Hoe het komt dat er aan de Antwerpse wegenwerken een geurtje hangt

“Amai mannekes, het is weer erg vandaag.” De Papenaardekenstraat in Schoten, vrijdagmiddag. Peter Nuyts (58) steekt zijn neus in de lucht en fronst de wenkbrauwen. Tot nu toe bleef zijn reukorgaan gespaard, maar een stevige windvlaag van over het Albertkanaal verspreidt een doordringende geur. Zelfs een coronapatiënt herkent deze walm meteen: asfalt.

Twintig jaar geleden ontvluchtte Nuyts de stad. Hij kocht een appartement dat vlak naast het gemeentepark van Schoten ligt. Maar zijn wandelingen verlopen tegenwoordig een pak minder idyllisch dan hij zou willen. “Een tochtje is gezond, denk je dan. Tot die fabriek aan de overkant van het water weer op vollen tuub begint te draaien. Dan komt er een grote, zwarte pluim uit de schoorsteen. De stank is niet te harden.”

Walter Brat (N-VA), lokaal schepen van leefmilieu, begrijpt de ergernis van de bewoners. “Wie hier woont, is wel wat gewend. Na de haven van Antwerpen is het Albertkanaal het grootste industriegebied van de provincie, weliswaar op een veel kleinere oppervlakte. Door de historische vergroeiing van woongebied en industrie wonen mensen hier ook erg dicht bij de fabrieken. Of het nu voeding, afval, chemie of asfalt is: je ruikt altijd wel iets. Maar het voorbije jaar is de hinder wel flink gestegen.”

Asfalt proeven

De afgelopen maanden hebben buurtbewoners en masse klachten ingediend. “Het komt en gaat, afhankelijk van de windrichting”, zegt de tachtigjarige Suzanne Ramaeckers. Als long- en hartpatiënte is ze extra kwetsbaar. “Zodra de geur opkomt, doe ik ramen en deuren dicht.” Op sociale media circuleren intussen speculaties over de oorzaak. Het gemeentebestuur krijgt het verwijt dat het onvoldoende zou ingrijpen. “Sommigen kunnen het asfalt naar eigen zeggen proeven”, zegt Brat.

De lokale milieudienst ging al langs bij de bedrijven om hen aan te manen tot extra voorzichtigheid. Eén van hen, asfaltbedrijf Colas Belgium, kreeg afgelopen zomer zelfs een bezoek van de Vlaamse omgevingsinspectie. Daarbij werd een probleem vastgesteld. “Na een panne had het bedrijf filterdoeken geïnstalleerd die verkeerd geleverd bleken te zijn”, zegt woordvoerster Brigitte Borgmans. Het probleem is intussen verholpen, maar de geurhinder niet.

Opvallend: volgens milieuschepen Brat is er een link tussen de toegenomen hinder en de bouw van de Oosterweelverbinding. “Het heeft lang geduurd voordat de schop in de grond kon worden gestoken. Nu ze bezig zijn, moet het vooruit gaan. De asfaltverwerkende bedrijven rond het Albertkanaal draaien op volle toeren.” Volgens Brat wordt de bedrijven ook gevraagd om zoveel mogelijk asfalt te recycleren. “Een groot deel van de geurhinder wordt daardoor veroorzaakt.”

Noorderlaan

Bij Colas Belgium laat asfaltmanager Lieven Volders weten dat het bedrijf geen deel uitmaakt van het consortium achter Ooterweel. De wegenbouwer werkt wel volop aan de ontsluiting van Antwerpen. “Denk aan de heraanleg van de Noorderlaan of de vernieuwing van de E313 in Geel.” Dat er voor deze werven steeds meer vraag is naar gerecycleerd asfalt, klopt. “Oud asfalt wordt afgefreesd en opnieuw verhit. Daar kan inderdaad wat geurhinder uit voortkomen”, zegt Volders.

En nu? Voor hun gezondheid hoeven Nuyts en co niet te vrezen, klinkt het. “Zes keer per jaar wordt onze uitstoot gemeten en gecontroleerd. Die is in orde.” De geur is een andere zaak. Daar bestaat in Vlaanderen geen wettelijk kader voor, zegt Volders. Al is het bedrijf zich naar eigen zeggen wel bewust van het probleem. “We gaan nu samen met de rest van de sector bekijken hoe we dit kunnen oplossen. Er zijn steeds modernere technologieën beschikbaar.”

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) laat weten dat de omgevingsinspectie een oogje in het zeil houdt. “Als het nodig is, zal er worden ingegrepen.”