N-VA schuift ‘huisideoloog’ Joren Vermeersch aan de kant: ‘Er is maar één ideoloog in de partij’

“Ik lijd aan een parlementaire depressie.” Kamerlid Jean-Marie Dedecker is het beu. “Als volksvertegenwoordiger in de meerderheid ben je klapvee voor de regering. En in de oppositie plas je tegen de wind in en heb je niks te zeggen.” In een interview met Krant van West-Vlaanderen kondigt Dedecker een vroegtijdige exit uit het parlement aan, al ligt de datum nog niet vast.

Zijn opvolger staat al klaar: Joren Vermeersch. Afgelopen zomer werd hij binnengehaald op de studiedienst van N-VA, in de media liet hij zich omschrijven als de nieuwe ‘huisideoloog’. Lang heeft die samenwerking niet geduurd. Officieel staat Vermeersch nog onder contract, maar in de feiten is hij al sinds september op een zijspoor beland, bevestigen meerdere bronnen. 

Het plan dat hij de plaats zou innemen van Dedecker lag al langer klaar. Nog voor de verkiezingen van 2019 vernam De Morgen dat Dedecker niet van zin was een eventueel parlementair mandaat volledig uit te zitten. In ruil voor het lijstduwerschap eiste hij van N-VA dat zijn poulain en voormalig medewerker Joren Vermeersch als eerste opvolger op de lijst zou staan. 

Ergernis binnen partijtop

Vermeersch wordt straks dus meteen opgevist in het parlement, al ontkent Dedecker dat zijn nakende exit in verband staat met het feit dat Vermeersch opzijgeschoven is. Vermeersch zelf wil over de hele zaak niks kwijt. “Ik heb instructie gekregen om geen verklaringen af te leggen”, zegt hij aan de telefoon. “Ik ben nog steeds ideologisch adviseur, ik ben niet ontslagen.”

Binnen de partijtop was ergernis ontstaan over het label van ‘partij-ideoloog’ dat Vermeersch zich liet welgevallen. “Toen dat zo in de media verscheen, is er wel even gezegd: oeioei, zo gaan we toch niet beginnen? Er is maar één ideoloog in de partij, en dat is Bart De Wever”, zegt een betrokkene.

Ook de columns die hij sinds deze zomer schreef voor De Standaard vielen in slechte aarde. Bronnen binnen de partij omschrijven Vermeersch als ‘vrijdenker’, maar ook ‘scherpslijper’: hij provoceert graag, formuleert ideeën op en over het randje, maar spreekt niet namens de partij. Door de sirenenzang van de media was hij een uithangbord geworden dat de partij niet van hem wou maken. “Joren was een dankbare schietschijf geworden”, klinkt het bij een zwaargewicht.

Vermeersch werd daarom op het matje geroepen en voor de keuze geplaatst: stoppen met zijn columns en publieke optredens of zijn job op de studiedienst behouden. Vermeersch weigerde in te binden, waarna de absolute partijtop hem aan de kant schoof. 

Medewerker Theo Francken

In afwachting van zijn parlementair mandaat heeft Vermeersch elders onderdak gevonden. Hij is inhoudelijk medewerker van Kamerlid en ex-staatssecretaris Theo Francken. De twee kennen elkaar. Vermeersch schreef samen met Francken verschillende boeken over migratie en was in het verleden al zijn medewerker.

Omdat hij nog steeds betaald wordt door de partij en niet officieel als medewerker is aangesteld, heeft Vermeersch weliswaar geen bureau in de Kamer. Dedecker: “Hij werkt dus maar op mijn bureau, het asielcentrum van de vrijdenkers.”

Het opzijschuiven van Vermeersch is tekenend voor de interne strijd over de lijn die de partij moet aanhouden. Profileert de partij zich als centrumpartij om het electoraat van CD&V en Open Vld in te palmen? Of moet N-VA meer op rechts de grenzen aftasten om kiezers van Vlaams Belang te overtuigen? Nu de partij federaal in de oppositie beland is, wil ze zich duidelijk onderscheiden van het geroep van Vlaams Belang en PVDA – maar tegelijk wil ze wel fors oppositie voeren. N-VA worstelt met de zoektocht naar het juiste evenwicht. Vermeersch behoort duidelijk tot de rechtsere strekking. Ideologisch valt hij te situeren in het kamp van Francken, Dedecker, maar ook andere parlementsleden zoals Koen Metsu.