Vaccin is er al, maar verkoop is nog onzeker

Ssst... Hier rijpt den Duvel. Wie in Puurs langs de A12 rijdt, komt de bekende slogan van brouwerij Duvel Moortgat tegen. Maar in Puurs rijpen ondertussen ook de vaccins van de Amerikaanse farmagigant Pfizer. Er zouden al “honderdduizenden flesjes” van de fabrieksband zijn gerold in Puurs en op de site in de VS. 

Ondertussen hebben 31.000 proefpersonen al het volledige vaccin ontvangen. Dat gebeurt tijdens de ‘fase 3' van de klinische studie, die niet in ons land plaatsvindt. In afwachting van de goedkeuring door gezondheidsautoriteiten, is Pfizer al begonnen met het massaal produceren van zijn BNT162b2-vaccin. 

Of het ooit op de Belgische markt komt, is onduidelijk, maar Pfizer hoopt tegen het einde van dit jaar al honderd miljoen dosissen aan klanten te hebben afgeleverd. Tegen eind 2021 zouden dat er zelfs 1,3 miljard kunnen worden. Maar dan moeten de gezondheidsautoriteiten dus wel hun fiat geven. Momenteel is het voor het bedrijf dus nog een investering “at risk”, zegt woordvoerder Koen Colpaert in Gazet van Antwerpen. 

Wereldwijde race

In de wereldwijde race naar het vaccin is dat van Pfizer een van de tien die nu al in fase 3 zitten. Andere kandidaten die vooropliggen zijn onder meer het vaccin van Oxford en AstraZeneca of dat van het Amerikaanse Moderna. Ook die worden al op grote schaal bij proefpersonen ingeënt om te zien of ze beter beschermd zijn tegen het coronavirus dan de groep die enkel een placebo krijgt ingespoten. 

Het vaccin van Pfizer werkt trouwens volgens hetzelfde principe – in virologische termen ‘technologie’ – als dat van Moderna. Beide zijn mRNA-vaccins. “Het virus kan je je voorstellen als een bol met stekels”, legt viroloog Johan Neyts (KU Leuven) uit. “Die stekels noemen we ‘spikes’. In het mRNA-vaccin zit een stukje genetische code dat na inspuiting zorgt dat het lichaam de spikes produceert. Daarna ontwikkelt het afweersysteem antistoffen tegen deze spikes. Als een persoon het coronavirus oploopt, gaan die antilichamen die spikes herkennen, en beletten dat ze zich aan de cellen van het lichaam vastzetten.”

Maar op dit moment is er nog geen enkel van die mRNA-vaccins op de markt, zegt Neyts. Er zijn dus nog een aantal zaken onbekend over hoe het zal werken. Wat we wel weten is dat Pfizer een vaccin in twee dosissen maakt. Pas als een persoon dus ook de tweede dosis heeft gekregen – zo’n maand na de eerste – kan hij pas volledig beschermd zijn. 

Wat wetenschappers ondertussen zorgen baart, is dat er steeds meer mensen opduiken die voor een tweede keer corona krijgen. Als ons lichaam het virus verslaat, zakt na verloop van de tijd de hoeveelheid antistoffen, waardoor het bij de tweede besmetting van vooraf aan moet beginnen.

“Maar het opwekken van immuniteit door middel van een vaccin is niet helemaal hetzelfde als wanneer het op een natuurlijke manier door het virus gebeurt”, zegt Neyts. “Op dat vlak valt er eigenlijk nog heel veel te leren. Toch zal het wellicht zo zijn dat de immuniteit tegen het virus ook met sommige van de vaccins na enige tijd wegebt. Het griepvaccin beschermt trouwens ook maar een aantal maanden.”

Gele koorts  

Neyts is aan het Rega Instituut in Leuven ook bezig met onderzoek naar een coronavaccin op basis van een vaccin tegen gele koorts. In het labo is het al gelukt om hamsters tegen corona te verdedigen. Als academische onderzoeksgroep moeten ze de productie van de dosissen uitbesteden, daardoor duurt het wat langer dan bij de huidige koplopers het geval is.

“Van het gelekoortsvaccin weten we wel dat het al na één dosis levenslang immuun maakt”, zegt Neyts. “Ik spreek met twee woorden maar we hopen dat onze kandidaat ook langdurige bescherming kan bieden tegen corona.”