Vijf jaar na aanslagen Parijs: een terugblik op een gruwelijke terreurdaad die aan 130 slachtoffers het leven kostte

Om 21.20 uur weerklinkt een eerste ontploffing aan het voetbalstadion Stade de France in het noorden van Parijs. Een tweede, luidere knal volgt om 21.30 uur, en nog één om 21.53 uur. In totaal blazen drie zelfmoordterroristen zichzelf vlak buiten het stadion op, binnen geraken ze niet. Eén voorbijganger overleeft de aanslagen niet.

Binnen in Stade de France is op dat moment een vriendschappelijke oefenwedstrijd bezig tussen Frankrijk en Duitsland.  80.000 toeschouwers zijn aanwezig. Om paniek te vermijden wordt de match niet stilgelegd. Toenmalig Frans president Hollande woont de match bij en wordt meteen geëvacueerd. Na de wedstrijd verzamelen alle aanwezigen in het midden van het speelveld en wachten ze bang af. 

(Lees verder onder de foto)

Het is veiligheidsagent Salim Toorbally die die avond een bloedbad in Stade de France voorkomt. Hij ontzegt Bilal Hadfi - een van de terroristen verkleed als Duitse supporter - de toegang tot het stadion. Hadfi wilde absoluut het stadion binnengeraken, maar had geen ticket. Later beseft Toorbally dat hij zo een aanslag in het stadion voorkomen heeft. 

De aanslagen hebben Toorbally's leven voorgoed veranderd. Vandaag werkt hij als verantwoordelijke voor brandveiligheid voor de Franse TV-zender TF1. 

Bekijk hieronder zijn getuigenis en lees verder onder de video.

"Bilal Hadfi is niet als terrorist geboren", getuigt Toorbally. "Hij was zwak en fragiel en hij is gemanipuleerd. Hij heeft een moeder en een vader zoals alle kinderen. Maar je mag niet meegaan in die manipulatie."

Om 21.25 uur openen schutters het vuur op enkele bars, cafés en restaurants in het oosten van Parijs.  Vanuit een zwarte Seat Leon met Belgische nummerplaat schieten de daders met kalasjnikovs op de terassen van bar Le Carillon en restaurant Le Petit Cambodge. Er vallen vijftien doden en tien mensen raken zwaar gewond.

(Lees verder onder de foto)

Dezelfde zwarte Seat rijdt door naar café La Bonne Bière en maakt ook daar slachtoffers. Vijf mensen komen om het leven en nog eens acht raken gewond. De schutters maken ook negentien dodelijke slachtoffers op de terrassen van restaurant La Belle Equipe. 

In bar Le Comptoir Voltaire stapt een van de terroristen binnen. Hij gaat in het midden van de bar staan en blaast zichzelf op. Drie mensen raken gewond.

Om 21.40 uur uur slaat het noodlot toe in concertzaal Bataclan, waar op dat moment een optreden bezig is van de Amerikaanse band Eagles of Death Metal. Gewapende mannen vallen de concertzaal binnen en beginnen onmiddellijk op de de concertgangers te schieten. De tol is buitengewoon zwaar: 89 mensen komen om het leven.  De mannen  gijzelen de overige aanwezigen daarna urenlang. 

Bekijk hieronder het moment waarop de eerste schoten in concertzaal Bataclan weerklinken en lees verder onder de Instagrampost.

De daders maken ook hun motief bekend. "Het is allemaal de schuld van jullie president, François Hollande", klinkt het. De daders verwijten Hollande dat hij heeft ingegrepen in Syrië en Irak.

Kort na middernacht dringen speciale eenheden van de Franse politie de concertzaal binnen en maken ze een einde aan de gijzeling. Drie mannen blazen zichzelf op, een vierde wordt door de politie neergeschoten.

(Lees verder onder de foto)

In totaal vallen op vrijdag 13 november 2015 maar liefst 130 doden, het zijn de zwaarste aanslagen in Frankrijk sinds de Tweede Wereldoorlog. Een zelfmoord wordt later nog rechtstreeks toegeschreven aan de aanslag. De straten in Parijs  blijven die avond leeg en verlaten. Toenmalig Frans president François Hollande kondigt de noodtoestand af en gaat de landsgrenzen streng bewaken. 

"Frankrijk is onze oudste bondgenoot",  reageert toenmalig president van de Verenigde Staten Barack Obama later die avond in een toespraak. "De Fransen hebben keer op keer schouder aan schouder gestaan met de Verenigde Staten. We willen heel duidelijk stellen dat we aan hun zijde staan in de strijd tegen terrorisme en extremisme."

Op 14 november ontwaakt Parijs in shock. Aan concertzaal Bataclan worden bloemen neergelegd. Op de Place de la Republique komen mensen spontaan samen om hun medeleven te betuigen en om de slachtoffers te rouwen. 

(Lees verder onder de foto's)

Ook de rest van de wereld betuigt massaal zijn steun aan Frankrijk en de slachtoffers van de aanslagen. Op sociale media gebeurt dat via de hashtag #prayforparis .

Het licht van de Eiffeltoren blijft uit, maar overal ter wereld kleuren bekende gebouwen en monumenten blauw, wit en rood, de kleuren van de Franse vlag, als teken van solidariteit.

In een propagandavideo eist terreurbeweging IS de aanslagen op. Al snel blijkt dat de daders de aanslagen nauwkeurig vanuit Molenbeek hebben gepland.

Salah Abdeslam is de enige van de terroristen die de aanslagen overleeft, maar hij verdwijnt spoorloos. Vier maanden lang zijn politie en inlichtingendiensten naar hem op zoek. Uiteindelijk kunnen ze hem op 18 maart 2016 arresteren in de Vier-windenstraat in Molenbeek, op amper één kilometer van zijn ouderlijk huis.

Maar zijn arrestatie is niet voldoende om de aanslagen in Brussel een aantal dagen later, op 22 maart, te voorkomen. Integendeel, zijn arrestatie zet de plannen in een stroomversnelling. 

Mohamed Abrini verklaart na zijn arrestatie voor zijn betrokkenheid bij de aanslagen van 22 maart: "Eigenlijk moest er niets gebeuren in België. Het was de bedoeling om toe te slaan in Frankrijk." 

De aanslagen in Brussel worden gepleegd door hetzelfde netwerk van IS-terroristen dat ook de aanslagen in Parijs pleegt.  Er vallen 35 dodelijke slachtoffers.

(Lees verder onder de foto)

Vijf jaar na datum is extremistisch geweld opnieuw niet ver weg uit de gedachten van vele Fransen. Op 16 oktober onthoofdt een aanhanger van IS de geschiedenisleraar Samuel Paty, omdat hij spotprenten van de profeet Mohammed toont tijdens zijn les over vrije meningsuiting.

Exact vijf jaar later valt 13 november opnieuw op een vrijdag. Frankrijk herdenkt vandaag alle slachtoffers die de terreurdaden maakten met een plechtige ceremonie. 

Onze reporter Steven Decraene sprak met slachtoffers en hun familie, bekijk hier zijn reportage voor "Terzake":