Begrafenisondernemers willen erkenning als zorgmedewerkers: ‘Uitvaart is onderdeel van zorgtraject’

“Als uitvaart komen we helemaal aan het einde van de zorgketen. Daardoor lijkt de overheid ons tijdens de eerste golf te zijn vergeten. Het uitvaartpersoneel stond niet op het prioriteitenlijstje. We kregen geen beschermingsmateriaal ondanks het extreem hoge risico op besmetting. Enkel mensen uit de zorgsector zoals artsen, verplegend personeel in ziekenhuizen of werknemers in woonzorgcentra kregen prioriteit”, zegt woordvoerster Marysia Kluppels van uitvaartbedrijf DELA. Ze hekelt dat de overheid de vele extra zorgtaken van begrafenisondernemers voor nabestaanden over het hoofd ziet: “De uitvaart is een essentieel onderdeel van het zorgtraject. Alleen worden wij als begrafenisondernemers zo niet behandeld en dat weegt ook op het personeel.”

Emotionele stress

DELA liet onderzoek doen naar de fysieke en mentale belasting van medewerkers in de uitvaartzorgsector tijdens de coronacrisis. Daaruit blijkt dat de emotionele stress tijdens de eerste golf groot was. Niet alleen het extra werk, maar ook de frustratie om niet de uitvaart te kunnen geven die ze gewend zijn, woog mentaal zwaar door. Het risico op burn-out verhoogde aanzienlijk. In april zat bijna 20 procent van de ondervraagde begrafenisondernemers in de gevarenzone en in juni al de helft. 

Alexandra Mazzarella (53), uitvaartondernemer van uitvaartcentrum Remans & Lantmeeters, stond tijdens de eerste golf in de frontlinie van het zwaar getroffen Genk. Ze getuigt over de moeilijke werkomstandigheden: “Ondanks het hoge risico op besmetting bleven we overleden coronapatiënten opbaren om de families toch nog de kans te geven om afscheid te nemen. Maar door de schaarste aan beschermingsmateriaal hadden we voortdurend angst om zonder te vallen.”

Daarbovenop kwam dan nog eens de extra begeleiding van families: “We zijn geconfronteerd met hartverscheurende taferelen: sommige mensen hadden in het ziekenhuis geen afscheid kunnen nemen van hun dierbaren. Bij ons in het uitvaartcentrum moesten ze dan nog eens de afstandsregels respecteren: elkaar niet omarmen, troosten, geen handjes geven, geen knuffel,...”, geeft ze aan. “Ineens was er een afstand, waar wij normaal voor warmte zorgen. Een begrafenis regelen via WhatsApp of Skype of Messenger in plaats van bij de mensen thuis, dat is heel moeilijk. Families aanmanen om anderhalve meter afstand te houden en niet te knuffelen, dat is echt verschrikkelijk.”

En dat laat zijn sporen na: “Het is frustrerend om niet zorg te kunnen geven die we willen. Je neemt dat mee naar huis, dat is moeilijk om los te laten. We hebben met de collega’s een Whatsappgroep opgericht om te ventileren en onze verhalen te vertellen. Dat heeft ons team nog hechter gemaakt.”

Bang afwachten

Corona is nog niet verdwenen, wel integendeel. We zitten volop in de tweede golf, maar Alexandra put uit de lessen van de eerste moed om er ook nu weer volop tegenaan te gaan: “Eerlijk gezegd, het is bang afwachten. Na de ziekenhuizen die weer vol lopen, zijn ook wij aan de beurt. Maar we hebben geleerd dat we als begrafenisondernemer heel flexibel zijn, vindingrijk en over een enorm aanpassingsvermogen beschikken.”

Toch wringt het ook bij Alexandra dat begrafenisondernemers niet op meer ondersteuning van de overheid kunnen rekenen. De vraag is volgens Kluppels nochtans al herhaaldelijk gesteld: “We hebben aan alle takken van de bomen geschud. Iedereen - Sciensano, de expertengroepen, de politici - vindt onze vraag terecht, maar voorlopig gebeurt er niets. Nu de tweede golf voor de deur staat, dreigen we opnieuw uit de boot te vallen. We komen voorlopig niet in aanmerking om met de zorgsector mee als eerste gevaccineerd te worden. Die erkenning is meer dan welkom”, besluit ze.