Om het halfuur trein in élk station, dat is het plan van nieuwe minister van Mobiliteit: goed idee? En is het haalbaar? 

Een ambitieus treinaanbod. Zo kan je het plan van de nieuwe minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo) wel omschrijven. Hij wil dat in elk station in ons land (tot het allerkleinste toe) om het half uur een trein stopt. In de grote steden moet dat om de 10 minuten zijn. Zo hoopt hij meer mensen te overtuigen om de auto in de garage te laten staan en te kiezen voor het openbaar vervoer. 

"Als het aanbod beter is, kunnen mensen gemakkelijker de auto laten en de trein nemen", klinkt het. "De trein of de fiets nemen, het is goedkoper, gezonder en beter voor het klimaat." 

In het contract met de NMBS zal ook meer nadruk moeten liggen op beschikbaarheid van treinen en personeel buiten de spitsuren, vooral 's avonds en in het weekend, zegt de minister in zijn beleidsnota. 

Maar kan ons netwerk meer treinen wel aan? In bepaalde steden zijn de lijnen nu al overvol - denk maar aan de Brusselse Noord-Zuidverbinding. "Het netwerk is in gevaar", geeft Gilkinet toe. "We zullen investeringen moeten doen zodat het netwerk robuuster wordt en de stiptheid wordt gegarandeerd. Voor de mensen, maar ook bijvoorbeeld voor de goederen die per trein getransporteerd worden."

Investeringen dus, maar wie gaat dat betalen? "In de regeringsverklaring staat duidelijk een ambitie om nieuwe investeringen te doen in het spoor. In het kader van de discussie met Europa en de Green Deal zal België ook nieuwe middelen voor zijn treinen vragen."

De tickets worden niet duurder, belooft Gilkinet. "Als je meer mensen op de trein wil, kan je de tickets niet duurder maken." Hij verwijst daarbij naar de gratis Hello Belgium Railpass, die inwoners konden aanvragen. "Een op de vijf Belgen heeft die aangevraagd, dus er is nog ruimte om meer mensen op de trein te krijgen."

De NMBS zal van de nieuwe regering tien jaar langer exclusiviteit over het gesubsidieerde binnenlandse reizigersvervoer krijgen. De NMBS-top drong daar al een tijd op aan. Volgens Europese regelgeving moet België ­tegen 2023 in principe concurrentie toelaten op het spoor, maar via een "direct award" kan de regering de NMBS nog langer het monopolie geven. Er zijn de komende jaren wel twee proefprojecten voor liberalisering mogelijk.

Belangenvereniging Trein Tram Bus is alvast gewonnen voor het plan. "Dat is iets wat wij al heel lang vragen. Het is een kwestie van vraag en aanbod, als mensen drie uur moeten wachten, zullen ze niet geneigd zijn om de trein te nemen."

De organisatie beseft dat er investeringen zullen gedaan moeten worden, maar verwacht dat die al bij al beperkt kunnen blijven. 

Is het een goed idee om in kleine stations vaker een trein te laten passeren? We leggen de vraag voor aan Geert te Boveldt, mobiliteitsexpert van de Vrije Universiteit Brussel. "Als het doel echt is om mensen uit de auto en in de trein te krijgen, vind ik het een goed idee. Op die manier wordt het platteland ook goed bereikbaar", klinkt het. "Dat moet dan ook 's ochtends vroeg of 's avonds laat kunnen."

Maar hij heeft ook zijn bedenkingen. "Het zal zeer duur zijn, er zal een serieuze update van het netwerk nodig zijn en we hebben in België zeer veel stations, dus er zal gekeken moeten worden of daar geen keuzes gemaakt moeten worden om bepaalde stations te schrappen. Er zullen ook een aantal  bottlenecks, denk maar aan de Noord-Zuidverbinding, herbekeken moeten worden. Het is dus onrealistisch om te denken dat dat per direct kan."

Dit model wordt ook al toegepast, bijvoorbeeld in Zwitserland of Nederland. "En daar werkt het wel", zegt te Boveldt. "Mensen nemen effectief vaker de trein, maar ik denk dan wel dat het netwerk in stukjes geknipt moet worden. Je zal dan bijvoorbeeld niet meer rechtstreeks van Oostende naar Eupen kunnen. Maar er kan dan gewerkt worden met enkele hoofdlijnen en regionalere hubs."