LIVE. IS eist aanslag Wenen op - "Terrorist bezocht elk jaar familie in Noord-Macedonië”

De NTSU, National Technical Support Unit, is een dienst van de politie die zich onder andere bezighoudt met telefonieonderzoek. Ze luistert verdachten af en doet locatiebepalingen. Maar een arrest van het Europees Hof voor Justitie maakt dat bijna onmogelijk. Veel van de telefoniegegevens mogen niet meer bewaard worden en dat is een probleem. Die gegevens zijn immers cruciaal in bijvoorbeeld terreuronderzoek.

"Als ik zie wat er aan het gebeuren is in Frankrijk en nu ook in Oostenrijk, dan moet je als onderzoeksrechter kunnen nagaan wie er met wie contact heeft opgenomen", zegt onderzoeksrechter Philippe Van Linthout aan VTM Nieuws. "Hangen die zaken samen? Is er misschien een meesterbrein die het allemaal dirigeert? Dan moeten we gaan kijken met wie die mensen allemaal contact hebben gehad. Dat is gaan kijken in historische data en als die data er niet meer zijn, hebben we echt een probleem."

Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) zoekt naar een oplossing. "Op dit moment zitten we samen met onderzoeksrechters en specialisten om te kijken hoe we de wet kunnen aanpassen om toch toe te laten dat men voldoende onderzoekscapaciteit blijft hebben. Uiteraard met respect voor de privacy, want die twee moet je altijd in evenwicht proberen te brengen", aldus de minister.

Vorig jaar werden nog meer dan 8.800 verdachten afgeluisterd. 

Kardinaal Christoph Schönborn leidde dinsdagavond een herdenkingsdienst voor de slachtoffers van de terroristische aanslag in de Stephansdom in Wenen, waarbij vertegenwoordigers van verschillende religieuze gemeenschappen een gebed uitspraken. Ook andere hoogwaardigheidsbekleders namen aan de herdenking deel waaronder president Alexander Van der Bellen en bondskanselier Sebastian Kurz.

De Europese Unie zou een Patriot Act in Amerikaanse stijl moeten aannemen om zichzelf te beschermen tegen terrorisme. Dat heeft de Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken Luigi Di Maio gezegd na de dodelijke aanslagen in Frankrijk en Oostenrijk. "We moeten de realiteit onder ogen zien", aldus Di Maio.

"We zouden moeten gaan nadenken over iets groters dat werkt voor de hele EU : een Patriot Act naar Amerikaans model bijvoorbeeld", stelt Di Maio op Facebook. "Ik zal er de komende tijd ook over praten met mijn EU-confraters ", vervolgt hij. Hij pleit ook voor nauwer toezicht op moskeeën en "illegale migratiestromen."

De Patriot Act werd in de Verenigde Staten aangenomen na de terreuraanslagen van 11 september 2001. De wet werd bekritiseerd door mensenrechtenactivisten en verdedigers van burgerlijke vrijheden, omdat ze de regering uitgebreide bewakings- en controlebevoegdheden gaf over data.

Nadat vandaag bijna alle winkels in de binnenstad gesloten waren wegens de terreuraanslag, zwaaien ze morgen hun deuren weer open. "We zullen niet op onze knieën worden gebracht", zei Rainer Trefelik, hoofd van de Kamer van Koophandel. "Het is een sterk signaal."

Volgens de politie is de situatie voldoende veilig om de winkels weer te openen.

In Winterthur nabij de Zwitserse stad Zürich zijn dinsdag twee jongemannen van 18 en 24 jaar gearresteerd in verband met de jihadistische aanslag in Wenen, zo heeft de kantonnale politie bekendgemaakt.

De arrestatie door een speciale eenheid gebeurde in coördinatie met de Oostenrijkse autoriteiten. Nog volgens de politie "onderzoeken de bevoegde autoriteiten de eventuele band tussen de aangehouden personen en de veronderstelde verantwoordelijke voor de aanslag."

Volgens woordvoerder Phlipp Schwander van het Zwitserse ministerie van Justitie "kende" het gearresteerde duo de veronderstelde dader in Wenen. Het onderzoek spitst zich toe op de vraag hoe ze elkaar hebben leren kennen.

Tijdens een rondetafelconferentie met het regionale dagblad St. Galler Tagblatt heeft minister van Justitie Karin Keller-Sutter gezegd dat de drie mannen elkaar ook fysiek hebben ontmoet en dat de twee Zwitsers "collega's" waren van de dader. Meer uitleg gaf ze niet. 

Eerder waren al veertien mogelijke betrokkenen in Oostenrijk gearresteerd. De aanslagpleger zelf werd doodgeschoten door de politie.

Na de terreuraanslag in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen zijn alle voor dinsdag en woensdag geplande voetbalwedstrijden in de nationale bekercompetitie uitgesteld. "De regering heeft ons verzocht niet te spelen, in verband met de periode van nationale rouw", zegt voorzitter Leo Windtner van de Oostenrijkse voetbalbond. "Vanzelfsprekend geven wij gehoor aan dit verzoek."

Windtner sprak zijn medeleven uit aan alle slachtoffer en nabestaanden. "Het is verschrikkelijk wat in onze hoofdstad is gebeurd. Maar in Oostenrijk én in Wenen staan wij naast elkaar. Wij zijn één."

