Vlaamse Democraten en Republikeinen in de VS: "Tranen bij speech Harris" versus "zonder coronacrisis had Trump gewonnen"

De Belgische schrijfster en docente Chika Unigwe is blij met de overwinning van Joe Biden, maar de verkiezing van Kamala Harris als vicepresident doet haar nog meer. "Een gekleurde vrouw als vicepresident, dat is ontzettend belangrijk. Ik heb hier jonge, zwarte nichtjes en het feit dat zij zullen opgroeien in een samenleving waarin de vicepresident een zwarte vrouw is, dat betekent zoveel. Toen ze haar overwinningstoespraak gaf, kreeg ik tranen in mijn ogen."

Chika Unigwe - van Nigeriaanse afkomst - emigreerde in 2013 met haar gezin vanuit België naar de VS. Haar zoon Stefaan Vandenhoudt, die net als zijn moeder voor de Democraten heeft gestemd, is ook verheugd met Biden. "De voorbije vier jaar stonden in het teken van de onvoorspelbaarheid. Elke dag was het afwachten: wat gaat Trump nu weer zeggen, heeft hij al getweet? Met Joe Biden komt er een terugkeer naar de normaliteit in de politiek en dat is heel erg welkom."

Zakenman Jan Pourquoi, die al 33 jaar in Georgia woont, ten noorden van Atlanta, heeft gemengdere gevoelens. "Ik heb als Republikein voor Trump gestemd - weliswaar na lang aarzelen - omdat ik volledig akkoord ga met zijn buitenlandse politiek en zijn economisch beleid. Meteen nadat hij invoerheffingen invoerde op Chinese zonnepanelen bijvoorbeeld, is een Koreaanse producent zich hier in de streek komen vestigen. En momenteel hebben we vier Chinese bedrijven die hier investeren. Maar met de figuur van Trump kon ik me minder verzoenen."

Het verlies van Trump had hij niet zien aankomen, ook al hadden de peilingen dat voorspeld. Hij ziet er twee duidelijke redenen voor: "Er is de coronacrisis, die hij belabberd heeft aangepakt. En er is zijn stijl en zijn karakter. Een president moet presidentieel zijn. Tegenstanders uitschelden, hen belachelijk maken, dat doe je niet als president. Maar zonder de huidige coronacrisis had Trump deze verkiezingen gewonnen, daar ben ik 100 procent van overtuigd."

Ook Chika Unigwe denkt dat de coronacrisis een rol heeft gespeeld: "Dat heeft de economie zeker geen goed gedaan. En mensen zoeken daarvoor een zondebok. En ze geven de schuld - terecht - aan Trump. Maar verder wilden veel Amerikanen gewoon verandering: na vier jaar waren veel mensen  deze racistische, seksistische en misogyne man gewoon beu."

Al bijna 30 jaar is Georgia een rode, en dus Republikeinse staat. Hoewel de overwinning nog niet is toegewezen, lijkt het erop dat Biden dit keer zal winnen. En dat is vooral te danken aan de bevolking in diverse steden zoals Atlanta. In Atlanta hielpen zwarte burgerrechtenactivisten tienduizenden nieuwe kiezers registreren, mensen die voordien nooit gingen stemmen.

Ook de beweging Black Lives Matter, die opkwam tegen het systematisch politiegeweld tegen zwarten, heeft een rol gespeeld, denkt Stefaan Vandenhoudt: "Ik heb zelf meegelopen in verschillende van die marsen. En elke keer weer werd er tegen de deelnemers gezegd: ga alsjeblieft stemmen, dat is de enige manier waarop we iets kunnen veranderen."

Dat Joe Biden het heeft gehaald en Hilary Clinton vier jaar geleden niet, verbaast Chika Unigwe niet: "Een vrouw als president, dat was voor veel Amerikanen toch een brug te ver. Hilary kreeg ook de opmerking dat ze zich te agressief gedroeg, dat ze niet vriendelijk genoeg overkwam. Ook Kamala Harris kreeg na de debatten met vicepresident Pence te horen dat ze te veel rare gezichten had getrokken. Maar wie trekt er meer gezichten dan Trump? Seksisme en misogynie speelt nog altijd een rol."

Maar vrezen ze niet dat Trump met zijn rechtszaken de aanstelling van Biden nog kan tegenhouden? "Dat is een kinderachtig achterhoedegevecht", zegt Jan Pourquoi. "Vergelijk dat met president Bush, hoe die Obama na zijn overwinning onthaalde op het Witte Huis. Maar Bush kwam uit de Republikeinse aristocratie. Donald Trump is een jongen die veel geld heeft verdiend, maar uiteindelijk uit Brooklyn komt."

Ook Stefaan Vandenhoudt denkt niet dat Trump ver zal geraken met zijn aanklachten. "Je merkt dat al bij de mensen in zijn regering en in zijn eigen Republikeinse partij. Je tegenstander beschuldigen van valsspelen, dat kan nog net, maar het hele democratische systeem in vraag stellen, dat gaat te ver. Bovendien denk ik niet dat de rechters in het Hooggerechtshof Trump zomaar zullen volgen, zoals hijzelf blijkbaar hoopt."

Volgens sommige bronnen zou Donald Trump er intussen al aan denken om zich over vier jaar opnieuw kandidaat te stellen, als hij uiteindelijk toch in het zand bijt. "Dat geloof ik niet, dat is flauwekul" zegt Jan Pourquoi. "Hij geraakt volgens mij nooit meer door de voorverkiezingen. De rest van de partij zal dat niet laten gebeuren. Hoe hij van het Witte Huis een duiventil heeft gemaakt, zijn gedrag, zijn idiote uitspraken. Het is genoeg geweest, na vier jaar van dit circus."

Maar zal het "Trumpisme" zomaar verdwijnen, zullen zijn aanhangers zich zomaar neerleggen bij zijn nederlaag? "Ik denk van wel", zegt Stefaan Vandenhoudt, "het is zoals onze hond hier: die blaft wel maar bijten doet hij niet." "De afgelopen jaren leek het alsof alle racisten uit hun kooien waren gekomen", zegt zijn moeder,"ze hadden nooit zoveel ruimte als nu.  Maar als de leider van deze "Trump-cult" verdwijnt, zullen ze daar wel terug inkruipen."

Ook Jan Pourquoi denkt niet dat de aanhangers van Trump massaal op straat zullen komen. "De vraag is wat de Republikeinse partij met hen gaat doen. Trump heeft van de Republikeinse partij een volkspartij gemaakt, met een hele nieuwe vleugel. Vroeger stonden de bordjes bij verkiezingen hier in de voortuinen van de "upper-middle class", nu in de arbeiderswijken. Ik denk dat die mensen met zachte hand naar de uitgang zullen worden geduwd."

Of Joe Biden er op zijn beurt in zal slagen om de diepe wonden in het land te helen is ook niet zeker. "De kloof tussen beide partijen is nooit zo groot geweest", zegt Chika Unigwe. "Ik heb studenten die niet meer met hun ouders praten omdat die voor Trump hebben gestemd, en zij voor Biden." "In elk geval is Biden de juiste figuur om het proces te starten", zegt Stefaan Vandenhoudt. "Hij is een centrumfiguur, werkt in de Senaat al jaren samen met de Republikeinen. Als iemand het kan, dan is het Biden."