Minister Liesbeth Homans wilde na de presentatie van de onderwijshervorming graag het beeld bijsturen dat N-VA een akkoord zou hebben afgeremd. "Wij werden afgeschilderd als mierenneukers die eindeloos moeilijk zouden doen over details. Dat klopt niet. Ook wij zijn ervan overtuigd dat een grondige hervorming nodig is. Maar voor ons was het belangrijk dat de hervorming goed zou zijn."

De N-VA is volgens Homans blij met het behoud van de benamingen aso, tso, bso en kso en is ook tevreden dat de naam van de studierichting Latijn-Grieks niet wordt omgevormd tot Klassieke Talen. Verder toonde Homans zich tevreden met de reductie van het aantal richtingen, de opwaardering van het tso en de vrije keuze die bewaard blijft voor scholen en leerlingen.

"Behouden wat goed is en bijsturen waar nodig"

Ook N-VA-parlementslid Koen Daniëls toonde zich tevreden met het bereikte onderwijsakkoord. "We kiezen voor een structuur die helder is voor leerkrachten, ouders en leerlingen, voor minder studierichtingen en voor studierichtingen die de leerlingen een duidelijke toekomst geven."

Daniëls is ook tevreden dat er geen uitgestelde studiekeuze komt. "Leerlingen met sterk verschillende capaciteiten, noden en interesses te lang samen willen houden, is niet enkel onhaalbaar voor leerkrachten, maar ook leerlingen voelen zich niet op hun plaats. Het is dus in niemands belang."

Leerlingen getrapt laten kiezen vanaf het tweede jaar is volgens Daniëls een betere optie. "Dat biedt een perspectief aan elke leerling op basis van zijn capaciteiten en verworvenheden. Sterke leerlingen worden aangemoedigd het nog beter te doen, zwakkere leerlingen worden bijgespijkerd."

"Deze beslissing behoudt wat goed is en stuurt bij waar nodig", besluit Daniëls. "En laat dat nu net de kracht van verandering zijn. Enkel op die manier kunnen we het Vlaamse onderwijs aan de top houden voor elke leerling in elke studierichting."

Open VLD: "Meer transparantie en duidelijkheid"

Ook uit de Open VLD-hoek niks dan tevredenheid over het bereikte resultaat. Viceminister-president Bart Tommelein juicht onder meer de grotere transparantie en duidelijkheid toe. Dat is net als de aanzienlijke reductie van het aantal studierichtingen een goede zaak.

Volgens Tommelein "biedt de matrix ook het kader om zowel de excellente leerlingen extra uit te dagen als om de leerlingen die het moeilijker hebben aan boord te houden". Verder is volgens Tommelein ook afgesproken dat er werk zal worden gemaakt van een "sterkere lerarenopleiding en een dynamische lerarenloopbaan met groeimogelijkheden".

"Matrix niet belangrijkste aspect"

Open Vld-onderwijsspecialist Jo De Ro is vooral tevreden dat de hervorming een aantal zaken bevat die voor zijn partij essentieel zijn. Het gaat dan onder meer om "een betere differentiatie en remediëring van leerlingen in de laatste graad van het basisonderwijs en in het secundair onderwijs en de versterking van de leerkrachtenteams door een betere lerarenopleiding". "Dat is voor mij van groter belang dan de discussie over de matrix", luidt het.

Concreet zal er volgens De Ro in het schooljaar 17/18 "gestart worden met gerichte projecten in de derde graad basisonderwijs om organisatorische modellen te ontwikkelen die een betere remediëring moeten opleveren van leerlingen in functie van het behalen van de eindtermen".

Verder is het voor De Ro belangrijk dat er in de lerarenopleiding meer aandacht zal komen voor zogeheten "binnenklasdifferentiatie" (hoe de sterkste leerlingen blijven uitdagen, hoe leerlingen met leerproblemen beter begeleiden, enzovoort), vakkennis, vakdidactische vaardigheden en klasmanagement.

Wat de matrix zelf betreft is De Ro blij met de opname van OV3 van het buitengewoon secundair onderwijs. "Zo gaan leerlingen van het buitengewoon onderwijs in de toekomst ook een diploma secundair onderwijs behalen binnen de finaliteit arbeidsmarkt en wordt hiermee ook het harde werk van de schoolteams van het Buso erkend."

CD&V: "Ongekwalificeerde uitstroom verminderen"

Met de matrix van studierichtingen komt er ook volgens de CD&V een transparante en duidelijke structuur. Leerlingen en ouders zullen volgens de christendemocraten beter kunnen kiezen met de mogelijke finaliteit van een opleiding in het achterhoofd. Leidt een opleiding bijvoorbeeld naar de arbeidsmarkt, naar het hoger onderwijs of blijft de deur naar beide opties open?

