ASSISEN. Dochter van slachtoffer getuigt over dodelijke steekpartij na burenruzie: "Het beeld dat mijn papa een vrouw zou aanvallen. Ik heb het daar nog altijd heel moeilijk mee”

Woensdag komen psychiater, psycholoog en moraliteitsgetuigen van beschuldigde en slachtoffer aan bod

Jeanine Dams (64): "Het was gewoonweg allemaal verschrikkelijk. Wij moesten tegen Willy (broer met mentale beperking, red.) gaan zeggen dat Luc er niet meer was. Met hem ging hij graag wandelen, met zijn broer een para. Iemand om naar op te kijken. Ik ben een vrouw van 64, dat is voor Willy totaal een andere beleving. Die ziet daar enorm van af." Volgens de oudste zus was haar broer niet gemaakt voor het leger. "Dat was geen vechter, die lachte alles weg. Iemand die de discussie zeker niet opzocht. Hij wilde niet naar het leger, maar hij moest van zijn vader in het leger gaan werken omdat hij anders niks van zijn leven zou maken."

"Het is crapuleus hoe die mensen hier komen lamenteren hoe ze beroofd zijn in hun leven, daar kan mijn verstand niet bij. Hier zijn kinderen hun vader kwijt." Ook de jongere zus komt vertellen hoe hun broer Willy afzag van de situatie, net als zijzelf. "Ze wonen daar zo afgelegen. Wat een verschrikkelijke pech moet ge hebben, om zo'n buurman te treffen."

"Als voorwaarde mocht ik toen geen contact hebben met de familie. Ik wilde zeker niet beschuldigd worden van iets. Ik vind het spijtig wat er gebeurd is. Ik heb het ook niet gewild. Eva, ik mocht geen contact met u hebben", richt hij zich tot de dochter. Met slaande deuren verlaat zij de assisenzaal.

Eva (27), de dochter van het slachtoffer, wisselt haar broer af in de getuigenstoel. "Ik heb nog wel heel wat vragen. Ik vind het redelijk hard hoe het hier soms aan toe gaat. Dat er wordt gezegd dat papa Simone zou aangevallen hebben. Ik kan het niet geloven of begrijpen. Daar heb ik het heel moeilijk mee. Dat mijn papa wordt neergezet als iemand die een vrouw zou aanvallen. Ik wil echt wel andere herinneringen aan hem overhouden." 

Voorzitter Hartoch sust: "De meesten zaken worden hier meer uitvergroot dan de proportie die ze verdienen. U hebt uw papa langer gekend dan de meesten hier in de zaal. Nu is het aan u om ons een andere indruk te geven."

Dochter: "Wij hadden een heel goede dynamiek. Hij was een goedlachse papa, met wie ik niet veel discussies had. Ik belde vaak met hem, of we stuurden mailtjes om te vragen hoe het ging. Ik zat wel op kot toen ik studeerde maar in het weekend was ik veel thuis. Van een lang aanslepend conflict heb ik nooit weet gehad. Dat is het meest onwezenlijke aan dit alles. Vanuit mijn positie was er geen aanleiding. Daar is buitenproportioneel geweld gebruikt voor hetgeen er zou gebeurd zijn. Ik kende meneer Putseys ook niet. Ik zou hem zelfs niet herkend hebben op straat."

De twintiger kaart een incident op de raadkamer aan. "Meneer Putseys was een vrij man en we zaten tegenover elkaar. Ik hoopte daar een sorry te krijgen, maar dat gebeurde niet. Op de raadkamer zelf kwam dat wel over zijn lippen, in een juridisch kader. Omdat het daar gericht was aan magistraten, kwam dat voor mij minderwaardig over. Dat mijn kinderen nooit de stem van mijn papa zullen horen. Ik vind dat ongelooflijk erg."  

