Het eerste echte coronavaccin: hoe Turks-Duits echtpaar in recordtijd de wereld verandert

In januari kreeg Ugur Sahin (55), hoogleraar oncologie en CEO van BioNTech, een artikel van het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift The Lancet onder ogen. In het Chinese Wuhan hield een nieuw coronavirus lelijk huis. Terwijl er van een pandemie nog lang geen sprake was, schatte de onderzoeker het gevaar op een wereldwijde verspreiding correct in. 

Met zijn bedrijf BioNTech - dat hij in 2008 had opgericht met zijn vrouw Özlem Türeci (53) - deed hij onderzoek naar kankermedicijnen, maar samen met zijn echtgenote besliste hij meteen om de focus te verleggen naar de zoektocht naar een vaccin. Hun baanbrekende technologie zou ook daarvoor kunnen ingezet worden, dachten ze. Dit was wat de wereld nodig zou hebben. En of dat ze gelijk kregen.

Als vierjarig jongetje kwam Ugur Sahin samen met zijn ouders naar Duitsland. Terwijl hij opgroeide in Keulen, werkte zijn vader in een Ford-fabriek. Sahin ging later geneeskunde studeren. In een ziekenhuis in Homburg specialiseerde hij zich in de behandeling van kanker. Daar ontmoette hij zijn vrouw, arts en immunoloog Özlem Türeci. Zij werd in Duitsland geboren als dochter van een Turkse dokter.

Het was de fascinatie van dit koppel voor geavanceerde nieuwe behandelingen tegen kanker die hen zo succesvol zou maken - en uiteindelijk zou resulteren in een coronavaccin.

In 2016 verkochten ze hun eerste farmaceutische bedrijf, Ganymed, voor 1,4 miljard euro aan het Japanse Astellas. Met BioNTech, gevestigd in Mainz, waren ze ondertussen al begonnen om een ​​breder scala aan kankerbehandelingen te ontwikkelen.

Maar toen corona uitbrak, verzamelde professor Sahin zijn team en vertelde hen dat BioNTech zijn focus verlegde naar het virus. “We moeten er iets op vinden. Het is onze taak”, vertelde hij. Verloven werden ingetrokken en een team van 40 medewerkers werd ingezet op het project dat de naam ‘Lichtgeschwindigkeit’ kreeg - er zou moeten gewerkt worden tegen de snelheid van het licht.

Na heel wat proeven met kandidaat-vaccins kwam de stof genaamd BNT162b2 als beste uit de test met een werkzaamheid van meer dan 90 procent.

Het bedrijf gebruikte daarvoor de hypermoderne mRNA-techniek. “Op basis van de genetische code van Covid-19, die op 10 januari online gezet werd door Chinese onderzoekers, is een stukje genetisch materiaal gemaakt dat bij de mens wordt ingespoten. Vervolgens maakt het lichaam een eiwit aan, en nadien antistoffen tegen het virus. Bij confrontatie met corona verankeren de antistoffen zich op alle uitsteeksels van Covid-19. Zo worden beruchte spikes of stekels van het virus als het ware afgedekt, waardoor het virus onze cellen niet kan binnendringen”, legde viroloog en vaccinontwikkelaar Johan Neyts (KU Leuven) daarover uit aan onze krant. 

Dankzij hun zakelijke successen zijn Sahin en Türeci opgeklommen tot de 100 rijkste Duitsers met een geschat vermogen van 2,4 miljard euro. Maar het koppel is altijd nederig gebleven. Sahin geeft nog steeds les aan de universiteit van Mainz en gaat naar meetings met de fiets. “Hij is nederig en bescheiden. Uiterlijk vertoon zegt hem niets. Hij wil de structuren creëren die hem in staat stellen om zijn dromen te realiseren, en dat is waar zijn ambities verre van bescheiden zijn”, verklaarde Matthias Theobald, een collega van de universiteit van Mainz, aan Reuters.

Terwijl Sahin en Türeci met passie verder bouwen aan hun droom, veranderen ze de wereld.