Nationale Bank berekent kostprijs en opbrengst van migratie

Even terugspoelen naar begin 2018. N-VA-voorzitter Bart De Wever publiceert dan een opiniestuk over migratie in deze krant. Volgens hem is er een gevaar voor de sociale zekerheid als ons land te veel migranten zou opvangen. De vraag wat migratie nu eigenlijk kost aan de schatkist, beheerst dagenlang het nieuws. 

Wat later bestelt de N-VA vanuit de regering een studie bij de Nationale Bank (NB), die moet analyseren wat de economische impact van migratie is. “Een noodzakelijk debat dat geobjectiveerd moet worden”, schreef toenmalig financiënminister Johan Van Overtveldt op Twitter. 

Die studie is er nu. 

BNP gestegen 

Er bestaat een simpel antwoord op de vraag wat migratie de economie nu eigenlijk oplevert. Globaal heeft de Nationale Bank berekend dat de migratie-instroom de voorbije vijf jaar een positieve impact heeft gehad op het bruto nationaal product. Dat is daardoor namelijk met 3,5 procent gestegen. 

Meer mensen betekent natuurlijk dat de arbeidsbevolking groter is en dat er meer geproduceerd kan worden. Migranten uit andere EU-landen hebben een iets hogere bijdrage geleverd aan het bnp dan migranten van buiten de EU. Tegelijk heeft de Nationale Bank vastgesteld dat mensen wier beide ouders in België geboren zijn geen schadelijke gevolgen van immigratie ondervinden wat hun loon of welvaart betreft.  

Een blik die verdergaat dan de globale cijfers, leert dat er tussen de categorieën wel belangrijke verschillen zijn. Gemiddeld dragen migranten van de eerste generatie minder bij aan de overheidsfinanciën dan mensen wier beide ouders in België geboren zijn. Die generatie zit vaker in jobs met lage lonen en betaalt bijgevolg minder belastingen. 

Serieuze vergrijzing

Maar hun kinderen leveren dan weer een grotere bijdrage, zo heeft de Nationale Bank becijferd. In die groep van de tweedegeneratie zijn er veel jonge mensen die makkelijker hun weg vinden op de arbeidsmarkt dan hun ouders. En omdat er bij de mensen van wie beide ouders in België geboren zijn net een serieuze vergrijzing aan de gang is, kost zij de schatkist ook veel geld aan pensioenen. 

De tewerkstelling van migranten in ons land blijft echter nog een pijnpunt, zo stipt de NB ook aan. In 2019 was 61 procent van hen aan het werk, wat bijna 12 procentpunten lager is dan voor wie in België is geboren. Ons land doet het daarmee veel slechter dan andere EU-lidstaten. De meeste mensen die in België een nieuw leven opbouwen, doen dat omdat ze met een Belg trouwen. Maar wie via gezinshereniging naar ons land komt, stroomt nadien minder vaak door naar een job.

De verschillen tussen de migratiecategorieën zijn ook weerspiegeld in de cijfers over uitkeringen. “Immigranten van buiten de EU ontvangen in elke levensfase zowat dubbel zoveel sociale uitkeringen als autochtonen”, zegt arbeidseconoom Stijn Baert (UGent). “Migranten uit de EU-kernlanden ontvangen dan weer evenveel of minder werkloosheidsuitkeringen dan autochtonen.” 

Praktijktesten

Waar de uitdagingen zitten, is voor de NB helder. Veel immigranten worstelen nog met de taal, krijgen hun diploma’s niet erkend of krijgen te maken met discriminatie. Ook zijn er te weinig specifieke beleidsmaatregelen om hen te helpen bij het vinden van een baan. 

“De nieuwe regering zet onder meer in op praktijktesten”, zegt Baert. “Maar discriminatie is dus maar een van de factoren. Veel hangt ook af van werknemers zelf: bijvoorbeeld of ze de taal willen leren. Daarnaast kan de overheid meer doen om mensen te activeren. Voor wie kort geschoold is en veel kinderen heeft, is het nu soms interessanter om niet te gaan werken.

“In deze studie kan elke politieke partij nu lezen wat ze wil. Het zal erop aankomen om er geen makkelijk politiek gewin uit te halen, maar om echt te sleutelen aan oplossingen voor de lange termijn.”