"Ik hoop dat deze week eindelijk een afsluiting kan zijn van een zeer lange en moeilijke periode. Mijn papa is altijd een geweldige vader voor mij geweest. Hij stond er altijd voor mij. Het grootste stuk van mijn leven en van mijn toekomstige kinderen zal hij niet aanwezig kunnen zijn. Hij zou een geweldige opa zijn", getuigde Maarten Dams. Hij startte net als zijn vader een carrière in het Belgische leger. 

"Mijn vader heeft me nooit gepusht om militair te worden. Maar hij heeft me doen inzien wat er allemaal mogelijk was in het leger. Ik kan mij in al die jaren niet veel herinneren van de buren. Er is maar een moment in 2014 of 2015 dat ik Roger en Simone in levenden lijve heb gezien. Zij waren aan het gesticuleren naar mijn moeder toe. Ik kan zelfs niet zeggen over wat het ging. Het geschil over de bomen, daar is thuis nooit over gediscussieerd. Daar kan ik niks over kwijt. Ik wist dat er spanningen waren, maar dat beheerste hun leven niet. De meeste mensen denken bij paracommando aan een autoritaire vader, maar dat was totaal niet het geval."

Philip Gijsermans (56) uit Rillaar stuurde brief naar de politiediensten omdat hij karakterbeschrijving moest geven over Dams. "Als soldaat kan je daar moeilijk iets over vertellen. Je weet niet wat hij graag eet of drinkt. Dus ik had een anekdote neergepend over een uitstap in Corsica. Tijdens een trektocht moest er 's nachts de wacht worden gehouden. Ik viel daar op een bepaalde moment in slaap. Dams had dat gezien. Van hem moest ik de volgende nacht extra uren doen. Val ik daar toch niet terug in slaap. (gelach in de zaal) 'Gijsermans, kieken', riep hij. De laatste nacht hadden we kampvuur en we dronken wat pinten. Toen we terug in Diest waren, vroeg ik hem wat er nu ging gebeuren. Hij was het al lang vergeten, zei hij. Dat is het enige wat ik hier kan komen vertellen." Gijsermans kan ook niet begrijpen dat zijn overste op zo'n manier werd neergestoken. "We waren daar toch voor getraind."

"Een ruziemaker zat er niet in Luc", zegt Ria Hermans (64), de schoonzus van Luc. "Ik had zijn buurman nog nooit gezien, desondanks dat hij naast mijn zus woonde. Aldegonde Mahy en Valère Tiolants uit Geetbets, nauwe vrienden van Dams, gaan verder op dat elan tijdens de moraliteitsgetuigenissen. "Dat was echt een plezante. Een echt goeie vriend en een goede huisvader. Zijn laatste twee jaren was onze vriendschap nog intenser geworden." Ook bij de andere getuigen klinkt hetzelfde verhaal. 

Beroepsmilitair Dominik De Wolf begon in 1996 in een legereenheid in Schaffen. "In het begin had ik niet veel contact met hem. Daarna is hij mijn directe chef geworden. Wat je opgedragen werd, moest ook uitgevoerd worden. Hij kon dan wel kwaad zijn, maar na vijf minuten was dat over. Hij zat daar in zijn rol natuurlijk. Als er dingen niet door de beugel konden, was hij wel echt boos. Dan kon hij daarna zelfs met die persoon een kop koffie gaan drinken. Als hij zijn slecht moment had, ging hij een toerke wandelen en dan was dat voorbij."

Inspecteur Bart Cosemans van de politiezone Hageland geeft een presentatie over de moraliteit van Putseys en Dams. Er werden 63 personen verhoord, van wie 22 personen Putseys kenden en 28 mensen Dams goed hebben gekend. Er werden dertien personen bevraagd die beiden goed kenden. 

"Luc was een heel actief man. Hij hield zich graag bezig met fietsen, wandelen met zijn hond, saunabezoekjes en ook van gezinsactiviteiten kon hij enorm genieten." Na zijn zelfmoordpoging in 2010 ging de gepensioneerde militair in therapie en kwam hij er met de hulp van zijn vrouw terug bovenop. Met zijn kinderen had hij een heel goede band. In de buurt stond hij bekend als een sociaal figuur met een heel vlotte babbel. Familie, vrienden en kennissen kunnen niet zeggen dat hij agressief van aard was. Zijn voormalige legercollega's omschrijven hem als gemoedelijk, respectvol, betrouwbaar en humoristisch. Als hij over zijn buur Putseys sprak, klonk dat als "ambetante gebuur" en "vies man." 

