Hoe zou het nog zijn met de bitcoin? Vraag het aan Peking

Eind 2013, begin 2014. Kranten en journaals staan bol van de bitcoins, de cybermunt bij uitstek. 1 bitcoin is dan meer dan 1.000 dollar waard, de eerste bitcoin-geldautomaat ziet in ons land het levenslicht en Gent werpt zich op als de bitcoin-hoofdstad, waar je zelfs in de kleinste winkeltjes met de virtuele munt kunt betalen. Vergeet banken en bemoeizieke overheden, bitcoin gaat de wereld veroveren.

De bitcoin had alles van een hype. Plots sprak iedereen erover, zelfs bij menig bakker en slager. De koers piekte hard, om dan, een paar maanden later, even hard naar beneden te tuimelen. China had er genoeg van en verbood de banken om nog te handelen in bitcoin. De crash haalde nog de media, maar daarna werd het stil. Heel stil.

Voor wie het toen al in Keulen hoorde donderen, even terugspoelen. Wat is een bitcoin ook weer? Het is een virtuele munt. Er bestaan dus geen tastbare bitcoinmunten of –biljetten. U kunt ze online kopen of u kunt zich laten betalen in bitcoin en u kunt ze ook verdienen of “mijnen” zoals dat in het jargon heet, maar dat doet bij ons bijna niemand meer.

Bij het mijnen van bitcoins werp je de rekenkracht van computers in de strijd om de ingewikkelde code rond de bitcoin te ontcijferen. Wie erin slaagt de code te kraken, mag bitcoins bijschrijven op zijn rekening. Maar later meer daarover.

Het speciale aan het systeem is dat het zichzelf in stand houdt. De munt is geen eigendom van een bank of overheid, de eigenaars zijn de gebruikers. Er zijn amper kosten en inflatie is onmogelijk, want er zijn maar 21 miljoen bitcoins en dat aantal ligt vast. U kunt met een bitcoin online allerlei dingen kopen, al is het aantal websites dat het als betaalmiddel toestaat beperkt.

Daarmee komen we bij de situatie vandaag. Hoe is het gesteld met de bitcoin? Zijn er steeds meer handelaars die er gebruik van maken? Is de bitcoin in België nog steeds aan een opmars bezig? Nee, zo blijkt.

Thomas Spaas is lid van de Belgische Bitcoin Associatie en hij is advocaat, gespecialiseerd in fiscale technologie. Volgens hem blijft de bitcoin in ons land “een bescheiden fenomeen”. “Ik krijg wel vaker vragen van gewone particulieren over bitcoin dan vroeger, maar het wordt nu eigenlijk niet meer gebruikt dan een paar jaar geleden, een status-quo dus.”

Dat komt volgens Spaas door de uitgebreide financiële dienstverlening in ons land. De bankkaart en de kredietkaart zijn zo handig in gebruik en zo goed ingeburgerd, dat er weinig nood is aan een alternatief, klinkt het. Bij ons kabbelt de bitcoin dus rustig voort, maar blijft het een marginaal gegeven. Maar dat is niet overal zo.

De bitcoin is wel degelijk springlevend, alleen zien wij het niet. In Azië is er veel meer interesse voor de digitale munt. Zo zoeken de Chinezen steeds massaler hun heil in bitcoin, om de steeds strengere regels rond hun eigen munt te omzeilen. In India ontstond eind vorig jaar paniek toen de regering besloot om het meest gebruikte papieren geld waardeloos te verklaren, in de hoop de strijd tegen zwart geld te kunnen winnen.

De Indiërs haastten zich naar de bank, om een rekening te openen en om hun waardeloze briefjes in te ruilen tegen “legaal” betaalmiddel. Maar er gebeurde nog iets. De handel in bitcoin ging sterk de hoogte in. En daar ligt meteen ook de sterkte van de digitale munt. Het is een heel goed alternatief in landen waar de courante munt(en), of de economie in zijn geheel, in een (diepe) crisis zit.

In China is de bitcoin dus ook hot, want de Chinese munt daalt al een tijdje in waarde, maar er is meer. De Chinezen beschikken over enorme hoeveelheden rekenkracht. Dankzij die rekenkracht kunnen ze makkelijker aan bitcoins komen, waardoor steeds meer bitcoins in Chinese handen vallen. De Chinezen gebruiken bitcoins ook om geld anoniem en veilig het land uit te krijgen.

De Chinese overheid is het kennelijk beu. Vorige week raakte bekend dat Peking meer controles zal uitvoeren op bitcointransacties. De bitcoinwaarde kreeg een stevige klap. Al was de stijging in de maanden daarvoor veel spectaculairder en een correctie onvermijdelijk. Een ding is duidelijk: wat er vandaag reilt en zeilt in China, bepaalt ook grotendeels de bitcoinkoers.

Dat China het machtscentrum voor bitcoins is geworden is een opvallende paradox. De hele visie achter de digitale munt is dat niemand er eigenaar van zou zijn. Geen bank, geen overheid zou er iets over te zeggen hebben. Vandaag worden de meeste bitcoins “verdiend” in China, door grote bedrijven met gigantisch veel rekenkracht. En wie Chinese bedrijven zegt, zegt Chinese overheid. De partijbonzen in Peking lijken alle bitcoinsleutels in handen te hebben. Ze hebben de rekenkracht om ze binnen te halen en de macht en invloed om de koers te manipuleren.

De bitcoin is dus springlevend, maar niet bij ons. We kunnen wel op de beurs handelen in de virtuele munt, maar dan kan je evengoed een aandeel kopen, en liefst eentje dat niet zo veel bokkensprongen maakt. Wij Belgen zullen dus niet gauw in bitcoin betalen in de Aldi of bij de bakker. Tenzij.

Tenzij er een nieuwe eurocrisis losbarst natuurlijk. Dan lijkt een anonieme, onafhankelijke, virtuele munt plots wel weer aantrekkelijk. Wat als de eurozone uiteenvalt en de honderden miljoenen Europeanen massaal hun (super)computers inzetten om bitcoins te scoren? De bitcoin gedijt dus het best op miserie. Waar er een geldcrisis is, is bitcoin nooit veraf. Zeg dus nooit nooit.