Vicepresident onder Obama, politieke veteraan, maar ook (groot)vader met tragisch verleden: wie is Joe Biden?

De Democraat Joe Biden is verkozen om in januari de Republikein Donald Trump op te volgen als president van de VS. Waar Trump een nieuwkomer in de politiek was, is Biden een veteraan die al sinds 1972 meedraait in het centrum van de Amerikaanse politiek in Washington en dat met hoogten en laagten. 

Bekijk hier in iets meer dan 3 minuten hoe Biden het tot president schopte:

Anders dan Trump komt Biden niet uit een rijk gezin. Zijn vader verkocht tweedehandsauto's. Het was een katholiek gezin met Ierse roots, iets waar hij fier op is. Hij zal overigens na John Kennedy (1961-1963) pas de tweede katholieke president worden.

Joe Biden is geboren in de staat Pennsylvania, maar verhuisde als kind naar Wilmington in de kleine staat Delaware aan de oostkust, waar hij nu nog altijd woont. Hij studeerde rechten en vermeed militaire dienst en dus de oorlog in Vietnam omdat hij leed aan astma. Biden stapte al snel in de politiek en werd in 1972 verrassend verkozen. Hij was toen 29 en een van de jongste senatoren ooit. Verrassend, want de verkiezingen van '72 waren een ramp voor de Democraten toen hun progressieve kandidaat George McGovern werd vermorzeld door de Republikeinse president Richard Nixon. Die moest twee jaar later wel opkrassen door het Watergate-schandaal. (Lees verder onder de foto).

Biden is getekend door twee zware dramatische gebeurtenissen in zijn familie. Net toen hij zijn intrede in de Senaat wou vieren, kwamen zijn toenmalige vrouw Neilia Hunter en hun dochtertje Naomi om in een zwaar verkeersongeluk. Zijn beide zoontjes Beau en Hunter raakten zwaargewond, maar herstelden. (Lees verder onder de foto).

Biden hield aan het ongeluk een hekel aan auto's over en zou voortaan dagelijks anderhalf uur per trein vanuit Wilmington naar Washington reizen. Dat leverde hem de bijnaam "Amtrak Joe" op, naar de spoorgwegmaatschappij Amtrak. De zorg voor de jongens werd vergemakkelijkt toen hij in 1977 trouwde met Jill Jacobs die nog altijd zijn vrouw is en met wie hij nog een dochter Ashley heeft. 

Vier jaar geleden zat vader Biden opnieuw diep in de put toen zijn zoon Beau overleed aan een hersentumor. Hij gaf toen zijn plan op om zich presidentskandidaat te stellen, iets waar hij nadien spijt van had. (Lees verder onder de foto).

Joe Biden zat tussen 1973 en 2009 onafgebroken in de Senaat en specialiseerde zich in buitenlandse zaken en justitie. Dat ging niet altijd over rozen en hij geeft fouten en blunders toe. Een van de zaken waar hij spijt van heeft is de Senaatscommissie die de benoeming van opperrechter Clarence Thomas in 1991 moest onderzoeken. Biden geeft toe dat hij toen erg vrouwonvriendelijk was tegenover Anita Hill, een vrouw die kwam getuigen dat ze door Thomas lastig was gevallen. (Lees verder onder de foto).

Toch heeft Biden een reputatie opgebouwd als een betrouwbaar politicus die zijn dossiers kent en een pragmaticus die over de partijgrenzen heen banden smeedt. Biden is geen progressief Democraat, maar een centrumfiguur. Zo is hij sterk pro-Israël, stemde hij in 2003 voor de invasie in Irak en voor deregulering van de financiële sector. Wall Street is niet beducht voor president Biden. 

Drie keer was Biden kandidaat voor het presidentschap. In 1988 verknoeide hij het door in zijn speeches plagiaat te plegen met quotes van de Britse Labourleider Neil Kinnock. Twintig jaar later maakte zijn tweede poging ook al niet veel indruk en velen vonden het dan ook een verrassing dat Barack Obama Biden uitkoos als vicepresident. Toch werkten beiden in een erg goede verstandhouding samen en Obama beloonde Biden met de "Medal of Freedom", een erg hoge onderscheiding.

Naar eigen zeggen besloot Joe Biden presidentskandidaat te worden toen hij zich ergerde aan de bijna openlijke steun van Trump aan extreemrechtse blanken tijdens de rellen in Charlottesville in 2017. Bij de voorverkiezingen leek de oude Biden evenwel het onderspit te moeten delven tegen de meer dynamische en progressieve kandidaten. Toch kon hij zich tijdens de campagne herpakken met een serie overwinningen die hem overtuigend de Democratische nominatie opleverde. (Lees verder onder de foto).

"Sleepy Joe" (suffe Joe) werd meteen de schietschijf van de Republikeinse president Trump die hem agressief probeerde te overklassen in de debatten. Biden hield telkens het hoofd koel en bleef in de peilingen steevast boven Trump uitstijgen, zeker toen ook gematigde Republikeinen de "roestige vastheid" verkozen boven de wispelturige Trump.

Als president zal Biden eerst en vooral de zware coronacrisis in zijn land moeten bestrijden. Die heeft nu al 230.000 Amerikanen het leven gekost en Biden verwijt Trump dat die de epidemie onderschat en bewust genegeerd heeft om de economie en de beurs te sparen. Het zal dus anders moeten, al moet u daarop nog wel tot januari wachten. Zeker is dat de ziekteverzekering "Obamacare" in goede handen is, die zou zelfs nog uitgebreid worden tot "Bidencare".

President-elect (verkozen president red.) Biden heeft ook een erg ambitieus project om de VS-economie te laten afkicken van fossiele brandstoffen en over te schakelen naar duurzame en groene energie. Dat zal volgens hem honderdduizenden nieuwe banen scheppen. Het geld daarvoor moet komen van hogere belastingen, maar enkel voor de erg rijke Amerikanen die meer dan 400.000 dollar verdienen. Biden wil de VS ook opnieuw in het Klimaatverdrag van Parijs brengen.

Op buitenlands vlak wil Biden de banden opnieuw aanknopen met de bondgenoten in Europa (lees de NAVO) en Azië (Japan, Zuid-Korea en andere); banden die veel schade hebben opgelopen onder president Trump. Anders dan Trump beseft Biden dat de macht en de invloed van Amerika steunen op die bondgenootschappen. Netwerken met andere grootmachten zoals India helpen daar ook bij.

Rusland vreest dan weer dat Biden ook als president erg kritisch tegenover Moskou zal staan. Ook inzake China zal er wellicht geen plotse dooi komen. De relatie met Peking was al onder Obama verzuurd en de tegenstellingen zijn veel structureler dan de grillen van Trump. Tenslotte zal Biden ook nog Noord-Korea en Iran moeten aanpakken en daar is het nog wat afwachten. Er is genoeg werk aan de winkel voor de oudste man die ooit tot president van de VS is verkozen.