Roger Putseys huwt in 1966 met Simone Putseys, ze zijn geen familie van elkaar. Putseys groeit op in Geetbets. In 1974 verhuist het koppel naar de Lindestraat in Halen. Dat was officieel tot 2012. Dan gaan ze in de Liefkensrode, de plaats van de feiten, wonen. Vijf jaar later verhuist het koppel naar Beringen, omdat Putseys volgens zijn voorwaarden zich niet meer in Kortenaken mocht vertonen. Het huwelijk verloopt harmonieus, al waren er soms discussies, maar die worden snel bijgelegd. Putseys beschouwt zichzelf als een sociaal persoon, gevoelig en zachtaardig. 

"Ik ken hem sinds mijn 21. Hij was bij de para's van het Belgische leger in Marche-Les-Dames. Luc heeft destijds zijn overplaatsing gevraagd om dichter bij huis te zijn. Op missie gaan zag hij toen ook niet meer zo zitten. Hij hield veel van ons. Luc deed alles voor zijn kinderen. En hij had een groot gevoel voor humor. Ik heb hem in die dertig jaar nooit agressief gezien of ruzie zien maken. 

Voorzitter: "Er zijn veel ex-collega's van hem die het verwarrend vinden dat net hij zich op die manier laat verrassen."

Hermans: "Ik denk dat hij totaal verrast geweest is. Hij zou zeker Putseys nooit hebben aangevallen."

In 2010 kreeg Dams een depressie. "Hij had een gehandicapt broer en zijn moeder begon te dementeren. In het leger had hij op dat moment ook geen gemakkelijke periode. Luc was gelaten en zijn vechtlust was precies weg. Hij heeft toen zelfmoord willen plegen. Die ruzie over die bomen hing toen ook boven zijn hoofd. Maar hij is erdoor gekomen. Het was een grote grapjas met een klein hartje. Een echte familieman. Hij had geen dure auto of geen dure hobby's nodig."

Linda - Marina voor de vrienden - Hermans (60), de vrouw van het slachtoffer, mag voor de middagpauze nog komen getuigen: "Ik wil dat deze week de waarheid aan het licht komt. Ik kan geen enkele reden bedenken, waarom hij boos zou kunnen geweest zijn op Luc. Die dag is hij thuis gekomen en is hij gaan wandelen met de hond. Ik ben niet meegegaan, omdat de kinderen gingen thuis komen van scoutskamp. Hij was nog maar net buiten toen ik geschreeuw hoorde op straat. Ik was meteen gealarmeerd, want het klonk als een ruzie. Eens buiten hoorde ik niets meer. Op dat moment zag ik Putseys voorbij komen, toen ik dacht om toch eens te gaan kijken. Ik hoorde zijn auto en gestommel. Ik hoorde mijn man roepen 'gaat ge me nu nog achterna komen?'" 

Op dat moment riep Dams nog dat hij gestoken was en dat zijn vrouw de hulpdiensten moest bellen. "Ik ben nog naast hem gaan staan, maar hij begon anders te praten. Dan zag ik hem echt strompelen richting de poort, want hij begon echt zijn evenwicht te verliezen. Daar is hij neergevallen." Toen haar buurvrouw thuiskwam, is ze die gaan halen. Maar de hartmassage kon niet meer baten. "Ik vond het niet voor de hand liggend dat iemand iets op straat had om te steken. Dus ik vroeg met wat ze gestoken hadden. Simone is toen nog ruzie beginnen maken. De ambulance is gearriveerd, maar ik zag ook wel dat mijn man aan het sterven was. Dan heb ik gewacht op mijn kinderen om hen het nieuws te vertellen." 

