkeerd en is hij op Dams afgestapt. "Ik zweer op mijn kleinkinderen dat het zo niet gebeurd is. Ze hebben mij gevraagd om de waarheid te komen vertellen en ik vertel niks anders." (begint te wenen) 

Putseys beweert bij hoog en laag dat hij enkel terugkeerde met zijn wagen om zijn vergeten gsm in de keuken thuis te gaan halen. Waarom hij stopt aan de poort en niet doorrijdt op zijn oprit van veertig meter? "Ja, meneer de voorzitter zo is het. Ik parkeer mij boven op de oprit." 

Voorzitter: "Zou het niet kunnen dat hij jou op de zenuwen werkte en je denkt van 'nu is het genoeg geweest' om hem vijf minuten de waarheid te zeggen?"

Putseys: "Kun je ons eindelijk met rust laten?", dat heb ik hem gezegd.

Voorzitter: "Als je dat wil, dan rij je toch gewoon door tot aan je voordeur?"

Putseys: "Hij is onmiddellijk beginnen te slaan en op mij te stampen." 

Voorzitter: "U vrouw was toch niet aan het slapen? Die vertelt dus niet hetzelfde verhaal als u, hé. Je stapt uit en je gaat naar die roepende man en dat ontgaat uw echtgenote compleet? Allé!"

Putseys: "Daar kan ik geen antwoord op geven, meneer de voorzitter."

Putseys: "30 juli 2016 was voor mij een heel gewone dag. We gingen naar de bbq (van de kookclub, red.) om te koken. Het was het einde van het kookseizoen, waar ook de partners welkom waren om gezellig samen te zijn." Putseys nam zijn "eigen materieel" mee naar de bbq. Voor de voorzitter van kookclub hoefde niemand iets mee te brengen. Putseys vertrok wel met zijn eigen koksmes in de koffer van zijn wagen naar het feest in Zelem. "Ik wist dat er geen goed mes aanwezig was, daarom heb ik het mijn meegenomen om brood te snijden." Voorzitter: "Met zo'n mes snijden we geen brood, hé." Putseys verklaart dat hij geen ander mes had. 

Bij zijn vertrek reed hij Dams voorbij in de Liefkensrode. "Hij begon te roepen en te tieren en obscene gebaren te maken. Ik heb daar niet op gereageerd." Zijn vrouw verklaarde achteraf bij de politie niets over het gedrag van Dams. Voorzitter: "Dat moet toch een indruk hebben achtergelaten bij haar?" Putseys: "Wat moet ik daarop zeggen?"

Voorzitter: "Je rijdt terug naar huis om je gsm te halen voor moesten de mensen van de kookclub je willen bereiken, terwijl je op tien minuten bent van de plaats waar al die mensen aanwezig zijn? Wat is de kans dat zij jou bellen? Je krijgt gemiddeld een telefoontje om de drie dagen?" 

"Hij bedreigde mij altijd als er niemand in de buurt was. Klootzak klonk het dan uit het niets." Voorzitter: "Dat zijn niet echt bedreigingen?" Putseys: "Dat is een ordinaire scheldpartij, dat is waar meneer de voorzitter. Nee, hij heeft me wel eens bedreigd. Toen zei hij dat hij mannen ging betalen om mij iets aan te doen." Maar van die bedreigingen werd nooit klacht neergelegd. Enkel over het geval met de bomen mocht de politie een officiële klacht ontvangen." Dat Putseys een gat in zijn haag gemaakt had, ontkent hij tijdens zijn verhoor. 

Op 18 maart 2010 - meer dan zes jaar voor de feiten - moet de politie een eerste maal tussen komen op vraag van Putseys. Dams zou er na een storm bomen aan het rooien geweest zijn achteraan in de tuin. "Door ons kon niet worden uitgemaakt op wiens grond de bomen eigenlijk stonden", noteren de agenten in het proces-verbaal. "Hij wist goed genoeg tot waar zijn perceel kwam. De politie heeft geen moeite gedaan om dat vast te stellen. Hij is meters diep het bos is gaan zagen", stelt Putseys. Op 22 maart 2010 volgt er een tweede proces-verbaal omdat Putseys vijftien bomen omlegde. Nog eens vier dagen later moet de wijkinspecteur langskomen. Die raadt aan om een landmeter de percelen te laten becijferen. "Die spanningen woog dat zwaar op uw door?", wil Hartoch weten. "Ik was niet bang van hem. Ik negeerde alles wat hij deed."

Toen Putseys begon te bouwen in de Liefkensrode zochten hij en zijn buren elkaar nooit echt op. Stedenbouw weigerde de zeventiger een bouwvergunning af te leveren om zijn villa in het midden van twee percelen te zetten. Het was ook in die periode dat Putseys naar eigen zeggen te weten kwam, dat Dams zijn huis in bouwovertreding stond. "Ik heb daar nooit iets van gezegd. Dat is uiteindelijk een proces van tien jaar geworden en toen hebben ze hun oude huis moeten afbreken. Zij wezen mij als schuldige aan, terwijl ik er niets mee te maken had. Ik heb dat altijd gezwegen." 

Wanneer gevraagd wordt naar de hobby's van Putseys vermeldt hij vissen, met de hond gaan wandelen en tuinieren. "Dat is helemaal mijn ding. De tuin mooi maken. Elk plantje aan mijn huis" (plaats van de feiten in de Liefkensrode in Kortenaken, red.) heb ik geplant." Putseys woonde met zijn vrouw in Loksbergen enkele kilometers verderop. Hij kon zijn echtgenote overtuigen om te verhuizen naar Kortenaken waar ze een stuk grond van 50 hectare hadden gekocht. In begin gebruikten ze dat nog als tweede verblijf in het groen om uiteindelijk rond 2012 definitief te verhuizen. "Het was een afhellend perceel met achteraan dennenbomen." 

Volgens Putseys waren alle buren nogal op zichzelf. Op het moment dat hij zijn perceel wilde afspannen, kwam het tot een eerste akkefietje met zijn buurman Luc Dams. Hij wenste niet mee te werken om een omheining te zetten. Ook Dams' vrouw zag dat niet zitten.

Putseys vertelt dat hij nooit een andere relatie gehad heeft dan met zijn huidige echtgenote Simone. Samen hebben ze een zoon van 54 ondertussen. Putseys en zijn vrouw hebben twee kleinkinderen. "De relatie met hen is nog heel goed", weet Putseys. Hij haalde via thuisonderwijs een diploma 'bouwkundig tekenen'. "Spijtig genoeg heb ik daar nooit iets mee gedaan." Putseys werkte zich op tot hoofdmagazijnier en was ook kwaliteitscontroleur bij schoenenfabriek Eurovana in Diest. Na structureringen werd hij ontslagen en ging hij even aan de slag bij Harold, een fabrikant van rolluiken. Hij sloot zijn carrière af als bewakingsagent bij Toyota.