Deze internationale pandemie-expert geeft Van Ranst gelijk: “Met softe lockdown blijven we voor altijd in vagevuur van corona hangen”

Bar-Yam is geen viroloog of epidemioloog, maar wel een toonaangevende naam in de wetenschappelijke wereld. Als theoretisch fysicus houdt hij zich aan het gerenommeerde New England Complex Systems Institute in het Amerikaanse Cambridge bezig met complexe systemen, bestudeerde hij de financiële crisis van 2008 én voorspelde hij de Arabische Lente. Ondertussen voert hij al vijftien jaar onderzoek naar pandemieën. Dat spitst zich toe op welke factoren een pandemie voortstuwen en hoe we deze kunnen bestrijden.

“Als je nadenkt over de pandemie, het effect ervan op het leven van mensen, het effect op de samenleving en de gezondheidszorg, realiseer je je al snel dat je een complex beleid moet toepassen”, zei hij in mei tegen Forbes over de aanpak van de coronacrisis. “Elke gemeenschap heeft verschillende kenmerken. In grote steden heb je bijvoorbeeld meer dichtheid, op het platteland heb je minder contact tussen mensen, maar er zijn wel vaker bijeenkomsten van kerkgroepen. Deze kenmerken bepalen de transmissiesnelheid van het virus.”

Op de website endcoronavirus.org, die hij al begin dit jaar samen met een waarschuwing aan overheden lanceerde, postte hij in april negen aanbevelingen om het virus aan te pakken. Zo is het volgens Bar-Yam belangrijk om iedereen (dus alle regeringen, gemeenschappen, bedrijven en individuen) aan boord te krijgen. Verdere pleitte hij voor de totale afzondering van de mensen met milde symptomen, maskers in gedeelde ruimtes, reisbeperkingen, het veiligstellen van essentiële diensten, massaal testen, gezondheidsrichtlijnen om mensen gezond te houden en een sterke ondersteuning van de gezondheidszorg.

In mei, toen bij ons ook nieuwe versoepelingen werden aangekondigd, pleitte Bar-Yam bij het Nederlandse blad De Groene Amsterdammer voor een strenge lockdown van vijf weken om de verspreiding terug te brengen tot vrijwel nul. “Daarna kan het leven weer enigszins normaal worden, waarbij proactief bron- en contactonderzoek nieuwe, kleine uitbraken direct de kop in kan drukken”, aldus Bar-Yam nog.

Ondertussen zitten we middenin een tweede coronagolf en blijft het aantal besmettingen overal stijgen. Bar-Yam steunt dan ook de nieuwe lockdowns in Ierland en Wales en pleitte recentelijk in een reeks tweets nog eens voor een echte lockdown. Daarbij had hij lof voor de strenge aanpak - hij noemt het de ‘winstrategie’ - van Nieuw-Zeeland, Vietnam, Taiwan, Australië en China.

In de tweets wijst de fysicus er nog eens op dat “nul gevallen de enige manier is waarop je alles weer kan opengooien zonder exponentieel toenemende gevallen”. “Wanneer het aantal besmettingen op nul staat, moet de contactopsporing bij een paar gevallen de transmissie stoppen. Bij een softe lockdown blijft de R-waarde (het getal dat aangeeft hoeveel mensen één besmet persoon aansteekt, red.) op 1 en krijg je constant nieuwe gevallen.”

“Als we veel nieuwe gevallen hebben, kunnen we een korte sterke lockdown gebruiken om op nul besmettingen te komen en hoeven we dan geen softe lockdowns uit te voeren”, aldus de fysicus nog. Dat is exact waarvoor Van Ranst vandaag pleit. Verder raadt Bar-Yam aan regio’s zonder nieuwe gevallen (groene zones) veilig te openen met beperkingen op niet-essentiële reizen.