‘Op de markt ontploft de boel’: België gaat blind sneltesten aankopen

Het Federaal Geneesmiddelenagentschap FAGG heeft twaalf verschillende corona-sneltests groen licht gegeven. De lijst is gepubliceerd op de FAGG-website, zo meldt Le Soir. Eerder waren er al vijf van die tests goedgekeurd door het FAGG.

In combinatie met de tragere maar preciezere PCR-testen kunnen sneltesten, die na een kwartier al resultaat bieden, de pandemie beter helpen indijken. Eind vorige week kondigden de Belgische ministers van Volksgezondheid dan ook aan dat ze integraal deel zullen uitmaken van onze coronastrategie. De federale overheid kocht al telkens honderdduizend stuks van de eerste vijf goedgekeurde tests. Vlaanderen gaat voor vier miljoen sneltests.

Bedoeling is om deze tests prioritair in te zetten in de zorg en om besmettingshaarden op te sporen in scholen, bedrijven, politiediensten en andere plekken waar mensen veel samenwerken.

De snelle tests werken als een zwangerschapstest. Met een neus- of keelwisser wordt slijmvlies opgevist dat in een chemische oplossing wordt gestopt. Die reactie signaleert vervolgens ‘antigenen’, eiwitten, die typisch zijn voor het virus.

Betrouwbaar? 

Maar hoe betrouwbaar zijn deze sprinters die al in vijftien minuten uitsluitsel geven terwijl PCR-tests er enkele dagen over doen?

Ze zijn in ieder geval minder ‘gevoelig’ dan die PCR-tests.“De twaalf die wij weerhouden hebben echter wel een gevoeligheid van minimaal 90 procent”, zegt Xavier De Cuyper, voorzitter van het FAGG. Dat wil zeggen dat als honderd mensen positief testten op een PCR-test, deze sneltests er 90 van hen als besmet zal identificeren.

Maar in Le Soir plaatsen specialisten daar nu vraagtekens bij. Zo zegt Jean-Marc Minon, labodiensthoofd in Luik (CHR Citadelle): “Geen enkele antigeentest biedt een hogere gevoeligheid dan 90 procent. Degene die wij al doorlichtten bieden eerder 60 procent betrouwbaarheid.” Volgens Thierry Leclipteux, CEO van het Waalse Coris Bioconcept, is een gevoeligheid van ruim 97 procent “technisch onmogelijk”.

Zijn onze overheden tests aan het kopen die we niet kunnen vertrouwen? “Het klopt niet dat de gevoeligheid maar 60 procent is”, zegt microbioloog Herman Goossens, voorzitter van de taskforce testing. “Sneltests kunnen een hogere gevoeligheid dan 90 procent bieden als je ze inzet bij mensen met klachten in de eerste vijf à zeven dagen nadat die symptomen opdoken. In die periode maak je de meeste virusdeeltjes aan en dan werken sneltests het best. Die hoge gevoeligheid is onder andere al aangetoond in Nederland. De grote onbekend is hun gevoeligheid bij mensen zonder klachten.”

Maar het klopt wel dat er vooralsnog geen objectieve doorlichting is gebeurd. “Alle Europese landen worstelen hier momenteel mee”, zegt Goossens, die ook het Europees overleg tussen virologen en andere experts leidt. “Op de markt ontploft de boel, met talloze bedrijven die sneltests aanbieden. Daarom is het belangrijk dat het FAGG een selectie maakt. Maar het kan enkel afgaan op de informatie die de fabrikanten zelf meegeven over de betrouwbaarheid van hun test.”

En het is duidelijk dat die informatie niet honderd procent objectief is. “Zo weten we dat een sneltest veel betere resultaten geeft bij mensen met een hoge virale lading. Het is zeker dat fabrikanten van deze tests eerder testpersonen in dat geval uitgekozen zullen hebben”, zegt Goossens.

Druk

Het FAGG wijst erop dat het conform Europese procedures werkt. Wanneer het snel moet gaan, wordt de informatie van de fabrikanten gescreend. Daarnaast kijkt het agentschap naar wat andere EU-landen al goedkeurden. Die combinatie is een valabele en erkende manier om snel knopen door te hakken, klinkt het.

In het programma L’invité op RTL benadrukte ook minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (s.pa) dat. “Dit is de beste inschatting die we nu kunnen maken en dat is volledig in lijn met de erkende procedures.”

Mocht het allemaal niet zo snel moeten gaan, dan zou eerst een onafhankelijke doorlichting gebeuren. “Maar daar zijn geen bestaande protocollen voor”, zegt Goossens. “Die opstellen en zo’n neutrale validering door een onafhankelijk expertenpanel kost tijd en die is er niet want zowel politiek, media als publiek voeren de druk op. België kan het zich niet permitteren te laat in te zetten op de sneltests, zo luidt het. Bovendien is het ook een reëel probleem dat er op de markt schaarste kan ontstaan.”

Dubbelcheck

Het zou volgens De Cuyper helpen mocht er een Europees raamwerk bestaan die validering van medische hulpmiddelen in crisistijden snel in handen kan nemen. Voor geneesmiddelen bestaat dat, dus met de vaccins zal deze situatie niet ontstaan.

De Europese taskforce, die Goossens voorzit, zal nu wel proberen een onderzoeksprotocol uit te werken. Ondertussen zullen sneltests die al worden ingezet gedubbelcheckt worden door PCR-tests. “Zeker onder kwetsbare groepen zoals in woon-zorgcentra kunnen we ons geen vals negatieve testresultaten veroorloven, dus Vlaanderen zal daar in een eerste fase telkens een dubbelcheck doen”, zegt Steffen Van Roosbroeck, woordvoerder van Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V).

Ook elders zal dat gebeuren, zegt Ann Eeckhout, woordvoerder van het FAGG. “We moeten parallel werken en de sneltest al beginnen in te zetten in de zorg, maar ze wel nog dubbelchecken. Zo hopen we in korte tijd te kunnen nagaan wat de fabrikanten claimen.”