Direct naar artikelinhoud
InterviewAnnelies Verlinden

Minister Annelies Verlinden (CD&V): ‘Mij hoor je niet zeggen: tegen Nieuwjaar ligt dit achter ons’

Annelies Verlinden, minister van Binnenlandse Zaken: ‘We staan op een kruispunt. Beslissingen die de politiek vandaag neemt, zullen we nog decennia voelen.’Beeld Thomas Sweertvaegher

Als complete nieuwkomer moet binnenlandminister Annelies Verlinden vol aan de bak in de coronacrisis. Tegelijk moet ze haar partij CD&V weer op de kaart zetten. ‘We zijn aan een marathon begonnen.’

Het is nog wennen, het ministerschap. Anderhalve maand geleden werd Annelies Verlinden als topjuriste vanuit het niets gedropt op Binnenlandse Zaken. Plots herkennen mensen haar op straat, spreken ze haar aan op Facebook en vragen haar waar ze die ene mooie trui heeft gekocht waarmee ze op tv kwam. Die directheid verbaast haar. Met de aanpak van de coronacrisis lijkt ze haar draai sneller te vinden, ook al wil ze niets aan het toeval overlaten. Voor dit interview heeft ze een uitgebreide voorbereiding klaar. “Het is toch maar normaal dat je vooraf eens ernstig nadenkt over wat je wil vertellen”, zegt ze.

Hoe voelt het om als nieuwkomer meteen een historische gezondheidscrisis te moeten bedwingen?

“Het is een overweldigende en intense ervaring. De meeste ministers beginnen met meer inlooptijd. Tijd om er bij stil te staan is er niet. De coronacrisis dwingt ons nu het hoofd koel te houden, prioriteiten te stellen en daadkracht te tonen. Ik kan altijd terugvallen op de mensen rondom mij: mijn kabinet, partijgenoten zoals Koen Geens en Pieter De Crem met wie ik een open lijn heb, oud-collega’s en vrienden.”

De verantwoordelijkheid schrikt u niet af?

“Dan had ik niet ‘ja’ moeten antwoorden op 30 september, toen Joachim Coens me vroeg. Natuurlijk moest ik die namiddag even alles op een rijtje zetten. Maar uiteindelijk is het simpel: de beslissingen die de politiek vandaag neemt, zullen een impact hebben op de komende tien, twintig, dertig jaar. Iedereen voelt dat we op een kruispunt staan.”

De tweede golf lijkt over zijn hoogtepunt heen. Denkt u al aan versoepelen?

“We weten intussen: te snel versoepelen brengt grote risico’s met zich mee. Hopelijk kunnen we binnen afzienbare tijd een aantal regels aanpassen, zodat mensen die van hun winkel of restaurant hun levenswerk hebben gemaakt weer aan de slag kunnen. Al wil ik geen valse verwachtingen scheppen. Mij hoor je niet zeggen: tegen Nieuwjaar ligt dit achter ons. Ook de coronabarometer is nog niet klaar voor gebruik. We hebben geleerd dat we niet zomaar wat schuifjes open en toe kunnen trekken, zonder in een soort jojo-effect te komen.”

Een van de oorzaken van de tweede coronagolf was een gebrek aan handhaving.

“Een goede handhaving begint bij duidelijk regels, daarna komt de motivatie van de mensen en dan de controle. Op elke straathoek een agent zetten, is onmogelijk. Misschien hebben we de voorbije maanden ook te weinig mensen overtuigd om zich aan de regels te houden. Tot twee weken geleden waren er in België 135.000 pv’s uitgeschreven. In Nederland 700.”

Daar zegt u het: het Belgische coronabeleid was chaos. Te traag en te vaag.

“Ik denk dat de huidige regering altijd kort op de bal heeft gespeeld – vanaf week één. Ook in de week voor de herfstvakantie is er in mijn ogen weinig tijd verloren gegaan, ondanks de aanvankelijk verschillende aanpak tussen Vlaanderen, Wallonië en Brussel. Ik vind het onverstandig me nu uit te spreken over wat er onder de vorige regering gebeurde. Ik was er niet bij.”

Alsof de coronacrisis niet volstaat: nu laait ook de terreur opnieuw op in Europa.

“Natuurlijk ben ik ook bezorgd. Zowel de politie als de veiligheidsdiensten zijn in staat van paraatheid.  Sinds de terreurgolf van 2015 hebben we veel geleerd en laat ons hopen dat België gespaard blijft. De arrestatie van die twee geradicaliseerde jongeren in Eupen vorige week was te danken aan een excellente samenwerking tussen onze politie, veiligheidsdiensten en inlichtingendiensten.”

Verlinden over de coronamaatregelen: 'We weten intussen: te snel versoepelen brengt grote risico’s met zich mee.'Beeld Thomas Sweertvaegher

Kan de politie het nog allemaal behappen?

