Direct naar artikelinhoud
Mohammed-cartoonsSchorsing leerkracht

Tuchtprocedure tegen leerkracht in Molenbeek na tonen Mohammed-cartoon. ‘Afbeelden van profeet of van obsceniteiten?’

In het vijfde en zesde leerjaar van een gemeenteschool liet de leerkracht een van de cartoons zien die ook de vermoorde Franse leraar Samuel Patty toonde.Beeld ANP

Een leerkracht op een gemeenteschool in Sint-Jans-Molenbeek is tijdelijk geschorst nadat hij in de klas een Mohammed-cartoon liet zien. Volgens Molenbeeks burgemeester Moureaux ligt het probleem niet bij het beledigen van de profeet, maar ging het om obsceniteiten. De leerkracht is in shock.

Vorige week, enkele dagen na de terroristische moord op de Franse leerkracht Samuel Paty, wilde een leerkracht van een basisschool in Sint-Jans-Molenbeek duiding geven bij de actualiteit. In het vijfde en zesde leerjaar van een gemeenteschool liet hij daarom op zijn tablet een van de cartoons zien die ook Samuel Patty toonde in zijn les. 

Op die cartoon van Charlie Hebdo uit 2012 staat de profeet Mohammed naakt afgebeeld, op handen en voeten voorover gebogen, met een grote ster op de anus. Erboven staat “Mahomet: Une étoile est née”: een ster is geboren. De directie van de school zou dit pas vernomen hebben nadat verschillende ouders vertelden wat hun kinderen in de klas te zien hadden gekregen. Donderdag besliste het schepencollege, op aangeven van deze gemeenteschool, om een tuchtprocedure op te starten tegen de leerkracht.

Sommige media schreven dat de leerkracht ontslagen is, nieuws dat vervolgens werd gedeeld door rechtse politici op sociale media. De disciplinaire procedure moet echter nog uitmaken wat de gevolgen zijn, en dat kan gaan van een blaam tot ontslag. Het klopt wel dat de leerkracht in tussentijd geschorst is, gebruikelijk tijdens een tuchtprocedure. 

De leerkracht in kwestie wil niet reageren. “Ik ben nog in shock”, klinkt het. De man loopt veiligheidsrisico’s, gezien de escalatie in Frankrijk, sinds Charlie Hebdo op 1 september opnieuw Mohammed-cartoons publiceerde, waarna in verschillende moslimlanden protesten uitbraken. 

Ongerust

Twee weken geleden is Paty onthoofd door een moslimterrorist en donderdag probeerden verschillende individuele terroristen toe te slaan. In Saudi-Arabië viel een man de bewaker van een Frans consulaat aan en in het Zuid-Franse Nice vermoordde een Tunesiër met een mes drie parochianen in een kerk. In Lyon kon diezelfde dag de politie een aanslag verijdelen door een man te arresteren die met een mes zwaaide en gekend stond voor moslimextremisme. In Avignon doodde de politie dan weer een rechtsextremist die met een mes zwaaide. 

In het toenemend geweld speelt een nieuwe wet van Macron een rol, die onder meer zal uitdraaien op de sluiting van moskeeën, maar ook de Mohamed-cartoons zijn een wederkerend thema. Burgemeester Catherine Moureaux is alvast verontrust dat de naam van de school is bekend geraakt. “Met wat er in Frankrijk is gebeurd, ben ik toch ongerust.” 

De politie houdt een oogje in het zeil. “We hebben contact gehad met de betrokken leerkracht en als de situatie dat vereist nemen we stappen voor bescherming, maar dat is op dit moment niet aan de orde”, zegt een woordvoerder van politiezone Brussel-West.

Toch start de gemeente Molenbeek naar eigen zeggen de procedure tegen de leerkracht niet vanwege het feit dat een cartoon van de profeet wordt getoond, maar wel omdat het om obsceniteiten gaat. “Het gezamenlijk schepencollege was het unaniem eens over het obscene karakter van deze afbeelding”, zegt burgemeester Moureaux.  

Burgemeester Catherine Moureaux: 'Met wat er in Frankrijk is gebeurd, ben ik toch ongerust.'Beeld BELGA

Volgens bronnen zou de leerkracht zijn les bovendien niet optimaal hebben voorbereid en de afbeelding nog tijdens de les hebben opgezocht. Toch zou hij leerlingen ook de kans hebben gegeven om de les te verlaten, net als Paty deed.

“Je moet kinderen wel leren waarover het gaat in de actualiteit en laten aanvoelen wat vrije meningsuiting is, maar ook waarom het gevoelig ligt bij veel moslims”, zegt Patrick Loobuyck, politiek filosoof aan UAntwerpen en UGent en pleitbezorger van het vak levensbeschouwing, ethiek en filosofie, zoals dat bestaat in het Franstalig onderwijs. 

“Maar je moet dat doen op het niveau van je doelgroep en dat is hier volgens mij niet het geval. Hij had bijvoorbeeld een andere cartoon van Charlie Hebdo kunnen nemen en uitleggen dat er ook meer obscene cartoons bij zijn.” 

Op de prent zijn blote billen getekend, testikels en een lekkende penis. Samuel Paty toonde de cartoon aan middelbare scholieren, hier ging het om leerlingen van 10 à 11 jaar oud. Kan dat? Loobuyck vindt van niet, pedagoog Pedro De Bruyckere (Arteveldehogeschool) vindt het een randgeval. “De vraag is waar de reacties over gingen: over het afbeelden van de profeet, of over de obsceniteiten?”

Blasfemie

Omdat de feiten zich in Sint-Jans-Molenbeek afspelen, een gemeente die in het verleden regelmatig in verband is gebracht met radicale islam, zijn er twijfels of het de gemeente werkelijk te doen is om de obsceniteiten, of omdat ze bang is voor opstootjes door mensen die vinden dat hun profeet is beledigd. In tegenstelling tot blasfemie kan het tonen van obsceniteiten echter wel een tuchtrechtelijke inbreuk zijn.  

“Tuchtrechtelijk draait het om de vraag of de leerkracht zich ongepast gedragen heeft en dat is een erg ruime kapstok”, zegt Kurt Willems, professor onderwijsrecht aan de KU Leuven. “Los van het concrete dossier hoop ik wel dat de school afdoende beseft hoe hard dit op dit moment leeft onder leerkrachten en hoe veel leerkrachten worstelen met de vraag: wat kan ik nog tonen in mijn les? Onmiddellijk sanctionerend optreden is misschien niet het beste signaal om leerkrachten te ondersteunen in die strijd. Anderzijds: op dit moment is louter nog maar een procedure gestart.”