Fonds voor Medische Ongevallen faalt: "Pano" legt de vinger op de wonde

In 2016 zet een medisch ongeval het leven van Tamara en Arn op zijn kop. Hun zoontje Matti is drie jaar wanneer hij wordt geopereerd aan zijn amandelen. Eén week na de operatie hoest Matti plots bloed op. Tamara haast zich in paniek naar spoed. De wonde in zijn keel moet gehecht worden, maar tijdens de operatie loopt het mis. Tamara en Arn voelen de grond onder hun voeten wegzakken wanneer ze horen dat hun zoontje zware hersenschade heeft opgelopen door zuurstoftekort.

Volgens de artsen is er een bloedklonter in zijn luchtpijp terechtgekomen. Dat kan helaas gebeuren, krijgen de ouders te horen. Tamara en Arn geloven dit niet en zijn ervan overtuigd dat er een fout is gebeurd. "Een fout maken is menselijk, een fout niet toegeven is onmenselijk", zegt Tamara. “De anesthesist zat meer te wenen dan wij beiden. Ik ga niet zeggen dat ze schuld kwamen bekennen, maar het scheelde niet veel. Het was echt zo van: sorry dat ik uw kind dit heb aangedaan. Er is hier iets gebeurd dat hopelijk niet gaat uitkomen", zegt Arn. 

Tamara en Arn willen antwoorden op de vele vragen die ze hebben. Ze dienen een strafklacht in tegen de artsen en ze stappen ook naar het Fonds voor de Medische Ongevallen. Dit Fonds werd in 2010 opgericht en wou hét alternatief zijn voor dure en lange procedures voor de rechtbank. Binnen zes maanden zouden slachtoffers weten of ze in aanmerking kwamen voor een schadevergoeding of niet. Bovendien zou iedereen die abnormale schade had na een ingreep een schadevergoeding kunnen krijgen zonder dat de fout van de arts moest bewezen worden.

“De bedoeling van het fonds was vooral om de bewijslast bij de mensen, die zeer moeilijk is, weg te nemen. Voor patiënten is het heel moeilijk om te bewijzen dat een chirurg een fout heeft gemaakt, onzorgvuldig is geweest of om uit te vissen wat er juist verkeerd is gegaan want niemand was bij die operatie. En wat een chirurg in zijn operatieverslag schrijft, daar heeft ook niemand controle over”, zegt Ann Lechat, chirurg en al 25 jaar onafhankelijk medisch deskundige. Ze staat patiënten bij tijdens de procedures voor het Fonds en de rechtbank. 

Al meer dan vier jaar wachten Tamara en Arn op nieuws van het fonds. “We zijn nummer zoveel bij het fonds. Het is jammer dat zo’n instanties bestaan en dat die hulp er dan niet komt. We hebben geen idee of het fonds al enige onderzoeken heeft opgestart of er al artsen zijn verhoord. Want weet je als arts vier jaar later nog wat er precies allemaal is gebeurd toen?”

“Het kan niet zijn dat een dossier drie, vier jaar aansleept en dat het langer duurt dan bij de rechtbank", zegt Renée Van der Veken, die tot voor kort in het beheerscomité van het fonds zat. “Er zijn in het verleden pogingen geweest om de doorlooptijd te verkorten en te zeggen van: 'Kijk, er zouden toch minimaal zoveel dossiers per week moeten afgewerkt worden.' Die doelstelling is nooit gehaald.”

Ook Jan De Bruyne zit al tweeënhalf jaar te wachten op een schadevergoeding na een mislukte operatie. In 2017 krijgt hij een bloeding in zijn longen door het inademen van verfdampen. In het ziekenhuis moet hij een ingreep ondergaan om de bloeding te stelpen.

“Ik ben wakker geworden op recovery en merkte dat ik mijn tenen en voeten niet meer kon bewegen. Tot mijn middel voelde ik niets meer. Ondertussen zit ik al tweeënhalf jaar in een rolstoel.” Jan wil vooruit in zijn leven en is het lange wachten op een schadevergoeding meer dan beu.

“Dat kan toch niet dat iedereen zo lang moet zitten wachten op een compensatie voor iets waar je niet voor gekozen hebt. Per slot van rekening, ik ben wel mijn benen kwijt, hé. Ik ben daar veel mee bezig omdat mijn leven heel erg op wacht staat. Ik geraak niet vooruit.”

Patiënten blijven niet alleen jaren in de kou staan, maar ze krijgen na dat lange wachten ook vaak het deksel op de neus. Maar liefst 85 procent van de aanvragen wordt door het fonds afgewezen.

Dat was ook het geval bij Frank en Ilse die van het fonds een negatief advies kregen. Franks schedel wordt doorboord tijdens een sinusoperatie en Ilse blijft achter met een verlamde arm na een schouderoperatie. Het fonds oordeelt dat de doorboorde schedel en de verlamming 'geen abnormale schade' zijn en dus niet in aanmerking komen voor een schadevergoeding. Frank en Ilse blijven met lege handen achter.

“Het is niet de bedoeling geweest van het fonds om aan iedereen een schadevergoeding te geven. Maar het fonds interpreteert veel te strikt en er is een fundamenteel gebrek aan kennis", zegt Renée Van der Veken, voormalig lid van het beheerscomité van het Fonds.

Frank en Ilse willen gerechtigheid en trekken naar de rechtbank om een procedure tegen het fonds op te starten. Zij zijn niet de enigen, blijkt uit het onderzoek van “Pano”. Steeds meer slachtoffers starten een rechtszaak tegen het Fonds terwijl het net de bedoeling was van dat fonds om ellenlange procedures te vermijden. Bij zowel Ilse als Frank verwerpt de rechtbank de inschatting van het fonds en oordeelt dat het alsnog een schadevergoeding moet betalen. 

"Pano" stelt zich de vraag of het fonds na tien jaar een maat voor niets is geweest. Worden slachtoffers er beter van of niet? 

Ann Lechat, onafhankelijk medisch deskundige, ziet de toekomst van het fonds somber in: “Voor mij heeft het fonds zijn doel niet kunnen waarmaken. Voor mij mag het fonds opgedoekt worden en heeft het geen enkele meerwaarde.”

Tien jaar na de oprichting stelt “Pano” in zijn onderzoek vast dat het Fonds nog altijd niet doet waar het voor werd opgericht: slachtoffers van een medisch ongeval snel en gratis helpen. 

Pano, "Falend Fonds", vanavond om 21.30 uur op Eén