‘Ik ween 1.000 liter. Echt, fuck dit’: jongeren schakelen versnelling hoger met noodkreten in coronatijd

Dat 2020 ook voor onze jongeren een lastig jaar is, is bekend. Maar doorgaans wordt hen verweten dat “hun leven nog moet beginnen en het voor oude mensen veel moeilijker is.” Dat is te luchtig geredeneerd, zo blijkt uit een stroom signalen. Zo deelde Ketnet-wrapster Gloria Monserez (19) gisteren op Instagram foto’s waarin ze te zien is met gezwollen ogen en een huid die onder de stress lijdt. Daarnaast een boodschap van algemeen nut, zonder franjes: “Ik ween 1.000 liter, ik voel mij ook alleen, echt fuck dit, EN DAT IS OK. Niet denken dat je de enige bent en er alleen voor staat.” De post, bedoeld als hart onder de riem en een eerlijke inkijk, maakte veel reacties los, de herkenbaarheid blijkt groot.

Dan zijn er nog de open brieven die viraal gingen. Studente communicatiemanagement Kaat Pelkmans (20) uit Weelde liet weten: “Wij zijn op, leeg. Vorig academiejaar konden veel studenten zich nog motiveren door te denken aan de zomervakantie, maar nu is dat anders.” Jenta Van Berlaer (26) uit Berchem startte het online platform ‘Ikvoelmerotkot’, waar jongeren anoniem vertellen hoe het écht met hen gaat. “Het ene hartverscheurende verhaal na het andere kwam boven”, vertelt zij. “Het voelt ergens wel fijn dat je daar niet alleen in staat.” Een andere brief die viraal ging is die van Eske De Pauw (20) uit Merelbeke: “Ik zou graag nog eens bij een vriendin gaan studeren, maar zij hoort niet bij mijn bubbel dus dat zal voor later zijn. Later.. alles later.. maar wanneer? Elke dag is week na week hetzelfde, mijn motivatie is op.”

Aanstellerij? Allesbehalve, duiden jeugdpsychologen, zoals Catherine De Groof die in De afspraak op Canvas benadrukte dat het online leven zelfs bij deze digitale generatie niet àlles compenseert. “Tussen de 18 en 25 jaar zitten jongeren sowieso in een stresserende periode”, weet ook Hans Van Crombrugge, hoofdlector Pedagogiek aan de Odisee Hogeschool. 

“Hun jeugddromen – ‘alles is mogelijk, en ik kan alles worden wat ik maar wil’ – moeten verzoend worden met de realiteit. Er moeten compromissen worden gesloten. Dat is altijd slikken, maar nu zéker: de realiteit is lastiger dan normaal. Wat helpt, is troost. Maar hun vrienden mogen ze slechts heel beperkt zien en ook het contact met grootouders is teruggeschroefd, terwijl oma of opa vaak een lieve, milde, adviserende rol in het leven van jongeren spelen. Nu zitten jongvolwassenen vooral bij hun ouders thuis, allicht omringd met de beste zorgen, maar de relatie met ouders kent doorgaans een zekere spanning. Dat is goed, want zo gaan jonge mensen zich van huis losmaken. Maar nu zitten ze vast. De hoop ‘dat het maar even zou duren’ is weg.”

Weltschmerz

Dat jongeren die teleurstelling uitspreken, is positief, vindt Van Crombrugge. Tegelijk waarschuwt hij voor een algehele weltschmerz waar jonge mensen vatbaar voor zijn, en die ze via sociale media bij elkaar kunnen versterken. “We mogen niet vervallen in een sfeer van ‘er is geen toekomst, corona is erger dan oorlog...’ Dit is een zeer moeilijke periode, maar van voorbijgaande aard. Dat men zich regelmatig triest voelt, is normaal. Dat vraagt begrip, maar tegelijk vind ik dat ouders en volwassenen nu de belangrijke taak hebben om ook te zeggen: ‘hou moed, kop op, twijfel niet aan jezelf, dit is een probleem van buitenaf.’” 

Bovendien mag niet alles in het licht van de pandemie worden bekeken.  “Laten we het verleden niet té fel romantiseren. Ook voor corona waren er ruzies, relatiebreuken, slechte examenresultaten... Daar moet je als jonge mens mee leren omgaan, terwijl het nu verleidelijk kan zijn om alles aan corona te wijten.”

Van Crombrugge benadrukt daarnaast dat het glas misschien half leeg, maar ook half vol is. “Ik lees de ene alarmerende studie na de andere. Uit Frankrijk kwam er eentje die zei dat 20 procent van de jongeren ernstige depressieve klachten heeft, maar die studie bleek verre van wetenschappelijk uitgevoerd. Uit Italië kwam een onderzoek dat bij 1 op 3 de dwangstoornissen verergeren. Zo wordt altijd op het negatieve gefocust, terwijl je het ook kan lezen als: de meerderheid stelt het wél goed. Dat zie ik ook om me heen: jongeren doen nog altijd ingangsexamens, studeren, gaan werken, ze komen in de ochtend uit bed en kleden zich aan... Ik vind dat een hele prestatie, en een bewijs van de veerkracht van de mens.” 

Wel is het opletten voor een klein percentage jongeren dat echt in de put glijdt. “Dan is professionele hulp nodig. Ik vind het goed dat twintigers hulp bij elkaar zoeken voor hun negatieve gevoelens, maar het is de taak van de héle maatschappij om deze jonge mensen te ondersteunen.”