Nu herfstwandelingen ons enige vertier zijn, bloeien de natuurapps

Duizenden foto’s. Soms zelfs op één dag. Zoveel beelden van planten, insecten of paddenstoelen laden wandelaars en natuurliefhebbers via de smartphone-app ObsIdentify op. “De laatste weken gaat het vooral om foto’s van paddenstoelen”, zegt Natalie Sterckx van Natuurpunt. “Dat heeft te maken met de digitale paddenstoelenpluk die we georganiseerd hebben.”

De app werkt als volgt: gebruikers kunnen tijdens de wandeling een foto maken met de app of later een foto opladen. ObsIdentify geeft enkele seconden later aan of het een nevelzwam dan wel een parelstuifzwam was die dienst deed als model. 

Het zijn geen mensen, maar algoritmes die de foto’s in luttele seconden scannen en definiëren. Daarom geeft de app mee hoe zeker hij van zijn stuk is. “Als het boven de 90 procent zekerheid ligt, zal de waarneming van de app wel kloppen”, zegt Gerald Driessens. Hij werkt als administrator bij waarnemingen.be, dat gelinkt is aan de app. “Beelden worden later door mensen gecontroleerd.”

Roodborstjes zijn lastig

Natuurpunt herlanceerde de applicatie in maart bij eerste lockdown. “Sindsdien is het een groot succes”, zegt Sterckx. “Op dit moment hebben 254.000 mensen de app op hun smartphone staan. In maart stond de teller nog op 160.000.”

Voor paddenstoelen, planten en insecten werkt de app uitstekend. Voor dieren die zich minder gemakkelijk laten fotograferen, valt het soms wat tegen. Dat is logisch: hoe meer foto’s van roodborstjes de algoritmes te zien krijgen, hoe gemakkelijker ze een roodborstje zullen herkennen. Alleen laten die beestjes zich niet makkelijk fotograferen door een smartphone. Hoe sterk uw digitale zoom ook is.

“Je mag ook niet vergeten dat computers niet naar beelden kijken zoals mensen. Computers proberen patronen te herkennen. Bij minder scherpe of erg ingezoomde beelden is dat moeilijker”, zegt Driessens.

Eigen dialect

Daarom zoeken beginnende vogelliefhebbers ook wel hun gading bij andere applicaties. Zoals Tsjilp, Warblr of Birdnet. Dat zijn smartphone-apps die perfect te vergelijken zijn met Shazam, de applicatie van Apple die helpt om muzieknummers te herkennen. 

“Gebruikers kunnen vogelgeluid uit de tuin of in het bos opnemen, het juiste stukje uitknippen en opladen in de app”, zegt Driessens. De algoritmes maken een sonogram van het geluid, dat is een afbeelding die de intensiteit toont van de frequenties, en vergelijkt die met de sonogrammen in de database.

Volgens verschillende volgelexperts zijn dergelijke apps relatief betrouwbaar. Al zijn ze verre van perfect. “Ten eerste is het voor een computer niet gemakkelijk om één geluid uit een kakofonie van volgelgeluiden te filteren”, zegt Driessen. Daarnaast is het niet vanzelfsprekend om vogels te identificeren op basis van gezang. Vogels zingen nu eenmaal niet alleen hoe ze gebekt zijn, ze hebben ook een eigen dialect.

Driessens geeft een voorbeeld: “In onze streken eindigt een vink zijn gezang doorgaans met het typische ‘suskewiet’, terwijl vinken in het zuiden dat niet doen.” Bovendien zingen vogels vooral in het voorjaar. Maar dat hoeft geen probleem te zijn. Volgels zijn nog gemakkelijker te identificeren aan hun typisch geroep.

“Een zanglijster doet ‘tsjik’, die klinkt net wat natter dan de ‘tik’ van het roodborstje”, zegt Driessens. Hij raadt zeker aan om met zulke apps de bossen in te trekken – op voorwaarde dat we de technologische hulp gebruiken als introductie en niet als leidraad. “Wij merken bij onze eigen experts zelfs dat ze zich soms om de tuin laten leiden door de technologie. Een app mag er niet toe leiden dat je lui wordt. Dan verdwijnt er een stuk van de magie.”