Wat hebben Facebook en Twitter gedaan om desinformatie over de Amerikaanse presidentsverkiezingen te weren?

Bedrijven als Facebook en Twitter kregen na de Brexit en de verkiezing van Trump geregeld de zwartepiet toegespeeld: ze zouden manipulatie en buitenlandse inmenging in het democratische proces mogelijk hebben gemaakt. Techgiganten hebben de voorbije jaren dan ook herhaaldelijk geworsteld met hun machtige rol in het publieke debat. De coronacrisis en de Amerikaanse presidentsverkiezingen zorgden in 2020 bovendien voor een stroomversnelling.

In 2016 begon Facebook een samenwerking met onafhankelijke journalisten uit het International Fact-Checking Network. Wanneer die factcheckers posts met misleiden misinformatie herkennen op Facebook wordt de verspreiding van die berichten verminderd en worden er waarschuwingslabels op aangebracht. 

Facebook heeft miljarden geïnvesteerd in het geautomatiseerd opsporen van ‘gecoördineerd niet-authentiek gedrag’ dat bedoeld is om valse informatie te verspreiden. Accounts die daarop betrapt worden, gooit Facebook van haar platform. Begin oktober werd nog een pro-Trumpnetwerk van 200 valse profielen en 55 Facebook-pagina’s verwijderd. 

Politieke advertenties registreert Facebook sinds 2019 In een ‘Ad Library’ waar iedereen kan raadplegen hoeveel politici en politieke partijen uitgaven aan Facebook-advertenties. In de aanloop naar de presidentsverkiezingen stopte Facebook bovendien al op 20 oktober met het aanvaarden van nieuwe advertenties.

Voor de dag van de presidentsverkiezingen heeft Facebook een heuse ‘war room’ klaargestoomd. Wie op verkiezingsdag in de Verenigde Staten de Facebook-app opent, zal bovenaan de feed een bericht te zien krijgen dat, zolang er geen officiële winnaar geprojecteerd of uitgeroepen is, aankondigt dat de stemmen nog steeds geteld worden. Op deze manier wil Facebook vermijden dat een kandidaat zichzelf voortijdig uitroept tot winnaar.

Zodra de stembussen gesloten zijn, zal Facebook alle politieke advertenties offline halen. Daarnaast heeft het bedrijf gealludeerd op speciale tools – eigenlijk ontwikkeld voor ‘risicolanden’ – die ze ook in de Verenigde Staten kunnen inzetten in de weken na de verkiezingen in het geval dat het tot onlusten zou komen.

In 2019 besliste Twitter om politieke advertenties op het platform integraal te verbieden. Politici kunnen er dus niet langer betalen zodat je hun boodschap te zien krijgt.

Sinds mei 2020 is Twitter begonnen met het toevoegen van waarschuwingslabels aan misleidende tweets die ingaan tegen de gebruikersvoorwaarden. Het kan daarbij gaan om gemanipuleerde media, om misinformatie over het coronavirus, of om misleidende statements over de verkiezingen. Tweets labelen deden ze al herhaaldelijk bij president Trump zelf, bijvoorbeeld wanneer hij zijn twijfels uitspreekt over de legitimiteit van het stemmen via de post.

De voorbije maand heeft Twitter enkele kleine aanpassingen doorgevoerd die bedoeld zijn om gebruikers even te laten nadenken voordat ze iets tweeten of retweeten. Wie een gelabelde tweet toch zou willen delen, krijgt een extra waarschuwing te zien dat de informatie niet klopt. Wie een link naar een artikel deelt, krijgt dan weer een pop-up te zien die waarschuwt dat ‘titels niet alles zeggen’ en je het artikel best helemaal leest voordat je het deelt.

De controversieelste ingreep van Twitter bestond erin om een niet-geverifieerd verhaal uit de New York Post over Hunter Biden, zoon van de Democratische presidentskandidaat, aanvankelijk te bannen op basis van hun regels rond gehackt materiaal. Links naar het artikel konden niet geplaatst worden; het account van de NY Post werd bevroren. Twitter-topman Jack Dorsey verontschuldigde zich achteraf voor deze ingreep en de regels werden sindsdien aangepast versoepeld.

Twitter heeft aangekondigd dat ze berichten zullen verwijderen die kiezers intimideren of afraden om te stemmen. In het bijzonder zijn ze op hun hoede voor botnetwerken die geautomatiseerd het debat willen beïnvloeden. Betrouwbare informatie zal Twitter, zoals dat al langer gebeurde, extra uitlichten in verschillende secties van het platform. In een speciale ‘Election Hub’, gelanceerd in september, wordt betrouwbare informatie over de loop van de verkiezingen samengebracht.

Als een kandidaat zichzelf vóór de bevestigde uitslag zou uitroepen tot overwinnaar van de verkiezingen, of als iemand op Twitter ‘aanspoort tot onwettig gedrag om een vredevolle machtsoverdracht of ordelijke opvolging te verhinderen’, heeft het bedrijf in september al aangekondigd om ook dan actie te ondernemen.

Ook andere sociale media en techbedrijven hebben gelijkaardige inspanningen gedaan naar aanleiding van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. YouTube zal vanaf de verkiezingsdag een factcheck- en informatiepanel weergeven boven alle zoekresultaten en onder alle video’s met betrekking tot de verkiezingsuitslag. Net als Facebook beloofde de videosite ook om alle politieke advertenties offline te halen na de sluiting van de stemlokalen. En zelfs TikTok, dat ongeveer 100 miljoen vooral jongere Amerikaanse gebruikers telt en waarop steeds vaker politieke content te zien is, publiceerde in oktober een gids en educatieve video’s over mediawijsheid en het Amerikaanse kiesproces.