Over akkefietjes kan ze zich niets herinneren. "Het was zeker al twee jaar geleden dat ik ze nog gezien heb. De enige ruzie die er is geweest, was die over de bomen en de haag. We hadden ook geen last van hen, hun poort was altijd dicht. Ik begrijp niet waar en wanneer die verwijten zouden zijn gevallen. We zagen hen alleen als ze voorbij reden in hun wagen."

Ik had mijn wagen net geparkeerd toen Marina (echtgenote van Dams, red.) mij kwam halen. Ik zag Luc op de grond liggen en ben toen gestart met de hartmassage." (krijgt het moeilijk) "Maar ik zag dat het te laat was. Luc was aan het sterven", zegt Godeliva Devos. Over de aanleiding van het dispuut of de feiten zelf heeft de vrouw niks gezien. Wel kan ze bevestigen dat het bloed op haar handen niet op de straat heeft gedrupt door stolling. Devos sommeerde het koppel om de hulpdiensten te bellen, wat Putseys uiteindelijk ook deed. 

Voorzitter: "Hoe waren die mensen als buren?"

Devos: "Luc was een joviale man. Het was een vriendelijk koppel. Ik kwam er goed mee overeen. Luc wandelde dagelijks met zijn hond, maar niet overdreven. Ik ben nooit bang geweest van Luc, nee. Met Roger en zijn vrouw had ik minder contact. Zij waren meer op hun eigen." 

Volgens de buurvrouw was het koppel Putseys niet echt bezig met het slachtoffer toen die lag te sterven op hun oprit. "Zij was bekommerd om de zalm die nog in de auto lag. Ze waren op weg naar een bbq en ze hadden blijkbaar het voorgerecht voorzien."

De procureur-generaal wijst de echtgenote erop dat de vrouw onder eed andere dingen komt vertellen, dan dat ze destijds bij de politie verklaarde. Toen zei ze dat Roger het mes in de wagen had gelegd en dat ze niet wist over welk mes het ging. De vrouw draait bij en zegt dat Roger het dan wel in de wagen moet gelegd worden. "Maar ik heb het broodmandje gedragen. Het is heel erg wat er gebeurd is. Het had niet mogen gebeuren. Ik vind het heel erg voor de familie", sluit ze af. 

De verdediging van Putseys wijst erop dat zowel Roger als Simone na de feiten onafhankelijke verklaringen hebben afgelegd. Zo ook over het incident op de begrafenis twee weken voor de feiten. De vrouw van Putseys werd die nacht nog verhoord om 2 uur. "Het was heel moeilijk om een verklaring af te leggen. Dat heeft toen tot 5 uur geduurd. Ik was helemaal kapot. Ik weet nog dat Roger in shock was en aan de hulpdiensten eerst ons oud adres doorgaf." 

Daarna wordt er opnieuw terug gekomen op de pesterijen. "We namen zelfs de auto om met de hond te kunnen gaan wandelen. We wilden de confrontatie absoluut vermijden."

De vrouw beweert dat ze die dag zelf het mes in de koffer van de Mercedes legde om naar de bbq te gaan. Ze kan wel niet zeggen op welk moment het mes uit de koffer is genomen. "Ik heb het niet gezien, anders had ik het niet laten gebeuren."

Voorzitter: "Die mensen zijn daar aan het duwen en trekken?"

Putseys: "Ik zag dat de para heel fel stampte. Karateslagen, misschien om het mes te ontwijken? Het ging allemaal zo snel. Tot hij neerviel binnen de poort. Dan heb ik ook iets gezien dat niet mocht gebeuren. Ik was zo in shock dat ik me nog enkel flarden herinner." 

"Mijn zoon weet ook dat zijn vader dat niet gewild heeft. Onze zoon weet ook dat papa geen agressieve is. Maar het kwam door de pesterijen." 

Voorzitter: "Meneer Dams stond er niet om bekend voor pesterijen. Hij woonde er 23 jaar zonder ruzie met de buren. Jullie komen daar wonen en het loopt in het honderd." 

