Experts: “Vraag is niet of leerlingen achterstand zullen oplopen, wel hoeveel”

Een leerverlies van gemiddeld een half schooljaar. Dat hadden onze scholieren al opgelopen door de sluiting van de scholen in het voorjaar, zo bleek uit een studie van de KU Leuven. Niemand gelooft dat die achterstand intussen is ingehaald.

Integendeel: door de verlengde herfstvakantie en het verplicht halftijdse afstandsonderwijs vanaf 16 november dreigen de leerverliezen alleen maar groter te worden. “Alle internationale onderzoeken komen tot dezelfde conclusie: zelfs wanneer leerlingen deeltijds naar school konden tijdens de coronacrisis, ligt het leerrendement gemiddeld lager dan normaal”, zegt onderwijsexpert Pedro De Bruyckere (Arteveldehogeschool). “Er is veel tijd en geld nodig om te schakelen naar degelijk afstandsonderwijs. Die hadden we nu, in tijden van crisis, dus niet.”

Nieuwe technologieën

De paar maanden die het onderwijs had – sinds de vorige lockdown – om degelijke digitale lessenpakketten te maken, was volgens verschillende experts onvoldoende om de omslag te maken. Leerkrachten bijscholen zodat ze de laatste technologieën onder de knie krijgen, vers lesmateriaal ontwikkelen: dat doe je niet op één-twee-drie. Het staat dus in de sterren geschreven dat sommige scholen dezelfde fouten zullen maken als tijdens de vorige lockdown.

LEES OOK. Lockdown begint zwaar te wegen op Limburgse jeugd

“Aan de ene kant hebben we te veel gezien dat iedereen tegelijk online moest”, zegt De Brucykere. “Het is te belastend om dat aan leerlingen en leerkrachten van ’s morgens tot ’s avonds te vragen. Aan de andere kant had je scholen die gewoon taken gaven en zeiden: Doe maar. Met vele tinten grijs tussen die twee uitersten. Het is net belangrijk om af te wisselen tussen verschillende werkvormen.”

Veel hangt dus af van de mate waarin scholen een digitaal beleid hebben. “Een aantal scholen is daar al jaren mee bezig en staat al heel ver”, zegt Onderwijseconoom Kristof De Witte (KU Leuven). “Ze werken met laptops, hebben een ICT-plan, een digitaal platform om alles te delen. In andere scholen ontbreekt simpelweg een visie van de directie. Dat is heel problematisch en zal ervoor zorgen dat de ongelijkheid tussen scholen toeneemt. En dat de leerlingen van die laatste scholen opnieuw leerachterstand oplopen.”

Dubbele shift

Een lichtpunt in vergelijking met de vorige lockdown: deze keer zullen leerkrachten hun leerlingen tenminste nog halftijds zien. Onder welk regime mogen scholen zelf kiezen. De virologen raden aan om halve klassen week om week te laten komen, maar dat is niet voor alle scholen haalbaar. Leerkrachten moeten dan tegelijkertijd les geven aan de ene helft van de klas en afstandsonderwijs aan de andere helft. Een dubbele shift draaien dus. “Sommige scholen kiezen er daarom voor om volledige klassen de ene week drie dagen en de volgende week twee dagen te laten komen”, zegt Lieven Boeve, topman van het katholiek onderwijs. “Zo kunnen ze tussentijds taken geven en hoeven ze niet gelijktijdig online onderwijs te organiseren. Uiteraard is deze situatie niet ideaal. Het zal zaak zijn om de achterstand zo veel als mogelijk te beperken.”

LEES OOK. Aantal zelfmoordpogingen daalt opnieuw licht, 8 procent ondernomen door studenten

Ondertussen belooft Onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) wel een plan om het onderwijs in een digitale stroomversnelling te krijgen. Een eerste luik raakte al bekend: de verdeling van 15.000 extra laptops vanaf volgende week. Wil Weyts ook in investeren: het ICT-schoolbeleid, de digitale vaardigheden van leerkrachten en digitale leermiddelen. Het is nog wachten op de concrete details.