4 lessen na het laatste presidentiële debat: "Trump maakte goede beurt, Biden hield stand"

Na de onbekijkbare draak die het Amerikaanse presidentiële debat op 29 september genoemd mag worden, leverde deze uitgave eindelijk dat waarop vele kijkers en kiezers hadden gehoopt: een inhoudelijke discussie, een duidelijke schets van ieders stijl en standpunten.

"Ik zal niet vlug die laatste woorden vergeten van de moderator: 'Thank you for a fantastic debate'", zegt VS-correspondent Björn Soenens in "De ochtend" op Radio 1. "'Fantastisch' was het misschien niet echt, maar het was een normaal debat. Het was geciviliseerd en gedisciplineerd. Het dreigement om de microfoon dicht te draaien, hoefde niet. Ze lieten elkaar uitspreken."

(Lees verder onder de foto)

Soenens spreekt van het aangenaam kijkstuk. "Het was voorbij in geen tijd, ook al duurde het langer dan voorzien. Bijna 100 minuten debat, zonder onderbreking. Het was interessant om naar te kijken."

"Je voelde duidelijk dat Joe Biden uitstekend voorbereid was", merkt Soenens op. "Hij had zich ook een paar dagen opgesloten in zijn woonplaats in Wilmington om zich voor te bereiden. Hij kwam ook met heel veel feiten. Je voelde dat hij zijn dossiers beheerste."

Maar ook Donald Trump bleef gedisciplineerd. Hij speelde het ook slim, zegt Soenens."Dat door voortdurend bepaalde vragen niet echt te beantwoorden, maar wel om te keren naar een aanval op Joe Biden. Hij probeerde hem uit zijn element, uit zijn evenwicht te brengen. Deze keer niet door hem te onderbreken, maar wel via persoonlijke aanvallen op zijn zoon Hunter Biden, zijn familie, ... Kleine zinnetjes als 'je bent een corrupte politicus, geef het nu maar toe', 'je moet beter doen dan dit, Joe'."

Maar het lukte niet echt. "Biden bleef koelbloedig: nu en dan een lachje. Het enige dat hij aan verontwaardigde kreten loste, was: 'Oh God'."

Toch blijf je merken dat zulke debatten veel van de bijna 78-jarige Biden vergen. "De 90 minuten naderden en je zag plots dat hij zijn horloge uitdeed. Hij keek ernaar en je zag hem denken: het mag nu stilaan gedaan zijn. Het is ook een krachtinspanning, zo 90 minuten debatteren, aanvallen pareren, met feiten komen over klimaat, corona, leiderschap, migratie, ... Maar Biden kwam wel scherper over dan in het eerste debat en werd minder uit evenwicht gebracht."

(Lees verder onder de foto)

Soenens denkt niet dat dit debat de presidentsrace op z'n kop gezet heeft. "Al moet ik zeggen dat Donald Trump misschien de winnaar is. Want hij was in de peilingen naar beneden aan het gaan, maar hij heeft het slim gespeeld: hij is kalm gebleven, hij heeft zijn aanvallen gelanceerd, hij kwam overtuigend over, klonk niet als een wanhopige man. Hij maakte een goede beurt."

Mogelijk trekt hij zo twijfelende Republikeinen weer over de streep. Trumps peilingen zijn momenteel namelijk niet te best. "Stel dat Donald Trump gedisciplineerd blijft, misschien krijgen we dan een andere race. Want toon doet ertoe voor veel Amerikanen, zeker als het gaat over de aanpak van de coronapandemie."

(Lees verder onder de foto)

Ook Joe Biden van zijn kant zou kunnen zeggen dat hij de winnaar is. "Want kiezers die twijfelen, de zogenaamde 'zwevende kiezers', hebben misschien gezien dat hij niet spreekt over 'blauwe' en 'rode' staten, maar wel over 'de Verenigde Staten'. Hij speelde de rol van vereniger, bruggenbouwer, hij die het land samen wil brengen. Aparte boodschappen dus, elk voor zijn eigen publiek, maar het bleef beschaafd."

Ondanks het feit dat Biden nog altijd een kleine 10 procent voorsprong heeft in het gemiddelde van de grote peilingen, blijven de Democraten "doodsbang" voor de uitkomst van de verkiezingen, zegt Soenens. Toch is er ook goed nieuws voor hen. Want er wordt bijzonder veel gestemd.

"Er zijn al 45 miljoen stemmen uitgebracht en naar schatting meer dan de helft komt van mensen die geregistreerd staan als Democraat. Dus die gaan vroeger stemmen, wat een teken kan zijn dat ze massaal gaan stemmen. Nu is het aantal mensen dat vervroegd stemt al gelijk aan het totale aantal kiezers van 2016 en we hebben nog 11 dagen te gaan. Slechts 26 procent van die kiezers zijn geregistreerd als Republikeinen. Maar dat wil nog niet zeggen dat de race gelopen is. Er zitten ook 21 procent onafhankelijke kiezers bij."

Soenens durft dus nog niet te beweren dat Biden de overwinning binnen heeft. "Op 11 dagen tijd kan nog zoveel gebeuren. Elke dag heeft een verrassing in petto. Dus wat gaat het worden? I don't know. Ik weet alleen dat het aantal zwevende kiezers klein is. Maar 2 tot 8 procent, als je dat berekent, dat zijn er toch nog een paar miljoen. We weten dat het in staten als Pennsylvania, Ohio of Florida soms aankomt op 10.000 stemmen om die staat al of niet binnen te halen. Daar zal het van afhangen."