Putseys: "Hun huis dat ze moesten afbreken, toen wij gingen bouwen. Het was onze schuld. Hij had ons toen al veel gepest en we hebben nooit klacht ingediend om het laten af te breken. Ze hebben daar wel tien eikenbomen omgezaagd. Het was allemaal al erg genoeg."

Volgens Simone hadden ze in hun vorige woonplaats Loksbergen geen ruzie met de buren. "We hebben daar 37 jaar gewoond zonder de deuren van onze buren plat te lopen. Wij hebben daar nog altijd wel een goed contact mee. In de Liefkensrode hadden we niet het gevoel dat we aanvaard werden." De vrouw vertelt over tal van pesterijen. Ze werd zogezegd eens bijna van de weg gereden door Dams, of haar man kreeg een vuistslag in de rug op een begrafenis van Dams en elke ochtend werd er volgens haar gescholden als "de para" zijn brievenbus ging leegmaken. Maar een klacht bij de politie heeft het koppel nooit overwogen. "Hij tufte zelfs op onze nieuwe wagen. Hij kon het niet goed hebben, denk ik." 

Procureur-generaal Ben Pieters: "Ik merk dat u goed op dreef bent."

Putseys: "Ja, nu word ik echt kwaad."

Pieters: "Wat is er met dat mes gebeurd?"

Putseys: "Ik denk dat Roger dat heeft teruggelegd. Ik heb het mes niet gezien."

Pieters: "Was u het niet die tegen de politie zei dat het mes in de koffer lag?" 

Putseys: "Waar moet het anders gelegen hebben?"

Simone Putseys (74) - ze draagt dezelfde familienaam als haar echtgenoot - was die dag de enige getuige van de feiten. In haar eerste verklaring maakte ze geen gewag dat Dams aan het schelden was en obscene gebaren maakte. Later kwam ze terug op die verklaring. In de Leuvense assisenzaal beleefde ze die 30ste juli als volgt. "De dag dat we naar die bbq moesten, begon rustig. Het was een kwartiertje rijden naar de bbq. De para, sorry dat ik hem zo noem, was daar aan het wandelen. Mijn man was zijn gsm vergeten en hij zegt 'ik ga hem toch halen'. Ondertussen staat de para toch voor ons poort. Hij ging niet meteen weg. Hij stond er van 'kom, rij me maar omver'. De deuren van de auto waren dicht, ik kon niet horen wat er gezegd werd. Toen hij mijn man vast had, ben ik uitgestapt. Hij liep op mij af en riep 'kutwijf'. Het gevecht ging verder en de para deelde karatestampen uit. Ik heb nooit gezien dat mijn man een mes vasthad. De para is dan gevallen achter onze poort. Meer kan ik daar niet van zeggen." 

Voorzitter Peter Hartoch wil een en ander duidelijk stellen. "Mevrouw, als die man twintig meter moet overbruggen, hoe lang duurt dat?" 

Putseys: "De para is aan onze poort blijven staan. Het was geen wandelaar die zomaar passeerde." 

Voorzitter: "U zat beiden in het voertuig. Als de een iets vertelt, moet de ander dat toch kunnen bevestigen? U dacht dat uw man zijn gsm ging halen?"

Putseys: "Ja"

Voorzitter: "Hoe lang is die oprit?"

Putseys: "44 à 45 meter"

Voorzitter: "Jullie zijn gehaast, want jullie moeten naar die bbq. Waarom stopt het voertuig dan meteen aan de poort, in plaats van door te rijden?"

Putseys kan geen valabel antwoord geven, tot ergernis van de voorzitter. "Had hij zijn sleutel mee om zijn gsm binnen te gaan halen?"

Putseys: "Ja"

Voorzitter: "Maar die sleutel lag in de auto, hé. Hij is uitgestapt zonder de sleutel te nemen?"