De straten van Wenen liggen er verlaten bij, minder dan 24 uur na de terreuraanslag waarbij 4 slachtoffers vielen. Op de eerste dag waarop een nieuwe lockdown is ingegaan, zijn er zeer weinig voetgangers. Het gebied Joodse synagoge, waar de aanval begon, is nog steeds afgezet en wordt bewaakt door agenten met hun wapen in de aanslag.

Degenen die toch voor hun werk naar buiten moeten, spreken over hun grote schok na het brute geweld. "Het is gek, iedereen maakt zich zorgen. Een leven is niets meer waard," zegt taxichauffeur Huseyin Gueluem aan Reuters, wachtend op passagiers bij de luchthaven van Wenen. Hij vergelijkt de aanslag met aanvallen van militanten in Turkije. "Terreur is terreur, het kent geen religie of staat", vindt hij.

Een krantenverkoper op de luchthaven die anoniem wil blijven, spreekt ook over de mentale tol. "Het is allemaal een beetje veel", vertelt hij. "De aanslag en de nieuwe lockdown, ik heb vannacht helemaal niet geslapen."

Alleen journalisten en een handvol nieuwsgierigen wagen zich in de buurt van de synogoge. "Zoiets was te verwachten, zelfs in Wenen", verklaart Josef Neubauer, die in Wenen woont. "Het is immers een grote stad. Berlijn, Parijs - het was gewoon een kwestie van tijd."

Sommigen maken zich zorgen over de sociale impact van de aanslagen. "Deze mensen willen de islam groter en groter maken, maar in feite maken ze alles steeds kleiner, ” aldus student Zaccaria Assalmonashev. "En dus vernietigen ze het."

De Franse president Emmanuel Macron heeft een rouwregister ondertekend in de Oostenrijkse ambassade in Parijs. Hij schreef daar onder meer in het Duits in: "We zullen verenigd blijven in vreugde als in verdriet."

De Franstalige liberalen van de MR willen dat het Strategisch Comité en Coördinatiecomité voor inlichting en veiligheid morgen samenkomt om te kijken of er geen aanvullende maatregelen genomen moeten worden in ons land na de aanslag in Wenen van gisteravond. Dat hebben zowel MR-voorzitter George-Louis Bouchez als minister David Clarinval gezegd. 

De minister van Buitenlandse Zaken van Noord-Macedonië Bujar Osmani en de vicepremier voor Europese Zaken Nikola Dimitrov hebben de aanslag in Wenen veroordeeld, maar lieten de Macedonische staatsburger die er een rol in speelde onvermeld.

"We veroordelen de gruwelijke aanslag in Wenen met klem en betuigen onze deelneming aan de families van de slachtoffers en onze solidariteit met de Oostenrijkse mensen. Wij staan naast jullie in deze moeilijke tijden", tweette Osmani. "Ik las het nieuws over de vreselijke terroristische aanslag in Wenen met ongeloof en diepe droefheid. We staan achter onze Oostenrijkse vrienden en betuigen onze oprechte deelneming aan de families van de slachtoffers en de gewonden. Europese waarden moeten en zullen zegevieren", zei Dimitrov op Twitter.

Wenen vroeg Skopje al om samenwerking en informatie over de in Oostenrijk geboren dader van de aanslag die Oostenrijkse en Noord-Macedonische paspoorten had. Dat is inmiddels bevestigd door het ministerie van Binnenlandse Zaken in Skopje. 

De burgemeester van Wenen, Michael Ludwig, heeft tijdens een persconferentie zijn medeleven betuigd aan de familieleden van de slachtoffers van de aanslag in zijn stad. Hij veroordeelde de brutale aanval scherp. 

Hijzelf spreekt over 24 gewonden, waar minister van Binnenlandse Zaken het nog over 22 gewonden had. De aantallen zouden echter verschillen omdat ze niet allemaal direct verband hielden met de aanval. Er zouden nog drie slachtoffers kritiek zijn.

De dader van de aanslag in Wenen werd "snel geneutraliseerd", volgens Nehammer. Hij zou in negen minuten tijd uitgeschakeld zijn. "Zo werd voorkomen dat er ergere dingen gebeurden", klinkt het.

De dader zou volgens Nehammer inderdaad vervroegd vrij geweest zijn. "Hij is erin geslaagd het deradicaliseringsprogramma van het gerecht te misleiden. Er waren geen waarschuwingen voor zijn radicalisering en daarom werd hij ook niet in de gaten gehouden", klinkt het. Nehammer wil het programma nu evalueren en optimaliseren.

Volgens Nehammer zijn er ook 18 huiszoekingen geweest in Wenen en Neder-Oostenrijk en werden 14 mensen gearresteerd. In het huis van de dader zou munitie gevonden zijn.

Minister van Binnenlandse Zaken Karl Nehammer geeft een update van de situatie na de aanslag in Wenen. Hij vermeldt 4 doden en 22 gewonden en spreekt daarmee eerdere berichten in Oostenrijkse media tegen dat er nog een vijfde dodelijke slachtoffer te betreuren is. 

De gewonde politieman waarvan eerder sprake, zou met succes geopereerd zijn en verkeert in stabiele toestand. Hij zou gered zijn door twee Oostenrijkers met een migratieachtergrond.