Na de kritiek van de oppositie dat de Vlaamse regering de coronacrisis te traag aanpakt, zei Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) dat de maatregelen zo snel mogelijk worden ingevoerd. Zijn woorden waren nog niet koud of federaal binnenlandminister Annelies Verlinden (CD&V) kondigde op Twitter aan dat de nieuwe maatregelen om middernacht ingaan. Volg het actualiteitsdebat in het Vlaams Parlement hier live.

SP.A-fractieleider Hannelore Goeman ziet één rode draad in het Vlaamse coronabeleid. ‘Steeds opnieuw is de N-VA de blokkage van een effectieve Vlaamse corona-aanpak. Het leek soms wel dat jullie trots waren op de maatregelen die jullie hadden tegengehouden. Jullie politiek spel is wat mij betreft choquerend. U negeert experts en honderdduizenden bezorgde Vlamingen om te kunnen scoren bij corona-ontkenners.’

• Lees ook:Overzicht | Deze strengere, Vlaamse maatregelen gaan vannacht in

Goeman haalde onder meer aan hoe de minister-president afgelopen weekend nog zei dat het ‘huis niet in brand staat’ en niet veel later toch strengere maatregelen aankondigde.

Groen-fractieleider Björn Rzoska verweet de minister-president dat die veel tijd heeft verloren en de nieuwe maatregelen te laat invoert. ‘We zien dat veel steden en gemeenten niet willen wachten op Vlaamse regering. Zorg ervoor dat nieuwe maatregelen vandaag nog worden doorgevoerd. De ziekenhuizen lopen vol. Woonzorgcentra zitten opnieuw met heel wat besmettingen. Zorgpersoneel gaat tegen beter weten in door op adrenaline. We kunnen geen tijd meer verliezen. Zondag stond volgens u het huis misschien nog niet in brand, gisteren sloegen de vlammen door het dak en maakt u een afspraak om vrijdagavond pas te blussen. Ik roep u op om nu al te blussen.’

Vlaams Belang-fractieleider Chris Janssens sprak van maandenlang geklungel op alle niveaus. ‘Het coronaparcours van onze regeringen is geen toonbeeld van daadkracht. Hoe wilt u dat mensen maatregelen naleven van regeringen die er zelf een potje van maken? Helaas geldt dat ook voor het Vlaamse niveau. Als de vlammen door het dak van het Vlaamse huis slaan, is dat vooral omdat uw rookdetectoren niet werkten. Testen en tracen zouden het fundament van het preventiebeleid worden. Daar is uw regering in gefaald. Het ergste is dat het zorgpersoneel uitgebrand geraakt.’

Jambon: ‘Ik maak me grote zorgen’

‘Voor u zitten een diep bezorgde man en regering’, reageerde minister-president Jambon. ‘Ik maak me grote zorgen. Ik lig wakker van de beelden van stervende mensen in onze ziekenhuizen, ja, ik zie de vertwijfeling en vermoeidheid in de ogen van de verpleegkundigen en de artsen. En dat grijpt naar de keel. Maar ik zie ook de vastberadenheid en veerkracht van zoveel Vlamingen. Dat moet ons motiveren om de strijd tegen het vervloekte virus nog forser te voeren.’

Jambon was er – ‘net zoals veel wetenschappers’ _ van overtuigd dat de eerdere maatregelen voldoende zouden zijn om het virus in te dijken. ‘Daar merken we momenteel nog niet veel van. Misschien is er over enkele dagen een verbetering.’

De recente contacten met de gouverneurs en virologen van maandag en dinsdag maakten duidelijk dat nieuwe maatregelen nodig waren, verklaarde Jambon, die de alarmerende stijgende ziekenhuisopnames aanhaalde. ‘Deze onheilscurve moet snel afzwakken, anders dreigt de catastrofe. We hebben altijd gezegd dat we ons klaarhielden om extra maatregelen te nemen zodra dat nodig was, en dat hebben we nu gedaan. We moeten allemaal meer inspanningen doen, er is geen andere optie.’