Ook de ruimere heroriënteringsmogelijkheden zijn volgens CD&V een troef in het akkoord. Vooral het "zalmprincipe", waarbij leerlingen de mogelijkheid krijgen om zoals zalmen op te zwemmen van een meer praktische naar een meer abstracte/theoretische richting, is een goede zaak.

De partij geeft een concreet voorbeeld: een leerling die binnen het domein STEM in de 2e graad de studierichting elektromechanische technieken volgt - een studierichting binnen de dubbele finaliteit - en daar de uitbreidingsdoelen van zijn studierichting behaalt, behaalt daarmee eigenlijk de eindtermen van de naastliggende studierichting Technologische Wetenschappen in de finaliteit doorstroom. "Het is voor die leerling perfect mogelijk om, met garantie op succes, de overstap te doen."

Volgens CD&V zal de hervorming helpen om "de ongekwalificeerde uitstroom te verminderen, de aansluiting van het secundair onderwijs met de arbeidsmarkt en het hoger onderwijs te versterken, en onze plaats in de PISA-ranking voor zowel sterke als minder sterke leerlingen te verstevigen".

Lieven Boeve (katholiek onderwijs): “Geen duidelijke getrapte studiekeuze”

Het is goed dat er eindelijk een onderwijshervorming is, maar er werden veel kansen gemist. Dat is de eerste conclusie van Lieven Boeve, topman van het katholiek onderwijs. "Dit is niet de ambitieuze hervorming van het secundair onderwijs waarvan we droomden", zegt Lieven Boeve, directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, over het akkoord over de onderwijshervorming dat vrijdagnamiddag werd voorgesteld door de Vlaamse regering. Anderzijds neemt Boeve wel akte van het feit dat er überhaupt een beslissing is. "Het bereiken van een akkoord door minister Crevits blijkt al een hele prestatie."

Boeve stelt vast dat er weliswaar een serieuze reductie is van studierichtingen, maar "enkel in de huidige richtingen van het technisch en het beroepsonderwijs en nauwelijks in het algemeen secundair onderwijs waar snoeien en herprofileren de doorstroomgerichte leerling enkel ten goed kon komen."

"Er is zeer zeker de organisatievrijheid van besturen en hun scholen, maar geen duidelijke getrapte studiekeuze, die voorkomt dat jongeren te vlug in een fuik terechtkomen", zegt Boeve in een eerste reactie. "Er is zeer zeker een duidelijkere opdeling in finaliteiten (doorstroom, dubbele, arbeidsmarkt), maar tegelijk geen echt transparante matrix die de studiekeuze van jongeren zal vergemakkelijken."

Volgende week beslissing

De eerste conclusie van Boeve is dan ook vrij hard: "Dit blijven gemiste kansen, zeker als we in acht nemen waarom het secundair onderwijs hervormd moest worden."

Volgende week zal de raad van bestuur van Katholiek Onderwijs Vlaanderen het plan van de Vlaamse regering grondig analyseren, evalueren en haar verdere positie bepalen. "Naargelang de beslissing zal Katholiek Onderwijs Vlaanderen met haar schoolbesturen en directies overleggen hoe ze vanuit de vrijheid van onderwijs en organisatie, gebruik makend van de vrijheidsmarges binnen dit kader, een transparant, rationeel en kwaliteitsvol onderwijsaanbod kan doen aan de jongeren van vandaag en morgen."

Raymonda Verdyck (GO!): "Duidelijkheid in structuur ontbreekt volledig"

"We zijn ontgoocheld over wat er nu op tafel ligt", stelt Raymonda Verdyck van GO!, het onderwijs van de Vlaamse Gemeenschapin een eerste reactie.

"De getrapte studiekeuze met brede eerste graad is er niet gekomen. De leerlingen moeten nog altijd te snel een keuze maken over de richting die ze willen inslaan”, aldus Raymonda Verdyck. "Ook jammer is dat de tussenschotten tussen technisch, beroeps- en algemeen secundair onderwijs niet weggenomen zijn. De inclusie, waar we via het M-decreet op inzetten, wordt niet doorgetrokken door Buitengewoon secundair onderwijs apart te houden."

Ook de vrijblijvendheid waarmee de scholen deze hervorming zullen kunnen toepassen, of net niet, ligt moeilijk voor GO!. "Bedoeling was naar ouders en scholieren duidelijkheid te scheppen met de nieuwe structuur van ons onderwijs en dat ontbreekt nu volledig, omdat scholen zelf kunnen kiezen of ze dit toepassen."