“Een van de belangrijkste doelstellingen in mijn beleidsnota is nieuwe krachten aanwerven. Ik mik op 1.600 nieuwe mensen per jaar, om het personeelstekort op te vangen. In deze economisch onzekere tijden wordt een job bij de politie aantrekkelijker voor veel mensen. Ik wil ervoor zorgen dat ze ook de stap zetten door de politie de juiste middelen te geven op het vlak van infrastructuur en elektronische tools zoals bodycams. Tot 2024 voorziet de regering in een extra enveloppe van 50, 70, 90 en 100 miljoen euro per jaar voor de politie.”

Heeft onze politie een probleem met racisme volgens u?

“Je ziet racisme helaas bij politiediensten over de hele wereld opduiken. We moeten dus niet denken dat het in België niet onderhuids aanwezig kan zijn. Opleiding en vorming spelen hier een cruciale rol in. Iedereen binnen de politie moet beseffen dat racisme uit den boze is.”

Omgekeerd: veel politiemensen voelen zich totaal niet gerespecteerd. In de grootsteden krijgen ze vaak te maken met geweld.

“Mijn standpunt is kristalhelder: voor geweld tegenover ordediensten geldt een nultolerantie. In samenspraak met justitieminister Vincent Van Quickenborne (Open Vld, red.) is beslist om voortaan geen zogenaamde ‘opportuniteitssepot’ meer toe te staan, waarbij er – ondanks voldoende bewijs – niet wordt vervolgd omdat het om een klein misdrijf gaat. In zo'n situatie moet altijd opgetreden worden.”

Het aantal inbraken en diefstallen daalt jaar na jaar, maar de cybercriminaliteit boomt. Is er genoeg blauw online?

“De uitdaging hier is om de politie met gelijke wapens te laten strijden als cybercriminelen. Zij zijn vingervlug in de onlinewereld, wij moeten dat ook worden. Ik wil daarvoor op zoek gaan naar nieuwe profielen – mensen die misschien niet grootgebracht zijn binnen de politierangen – maar die wel de nodige ervaring hebben.”

Iets anders: voelt u zich al thuis in Vivaldi?

“Mijn afdronk van de eerste weken is dat binnen de regering iedereen beseft dat we met eindeloos gehakketak en gespin niets zullen bereiken. En ik geloof erin dat we, als we ons 300 procent inzetten, een verschil kunnen maken. U mag dat naïef noemen, maar ik wil op dat vlak niet snel opgeven.”

Welke plek heeft CD&V in deze bonte coalitie?

“In ons democratisch systeem kan niemand het alleen. Je moet verbinden om vooruit te gaan: er is geen andere keuze. CD&V is de partij die daar het best toe in staat is. We liggen in het midden van het bed. Niet omdat je dan altijd iemand hebt die tegen je aan komt schurken. Wel omdat we in veel discussies de synthese trachten te maken. Dat is een kunst in mijn ogen.”

Was u voor een coalitie zonder N-VA?

“Ik vond een Vlaamse meerderheid met N-VA een beter scenario. Maar als de onderhandelingen vastzitten en het land in een nooit geziene crisis verkeert, dan moet je vooruit.”

Noemt u zichzelf een Vlaamsgezinde politica?

“Ik ben zeker ‘Vlaamsgeworteld’ – ik ben opgevoed in Vlaanderen en ben me bewust van de enorme rijkdom die onze regio biedt op sociaal-economisch, cultureel en sportief vlak. Ik voel me Vlaming, maar ik wil ook altijd de confrontatie blijven aangaan met ‘de buitenwereld’. Je kan niet anders.”

'Ik wil een steen verleggen in een nieuwe organisatie van België.'Beeld Thomas Sweertvaegher

U bent ook bevoegd voor de voorbereiding van communautaire hervormingen. Hoe staat Vlaanderen het sterkst: op zichzelf of binnen een Belgisch geheel?

(Denkt na) “Ik vind dat er in dit land nog altijd dingen zijn die we beter samen doen. Tegelijk voer je politiek best zo dicht mogelijk bij de burger. Het is wat mij betreft dus zoeken naar de juiste balans. In het regeerakkoord staat dat we eerst met de experts en burgers buiten de Wetstraat moeten praten over hoe zij België zouden hertekenen. Op korte termijn zullen we die dialoog opstarten.”

Bij de verkiezingen in 2024 wacht u de enorme taak om de CD&V weer op de kaart te zetten. U moet opboksen tegen Tom Van Grieken en Bart De Wever in uw kieskring.

“We zijn nu begonnen aan een marathon, de finish ligt inderdaad daar. Kijk, het gaat hier niet over mij. Ik wil iets betekenen voor de vele politiemensen, mijn steen verleggen in een nieuwe organisatie van België. In de politiek heb je niet per se een grote mond nodig. Je moet autoriteit uitstralen, door integer te handelen en door banden te smeden.”

Anderen winnen verkiezingen door fel uit de hoek te komen.

“Ik onderschat de kiezers niet. Ik zou het bijzonder onverstandig vinden om me de hele tijd te richten op wat Van Grieken, De Wever of anderen zeggen. Ik heb mijn eigen kompas. Voor elke politicus geldt: if you whisper, it sounds like a shout in the corridor. Als leider worden je uitspraken geweldig uitvergroot. De manier waarop wij ons gedragen is immens belangrijk voor de rest van de maatschappij.”