Missie geslaagd: ruimtesonde Osiris-Rex zuigt buitenaards ‘spul’ van planetoïde Bennu
Gelukt. Ruimtesonde Osiris-Rex heeft in de nacht van dinsdag op woensdag op ruim 300 miljoen kilometer van de aarde materiaal van het oppervlak van een planetoïde gevangen. Over enkele maanden begint het kosmische pakketje aan zijn tocht terug naar aarde. Verwachte levering: 2023.
Spannend was het vooraf wel, het kunststukje van Nasa’s ruimtesonde Osiris-Rex. Op zo’n 321 miljoen kilometer afstand moest het onbemande schip helemaal zelfstandig de slurf van wat je nog het best kunt beschrijven als een ruimtestofzuiger laten zakken naar het oppervlak van planetoïde Bennu. Daarmee moest de sonde wat korrels opzuigen om, met het planetoïdegruis in zijn binnenste, over een paar maanden de terugreis naar aarde weer in te zetten.
Wetenschappers zijn geïnteresseerd in dergelijk materiaal omdat het gemaakt is van hetzelfde oerspul als de aarde. Planetoïden zoals Bennu zijn de overbleven klonten van het beslag waarmee Moeder Natuur ruim 4,5 miljard jaar geleden de aarde en overige planeten boetseerde. Wie dat materiaal bestudeert, ontdekt dus hopelijk ook meer over onze eigen kosmische oorsprong.
Mount Doom
De voornaamste uitdaging voor Osiris-Rex was dat de medewerkers van Nasa, miljoenen kilometers verwijderd van de missie, niet konden bijsturen. De hele ‘Touch-and-Go’-manoeuvre, zoals Nasa de handeling gedoopt had, was zo ver weg dat signalen, die reizen met de eindige lichtsnelheid, er twintig minuten over deden om de tussenliggende ruimte te doorkruisen. Alsof je een vliegtuig zelfstandig laat landen en pas een half uur later hoort of het toestel het nog kan navertellen.
De manoeuvre begon om 19:50 Nederlandse tijd, toen de sonde begon aan zijn afdaling richting het oppervlak van de planetoïde en zijn ruim 3 meter lange stofzuigerarm uitklapte. Na vier uur volgde één van de spannendste momenten: de arm raasde elf minuten lang over een steen ter grootte van een eensgezinswoning, door onderzoekers tot Mount Doom gedoopt, een verwijzing naar de legendarische vulkaan uit The Lord of the Rings.
Iets na middernacht raakte de slurf het gewenste gebiedje zo groot als een parkeerplaats, codenaam Nachtegaal, op het noordelijk halfrond van Bennu. Even later bleek dat de kosmische stofzuiger inderdaad materiaal had verzameld en dat de sonde zelf weer veilig is teruggekeerd in zijn baan om de planetoïde.
Enkele kilo’s
Medewerkers van Nasa zullen de komende week bepalen of de hoeveelheid gevangen korrels naar wens is. De hoop is dat de sonde minimaal 60 gram, en misschien zelfs enkele kilo’s gruis heeft verzameld. Dat is de grootste berg buitenaards ‘spul’ sinds de Apollo-missies in de jaren zestig en zeventig maanstenen terug naar aarde vervoerden.
Als wat Osiris-Rex nu heeft opgezogen nog onvoldoende is, dan volgt in januari een tweede collectiemoment. Is de buit binnen, dan keert de sonde in maart 2021 als een soort kosmische Fed-Ex terug richting aarde met zijn kostbare pakketje. Verwachte levertijd: 2023.
Veelbelovend materiaal
Wetenschappers meldden eerder deze maand al dat het materiaal op de planetoïde waarschijnlijk net zo veelbelovend is als gehoopt. Zo bevat het vermoedelijk koolstofrijk materiaal en zijn de korrels in aanraking geweest met water. Water en (complexe) koolstofmoleculen zijn twee van de hoofdingrediënten van het aardse leven. De verwachting is daarom dat het materiaal straks prangende vragen kan helpen beantwoorden over de vroegste jaren van onze planeet, inclusief raadsels als ‘waar komen de basisbestanddelen van het leven vandaan?’ en ‘hoe werd de aarde zo’n natte planeet?’.
Osiris-Rex is overigens niet de eerste missie die planetoïdegruis uit de diepte van ons zonnestelsel verzamelt. In 2010 leverde de Japanse sonde Hayabusa al wat materiaal af, dat hij verzamelde op planetoïde 25143 Itokawa. Daarbij ging het echter om minder dan een miligram. Ook zijn opvolger, Hayabusa 2, verzamelde exotische kosmische korrels. Het pakketje van die sonde keert december van dit jaar terug op aarde.