Direct naar artikelinhoud
ColumnBijzondere Bijstand

De idee dat corona een ­uitvinding is van de overheid is voor sommige mensen geruststellender dan de realiteit

De idee dat corona een ­uitvinding is van de overheid  is voor sommige mensen geruststellender dan de realiteit
Beeld Sven Franzen

Katrin Swartenbroux helpt een lezer met een issue.

Lezersvraag van de week: Hoe moet ik omgaan met vrienden die volop in de complottheorieën over corona duiken? Heel, heel veel mensen

Beste allemaal,

Tijdens de Tweede Wereld­oorlog waren er heel wat gerekruteerden die in de jaren aan het front een volledig nieuwe identiteit aannamen. Die hun accent en hun afkomst faketen en die vertelden over een thuis en een hond die nooit de hunne was. Niet om aan hun taak te ontsnappen, wel om hun taak te kunnen ­uitvoeren. Omdat het psychologische effect van wat hen te doen stond hen zo zwaar lag, dat ze het comfortabeler ­vonden om zich op zoveel mogelijk vlakken te ­distantiëren van de situatie.

Ik schrijf niet dat corona­complotdenkers gerekruteerden zijn – hoogstwaarschijnlijk wordt hen louter opgeroepen om zoveel mogelijk binnen te blijven en hun handen te wassen, terwijl zorgpersoneel aan het front negentigurenweken draait – maar dat neemt niet weg dat de voorbije maanden uitzonderlijk en uitzonderlijk zwaar waren. Voor iedereen.

De idee dat corona een ­uitvinding is van de overheid om van ons makke schapen te maken die ze allemaal kunnen chippen is voor sommige mensen geruststellender dan de realiteit, omdat ze binnen dat verhaal nog controle hebben. Ze kunnen nee zeggen. Ze kunnen vaccins weigeren. Ze ­kunnen oproepen tot ‘een ander perspectief’ en ze hebben het geluk dat we in een tijdperk leven waarin alles te staven valt middels een gerichte Google. Wie wil ‘bewijzen’ dat Ben Weyts zijn geliefde hangbuikzwijn opleidt tot wiskunde­leerkracht om de scholen willens nillens open te kunnen houden, kan in drie clicks het lessenrooster van dat beest ‘vinden’. Dat gevoel van controle biedt troost in een ­onzekere periode waarin een vijand waar we nog steeds niet heel erg veel over weten alles wat we kenden aan banden legt.

Kijk. Ik kon hier met gemak een column schrijven die de draak steekt met complot­denkers of die tips geeft over hoe je hun claims kan ontkrachten, maar mij lijkt het herkauwen van de uitstekende content die Trevor Noah, John Oliver en Arjen Lubach ons hebben voorgeschoteld weinig productief. Je vrienden zullen er toch geen oren (of in dit geval: ogen) naar hebben en het zal vermoedelijk de kloof tussen jullie enkel groter maken. Complotdenkers kan je niet bestrijden met feiten, maar met lange slopende gesprekken die een lek slaan in je benzinetank, die op dit moment vermoedelijk toch al niet boordevol meer zal zijn. Geloof me, ik heb het geprobeerd en mijn mensbeeld en mentale gezondheid zijn er behoorlijk gedeukt ­uitgekomen.

Wat ik uit al jullie mails kan afleiden is dat jullie het gevoel hebben dat jullie je vrienden kwijt zijn. Dat jullie het idee hebben dat je de mensen in je leven plots in een nieuw licht hebt gezien, een licht waarin jullie waarden en normen niet meer te rijmen zijn. Dat is goed mogelijk. In de strijd die we dit jaar leveren, verliezen we helaas veel meer dan ons lief is. Soms ook onszelf. Het enige wat je kan doen is het uitzitten en achteraf de schade opmeten. Probeer, wanneer dat weer mag, die vriend of vriendin uit te nodigen voor een kop thee om te zien of je ­tussen de littekens en het pantser nog steeds de persoon van vroeger kan herkennen. Maak er voor de zekerheid gemberthee van. 

Gekwelde lezer, blijf niet langer zitten met dat probleem, maar mail naar katrin.swartenbroux@demorgen.be