Jambon riep in het bijzonder jongeren op ‘om mee te gaan in de strijd’. ‘De toestand is dramatisch. Roekeloos gedrag kan je geliefden ziek maken, en andere mensen in groot verdriet storten. Ik vraag het aan alle Vlamingen. Wees alsjeblieft voorzichtig. Veel dingen mogen en kunnen nu even niet. Dat is jammer, maar in ieders belang. Wie deze boodschap weigert te horen, moet ze voelen. Ik roep op om de handhaving van de regels strikter te laten gebeuren. Balorigheid is in dit geval misdadig.’

Maatregelen vroeger

Waarom was de Vlaamse regering van plan om de maatregelen pas vrijdagavond te laten ingaan? ‘Vlaanderen heeft geen instrument ter beschikking om die maatregelen te doen ingaan’, antwoordde Jambon. ‘Er zijn twee mogelijkheden: ofwel via het ministerieel besluit, ofwel moeten we aan de vijf gouverneurs van Vlaanderen vragen om een besluit te nemen. Ik onderschrijf de vraag tot coherentie en ik heb daarover samengezeten met de premier en de ministers-presidenten. We proberen zo veel mogelijk van onze maatregelen in het ministerieel besluit te krijgen. Als dat lukt, is dat goed. Wat mij betreft zo snel mogelijk. Dan kunnen we vervroegen. Als er dingen daarin niet kunnen opgenomen worden omdat er geen consensus is, dan vragen we de gouverneurs om dat te doen. Ik kan er niet aan doen dat we die bevoegdheden niet hebben.’

De minister-president maakt zich sterk dat de maatregelen die donderdag op het Overlegcomité zijn afgesproken in consensus zijn genomen. Volgens meerdere aanwezigen was het Jambon die zich toen inspande om de plannen van de federale regering op bepaalde punten af te zwakken. ‘Ik zeg u: we zijn meegegaan in het voorstel van de federale minister van Volksgezondheid’, reageert Jambon nu.

Terwijl het debat bezig was, kondigde minister van Binnenlandse Zaken Verlinden op Twitter aan dat het nieuwe ministerieel besluit in de vooravond wordt gepubliceerd. ‘De maatregelen gaan in om middernacht’, stelt ze.

‘Mevrouw Verlinden heeft de ambitie om tegen 18 uur te publiceren’, reageerde Jambon op het nieuws in het Vlaams Parlement. ‘Daar waarover consensus is, gaat via ministerieel besluit. Waar we als Vlaanderen strenger willen gaan, gaat via de provinciegouverneurs. Ik denk dat we de Vlaamse maatregelen voor een heel groot deel in het ministerieel besluit krijgen.’

‘Ministerieel besluit vraagt tijd’

Lorin Parys, van meerderheidspartij N-VA, is het niet eens met de kritiek van de oppositie dat de Vlaamse regering te traag handelt. ‘Als het sneller kan, heel graag. Maar heel veel collega’s blaffen onder de verkeerde boom. De federale regering moet een ministerieel besluit opmaken. Het opstellen van een juridisch correct ministerieel besluit vergt tijd, ook voor de federale regering. Zeker wanneer onze vrijheden zo drastisch worden ingeperkt. Haast en spoed is zelden goed. Daar passen wij voor.’

De situatie is zeer ernstig, zei CD&V-fractieleider Peter Van Rompuy. ‘Er is geen ruimte voor politiek krakeel. Er moet nu drastisch ingegrepen worden, en dat is wat de Vlaamse regering gisteren heeft gedaan. (...) De komende weken worden op menselijk en economisch vlak bijzonder zwaar.’

Ook Open VLD-fractieleider Willem-Frederik Schiltz wees op de dramatische coronacijfers. ‘We moeten alle zeilen bijzetten om de exponentiële curve te stoppen. Dat burgemeesters in centrumsteden iets sneller zijn gegaan, verwelkomen wij. Dat is goed. Ik zou liever hebben dat burgers vandaag al alles doen wat ze kunnen. Een ministerieel besluit schrijven heeft effectief tijd nodig. De regering heeft beslist dat vrijdag de deadline is. (...) We moeten met z’n allen een totale lockdown vermijden en een implosie van de zorg vermijden.’

 (avh, jvt)