Putseys: "Ik kan er niet op antwoorden. Hij wilde gaan praten met de para. Hij wilde verhaal gaan halen waarom hij voor de poort bleef staan."

De dokter gaat in op de vraag of de messteek accidenteel of intentioneel is. "Bij een passieve of accidentele gebeurtenis zal men wel voor ogen houden dat niet het mes maar wel het lichaam in beweging is en tegen een stevig gefixeerd mes (dat dus absolute weerstand moet bieden) aanbotst, met andere woorden het mes moet tijdens het contact gefixeerd zijn." Of in andere woorden: "men geraakt daar niet zomaar doorheen." Volgens de dokter kan de steek dus niet verklaard worden door zwaaiende beweging of door daar op in te lopen. "Beschuldigde beweerde ook dat hij steek niet gevoeld heeft, ik denk dat we dat pertinent moeten weerleggen. Je hebt zelfs kracht nodig om het mes er terug uit te trekken. Dit is niet het verhaal van iemand die dood bloedt. Aanvankelijk was het slachtoffer nog bewust van wat er gebeurde. Het is heel uitzonderlijk dat iemand dit overleeft." Over de volgorde van de letsels kan Van De Voorde geen uitspraken doen. "Er moet minstens al een bloedende wonde op straat zijn toegediend."

"Mevrouw had niet goed gezien hoe de steekpartij had plaatsgevonden. Meneer zei dat hij niet besefte hoe hij de steekwonden heeft toegebracht en dat hij zwaaiende bewegingen met het mes heeft gemaakt. Op die wijze kunnen we de steekwonden niet verklaren", zegt Van De Voorde. "Er is nooit iets gezegd over een steek in de bil, terwijl die wel aanwezig is." Volgens de wetsdokter zijn er ook andere verklaringen mogelijk voor de wonde aan de knie. 

Centraal in de borstkas heeft het slachtoffer een grote steekwonde die volledig door het borstbeen ging. Volgens de dokter is er duw- en trekwerk vooraf gegaan aan de steekpartij omdat de afdruk van het mes in het T-shirt, dat achteraf op het lichaam werd gelegd, niet overeenstemt met de steekwonde in het bovenlichaam. Het mes ging door het hart. Het mespunt drong nog twee centimeter in het hart en dat bleek ook de dodelijke steek. "Het hart kon gewoonweg niet meer pompen en dan gaat het snel", aldus Van De Voorde.

Het IKEA-mes was vijf centimeter breed. Het mes is vanaf het borstbeen zes centimeter diep gegaan. In de bil van het slachtoffer was ook een diepe steekwonde. Langs de knie was een ook een wonde van achttien centimeter lang. Aan de hand merkte de dokter enkele kleine letsels. "Dat zien we bij iemand die zich verweert. De letsels zijn aan de linkerkant. Het gaat om passief verweer, dat men zich in een reflex beschermt. Een andere mogelijkheid is dat het slachtoffer al op de grond lag wanneer deze letsels werden toegebracht."

Van De Voorde concludeert dat de dodelijke steekwonde in het hart met een grote kracht is gebeurd. Het slachtoffer moet snel handelingsonbekwaam zijn geweest. Dams moet snel door de knieën zijn gegaan, omdat hij op zijn knie ook een soortgelijke wonde had. 

Ook Putseys werd onderzocht. Hij had een kneuzing onder zijn oogkas. 

De lijkschouwing vond plaats rond 18.45 uur op 30 juli 2016. Rond 16.49 uur werd de noodcentrale verwittigd. Volgens Van De Voorde zijn er meerdere letsels. De bloedsporen op het lichaam zijn horizontaal. Die zijn ontstaan tijdens het liggen. Dams was 176 centimeter groot en woog 89,7 kilogram. De militair op rust had steekwonden centraal op de borstkas, in linkerbil achteraan en op de buitenzijde van de linkerknie. Het mes werd ter plaatse getest op bloed, daar waren enkel vage vegen op te zien. Het mes werd nadien nog afgekuist, het is onduidelijk wie dat gedaan heeft.