Staakt-het-vuren ingegaan in Nagorno-Karabach, grote onvrede over bestand bij Armeense bevolking
In Nagorno-Karabach is vandaag een staakt-het-vuren ingegaan. De leiders van Rusland, Azerbeidzjan en Armenië hebben daar maandagavond een akkoord over bereikt. Nagorno-Karabach is een betwist gebied in Azerbeidzjan waarvan de meerderheid van de inwoners van Armeense oorsprong is. Sinds eind september werd er weer hevig gevochten in de regio. In de Armeense hoofdstad Jerevan leidde het bestand tot hevig protest.
Nagorno-Karabach behoorde oorspronkelijk tot Armenië, maar werd door Sovjetleider Jozef Stalin overgedragen aan Azerbeidzjan, toen beide landen tot de Sovjet-Unie behoorden. Kort na de val van de Sovjet-Unie barstte het conflict tussen beide landen in alle hevigheid los, met als inzet Nagorno-Karabach.
De Armeense bevolking in Nagorno-Karabach wil zich aansluiten bij Armenië en wordt daarin gesteund door de Armeense regering. In de jaren 90 scheurde de regio zich van Azerbeidzjan af na een oorlog die 30.000 levens heeft geëist.
Het gebied wordt economisch en militair gesteund door Armenië, maar de onafhankelijkheid wordt niet erkend door de internationale gemeenschap. Sinds de afscheuring zijn er vaker conflicten geweest, maar de voorbije weken was het geweld opnieuw hevig opgelaaid.
Azerbeidzjan is enkele weken geleden Nagorno-Karabach binnengevallen en heeft grote delen onder controle gekregen. Bij de gevechten zijn meer dan 1.000 doden gevallen. Nadat ook de strategische stad Shusha was gevallen (de stad wordt zo genoemd door de Azeri's, de Armeniërs noemen de stad Shushi) en de Azerbeidzjaanse troepen op het punt stonden om de hoofdstad Stepanakert in handen te nemen, restte Armenië weinig andere keuze dan een staakt-het-vuren te aanvaarden.
Maandagavond maakte de Armeense premier Nikol Pashinyan bekend dat hij zijn handtekening heeft gezet onder een nieuw staakt-het-vuren. Ook Azerbeidzjan en Rusland hebben het ondertekend. Dat heeft het Kremlin bevestigd. Het staakt-het-vuren ging vandaag in. Vanaf nu zouden de wapens dus moeten zwijgen. (Lees voort onder de foto.)
Houdt het staakt-het-vuren deze keer wel stand?
Het is echter niet het eerste staakt-het-vuren sinds de gevechten weer zijn opgelaaid. De vorige akkoorden hielden niet lang stand. Deze keer lijkt er meer kans op succes te zijn, waardoor de huidige oorlog in het gebied voorbij zou kunnen zijn.
Zo zijn er 2.000 Russische militairen op weg naar het gebied om over het bestand te waken. Rusland neemt op die manier de verantwoordelijkheid op zich dat het wordt nageleefd en dus hangt het niet meer alleen af van de strijdende partijen. De Russische troepen zouden er vijf jaar lang blijven. Ook Turkije zal militairen sturen. De twee landen steunden in het conflict respectievelijk Armenië en Azerbeidzjan.
In de tekst van het bestand zijn ook een aantal belangrijke bepalingen opgenomen. De wegverbinding tussen Nagorno-Karabach en Armenië blijft bijvoorbeeld open (de zogenoemde Lochin-corridor) en zal bewaakt worden door de Russen. Azerbeidzjan krijgt van zijn kant een gelijkaardige wegverbinding over Armeens grondgebied naar Nachitsjevan, Azerbeidzjaans grondgebied dat tussen Armenië en Iran ligt (en niet aan Azerbeidzjan grenst), maar waar veel Azeri's wonen.
De Armeniërs moeten wel alle gebieden in Azerbeidzjan afstaan die buiten Nagorno-Karabach liggen. De Azerbeidzjaanse troepen moeten zich ook niet terugtrekken uit Nagorno-Karabach en behouden dus de controle over het gebied dat ze de voorbije weken hebben ingenomen, waaronder de stad Shushi/Shusha. Over de status van het gebied wordt echter niets gezegd in de tekst. Het blijft dus officieel Azerbeidzjaans grondgebied. (Lees voort onder de foto.)
Onrust in Armeense hoofdstad
In de Armeense hoofdstad Jerevan was het erg onrustig nadat het nieuws over het staakt-het-vuren bekendgemaakt was. In de loop van de nacht bestormden demonstranten de gebouwen van de regering en het parlement.
De betogers vinden dat hun premier te veel heeft toegegeven aan Azerbeidzjan. Zij zien het staakt-het-vuren als een overgave van de Armeense regering aan Azerbeidzjan. In een mededeling op Facebook noemde de Armeense premier het akkoord zelf "ongelooflijk pijnlijk voor mij en voor ons volk".
In de loop van de ochtend nam de oproerpolitie de controle over de gebouwen weer over. Leden van de oproerpolitie stelden zich nadien op op het plein voor het regeringsgebouw. Voorlopig zou de rust zijn weergekeerd in de hoofdstad. Er werd wel al opgeroepen tot nieuwe manifestaties.
Herbekijk ook de journaalreportage over de protesten in Armenië tegen het bestand voor Nagorno-Karabach, en de analyse van Jan Balliauw:
