EU-lidstaten scherpen agenda tegen terrorisme aan

Precies vijf jaar nadat islamistische terroristen 130 mensen de dood injoegen in Parijs blikken de ministers in de verklaring vooruit naar toekomstige maatregelen om terrorisme en radicalisering te bestrijden. De recente aanslagen in vooral Frankrijk en Oostenrijk hebben aangetoond dat de dreiging allesbehalve verdwenen is, en er zich nog meer Europese samenwerking opdringt.

"Wanneer Europa samenwerkt bij het afweren van terroristische aanslagen, dan is Europa een supermacht", betoogde de Duitse minister van Binnenlandse Zaken Horst Seehofer na afloop van de videoconferentie. "Alle beschikbare middelen" zullen in stelling worden gebracht, aldus de verklaring, maar "met volledig behoud van alle garanties van de rechtsstaat en de fundamentele vrijheden". 

Tegelijkertijd maakte Seehofer duidelijk dat speurders volgens hem toegang moeten krijgen tot versleutelde informatie en private chats van mensen van wie vermoed wordt dat ze een aanslag aan het plannen zijn. Privacybeschermers werpen echter grote bezwaren op, en ook messengerdiensten als Whatsapp en Signal maken er een verkoopargument van dat boodschappen quasi niet onderschept kunnen worden. 

Volgens Seehofer is de stap evenwel noodzakelijk. "Na al die brutale aanslagen is er steeds onmiddellijk discussie over wat de autoriteiten over het hoofd hebben gezien. Ik aanvaard dat soort discussies niet langer", zei Seehofer. Europese regeringen mogen dit niet aan de kant schuiven "enkel omdat het omstreden is", meent de Duitser, wiens land momenteel de Europese ministerraden leidt. 

Een andere prioriteit is het versterken van de beveiliging van de buitengrenzen. Eurocommissaris voor Binnenlandse Zaken Ylva Johansson verwees naar een studie van het grensbewakingsbureau Frontex waaruit blijkt dat 22 procent van de mensen die de Schengenruimte betreden niet naar behoren is geregistreerd. "Er is dus duidelijk marge voor verbetering." 

Ook de strijd tegen online radicalisering en de verspreiding van haatboodschappen en terroristische content blijft een belangrijk aandachtspunt. De ministers nemen zich ook voor om tegen het jaareinde een akkoord te bereiken over het twee jaar oude voorstel dat providers moet verplichten om terroristische propaganda binnen het uur van het internet te halen. 

De ministers willen ook optreden tegen de verspreiding van extremistische stromingen die religieuze tradities “instrumentaliseren" of "reframen", zoals het in de verklaring wordt omschreven. "We moeten bevorderen dat religieus onderwijs en religieuze opleiding - bij voorkeur binnen de Europese Unie - stroken met Europese grondrechten en waarden", menen ze. 

Seehofer beklemtoonde dat de strijd tegen terrorisme niet mag leiden tot de stigmatisering van religieuze groepen. Het woord islam komt in de tekst bijvoorbeeld niet voor. "We strijden niet tegen religiën of politieke overtuigingen, maar tegen fanatiek en gewelddadig extremisme", luidt het.