Amerikaanse ministerie van Justitie klaagt zoekmachine Google aan wegens machtsmisbruik

Het Amerikaanse ministerie van Justitie is een grote mededingingszaak gestart tegen internetbedrijf Google. 's Werelds grootste zoekmachine wordt ervan beschuldigd haar dominante positie op de internetzoekmarkt op een onwettelijke manier te misbruiken om concurrenten uit de markt de duwen. Alle opties liggen op tafel, ook het opbreken van het bedrijf in kleinere onderdelen.

De mededingingszaak zou de belangrijkste tegen een Amerikaans bedrijf in meer dan twee decennia zijn. Ze wordt vergeleken met de aanklacht tegen softwaregigant Microsoft in 1998, en die tegen communicatiebedrijf AT&T in 1978, dat daarna opgesplitst werd in verschillende onderdelen. 

Google controleert zowat 90 procent van de internetzoekmarkt in de Verenigde Staten, en zelfs zowat 95% van de zoekopdrachten op mobiele toestellen. Volgens de Amerikaanse minister van Justitie Bill Barr hebben zijn onderzoekers vastgesteld dat Google zijn positie niet zozeer heeft verworven door de kwaliteit van zijn zoekmachine, maar omdat het de bedrijven die mobiele toestellen maken het best betaalt: "Het resultaat is dat niemand écht op kan tegen Googles dominante positie inzake gewone zoekopdrachten en zoekopdrachten naar advertenties."

In een eerste korte reactie laat Google weten dat de aanklacht "zeer gebrekkig" is. "Mensen gebruiken Google omdat ze daarvoor kiezen, niet omdat ze daartoe gedwongen zijn of omdat ze geen alternatieven kunnen vinden", klinkt het.

De aanklacht in de VS zou deel uitmaken van een grotere aanval op Google. Het ministerie van Justitie bereidt er ook een zaak voor wegens mogelijk misbruik op de markt voor digitale advertenties. Google is ook daar zeer machtig omdat het veel van de technologie in handen heeft die wordt gebruikt om advertenties op internet te kopen en te verkopen. Zo zijn duizenden bedrijven afhankelijk van de techreus.

Google werd twintig jaar geleden dominant op de zoekmarkt omdat zijn algoritme toen veel beter was dan dat van de concurrenten. Ook profiteerde het bedrijf van exclusieve overeenkomsten en eigen producten. Zo zijn alle smartphones met het besturingssysteem Android standaard ingesteld met Google als zoekmachine. Ook Apple zou miljarden toegestopt krijgen om Google als standaard­zoekmachine te installeren op zijn toestellen. Volgens critici geeft dat de techgigant een oneerlijke voorsprong op de concurrentie.

Er zit ook een politieke kant aan deze aanklacht, die er komt op een paar weken voor de presidentsverkiezingen. De Amerikaanse president Donald Trump had zijn supporters beloofd dat hij een aantal bedrijven ter verantwoording zou roepen omdat ze boodschappen voor conservatieve kiezers zouden onderdrukken of beperken. Elf Amerikaanse staten hebben zich als belanghebbende bij de aanklacht gevoegd, alle elf hebben ze een Republikeinse hoofdaanklager.

Maar ook progressieve Democraten is de dominantie van Google en andere grote technologiebedrijven een doorn in het oog. Op 10 september tweette senator Elizabeth Warren dat ze daartegen een snelle en agressieve actie wenste, onder de hashtag #BreakUpBigTech.

De Europese Commissie richtte eerder al de pijlen op Amerikaanse technologiereuzen, omdat die misbruik zouden maken van hun dominante positie. Washington blijkt ook ongeruster te worden over de dominante rol van de grote techbedrijven zoals Facebook of Amazon.