‘De Verenigde Staten zijn gedoemd tot blijvende polarisatie’

In de peilingen lag Biden ruim voor op Trump, maar het is toch weer een nek-aan-nekrace geworden. Hebben de Democraten Trump opnieuw onderschat?

“Zeker. De Democraten lijken maar niet te begrijpen waarom een man die zij als incompetent en narcistisch beschouwen toch voor veel Amerikanen zo aantrekkelijk blijft. Maar veel mensen zijn er in de afgelopen jaren economisch op vooruitgegaan, en dat hebben ze gemerkt in hun portemonnee – althans tot corona toesloeg. Veel mensen zien Trump ook als een beschermer, de president die hen behoedt voor socialisme en rellen door linkse demonstranten.”

Zijn deze verkiezingen historisch te noemen?

“Ze zijn zeker historisch in de zin dat het Trumpisme nu voorgoed onderdeel lijkt te zijn van de Amerikaanse politiek en samenleving. Maar ik plaats ook een behoorlijke kanttekening bij dat woord ‘historisch’. Deze verkiezingen zijn geen grote breuk met het verleden, ze zijn alleen maar een bevestiging van een patroon, namelijk de steeds sterker wordende polarisatie in de VS. Die trend is al rond de eeuwwisseling ingezet, met de verkiezing van George W. Bush. Sindsdien is er betrekkelijk weinig beweeglijkheid in de Amerikaanse politiek. Republikeinen en Democraten zijn elkaar steeds meer naar het leven gaan staan. Alleen de verkiezing van Barack Obama in 2008 was een afwijking van dat patroon. De Verenigde Staten zijn gedoemd tot blijvende polarisatie.”

Wat is er nodig om de polarisatie te doorbreken? Is Biden daarvoor de aangewezen man?

“Dat gaat in ieder geval niet in één termijn gebeuren. Wat je als president in ieder geval kan doen, is: het niet erger maken. Biden zou moeten proberen om met Trump-aanhangers tot een bepaalde vorm van samenwerking te komen op terreinen waar ze het eens met elkaar kunnen zijn. Die zijn lastig te vinden, maar je kan bijvoorbeeld aan verbetering van de infrastructuur denken. Maar voordat Biden zich op de landelijke polarisatie kan richten, moet hij eerst de gematigde en de radicale vleugels in zijn eigen partij nader tot elkaar brengen. Ook dat gaat nog lastig worden.”

Hoe kijkt u als Amerikaan in Europa naar uw moederland?

“Ik heb de laatste paar weken slecht geslapen. Ik lig vooral wakker over de plaats van de Verenigde Staten in de wereld. Als Amerikaan in het buitenland denk ik daar waarschijnlijk eerder over na dan Amerikanen in de Verenigde Staten. Of het nu de terugtrekking van de VS uit het klimaatakkoord van Parijs is, of de terughoudende rol in de NAVO: het is een slechte zaak dat al die internationale akkoorden worden opgeblazen.

“Joe Bidens sterke kant is dat hij bondgenootschappen serieus neemt. Ik denk dat die andere toonzetting vrij snel zal worden opgemerkt. De vraag is wel hoe krachtig Bidens buitenlandse beleid zal zijn. Zal hij als president de leiding nemen op het wereldtoneel, of zal ook hij vooral bezig zijn met binnenlandse politiek?” (Trouw)