Extra lange herfstvakantie is gedaan: wie mag er opnieuw naar school, hoe gaat dat in zijn werk en wat zijn de risico's?

Vandaag gaan de scholen weer open. Waar de vakantie eerst werd verlengd tot 11 november, werd ze uiteindelijk verlengd tot 15 november zodat de scholen vandaag met een schone (corona)lei kunnen beginnen.  

Na twee weken vakantie mogen de leerlingen van het kleuteronderwijs, het lageronderwijs en de eerste graad van het secundair onderwijs terug naar school. Leerlingen van de tweede en derde graad daarentegen moeten halftijds afstandsonderwijs volgen. Slechts de helft van de leerlingen van de tweede en derde graad mag dus tegelijk op school zijn. De andere helft volgt les van thuis.

Voor 1 december zal er worden beslist of volledig contactonderwijs weer mogelijk is, afhankelijk van de coronacijfers. Maar volgens viroloog Marc Van Ranst is dat totaal niet aan de orde. "Ik denk écht niet dat ze dat gaan doen", klinkt het.

Ook het volwassenenonderwijs start vanaf vandaag terug op. Daar starten ze in code rood. Concreet wil dat zeggen dat maximum 25 procent van de capaciteit per leslocatie per week in gebruik mag zijn. Daarbij wordt voorrang gegeven aan vakken die niet online kunnen worden gegeven, zoals praktijkvakken, en aan cursisten voor wie online onderwijs moeilijk is.  De rest van de lessen wordt in de vorm van afstandsonderwijs gegeven. 

De studenten van het hoger onderwijs zullen alvast tot het einde van het jaar volledig afstandsonderwijs volgen. Ook de examens worden uitgesteld of online georganiseerd. Er worden wel enkele uitzonderingen gemaakt voor opleidingen in de zorg, zoals geneeskunde en verpleegkunde. Daar mogen practica gewoon doorgaan. Ook vanaf 1 december zouden de universiteiten verdergaan in code rood, maar zijn er uitzonderingen mogelijk voor de eerstejaars en voor de organisatie van practica en werkcolleges. 

Bekijk hieronder het verslag uit “Het Journaal” (en lees voort onder de video: 

Hoe dat concreet in zijn werk gaat, mogen de scholen zelf invullen. De methodes zijn dan ook zeer divers, zegt Lieven Boeve, directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Zo laat de ene school bijvoorbeeld de helft van de leerlingen een week naar school komen, terwijl de andere helft van thuis de lessen volgt, waarna het de week daarna wordt omgewisseld. Bij een andere school volgt de tweede graad in de voormiddag contactonderwijs en de derde graad in de namiddag en de week erop omgekeerd. Dit om meer structuur te creëren en de studenten elke dag naar school te laten komen.

"Er moet rekening worden gehouden met twee zaken: veiligheid en goed onderwijs. Daardoor zijn er verschillende methodes die vooral worden afgestemd op de situatie van de school", aldus Boeve.

De leerlingen van het Immaculata-instituut De Panne volgen bijvoorbeeld dag om dag les. Vandaag wordt de derde graad verwacht en morgen is de tweede graad aan de beurt. Het is zo geregeld dat elke leerling hetzelfde aantal uur fysiek les krijgt, vertelt Hugo Sevenois, directeur van de school. 

Volgens hem heeft het dag om dag-systeem twee grote voordelen: enerzijds is het belangrijk voor het emotioneel welbevinden van de leerlingen. Als ze naar school komen, kunnen ze hun vrienden zien, klinkt het. Anderzijds houdt de school zo de vinger aan de pols: "Als een leerling een hele week afstandsonderwijs krijgt en dan pas terug naar school kan, raken we die leerling toch een beetje kwijt."

In het Technisch Atheneum Halle zijn de lessenroosters aangepast aan de noden van de klas. Leerlingen in het beroepsonderwijs mogen meer naar school komen dan de leerlingen van het technisch onderwijs omdat zij meer praktijk hebben, vertelt Maggy Vankeerbergen, de directrice van de school. En ook kwetsbare leerlingen, die thuis bijvoorbeeld niet veel ruimte hebben om te studeren, mogen (bijna) altijd naar school komen. Voor leerlingen die veel afstandsonderwijs hebben, is er sowieso een tweewekelijks terugkommoment. 

Volgens de verschillende experten is het een afweging van risico's langs beide kanten. Enerzijds het risico op een derde golf en anderzijds het risico op een leerachterstand of de achteruitgang van de sociale en mentale toestand van leerlingen. Er gaan dan ook verschillende stemmen op. 

Dominique Benoit, diensthoofd Intensieve Zorg in het UZ Gent, vindt het alvast te vroeg. In "Terzake" zei hij vorige week dat de zorgsector nauwelijks ontsnapt is aan een grote ramp. 

Bekijk hier het fragment uit "Terzake": 

Ook Dirk Devroey, decaan van de faculteit Geneeskunde aan de VUB, uit zich kritisch over der heropening van de scholen op Twitter:

En ook Geert Meyfroidt, intensivist in het UZ Leuven, treedt hen bij. "De mensen die beslissen over de heropening van de scholen moeten gewoon goed beseffen waar ze mee bezig zijn. De overbelasting van de ziekenhuizen is gigantisch, de impact op de niet-covidzorg is gigantisch. Wij zitten er nog middenin." 

"Het is een enorm risico om de scholen nu weer open te doen. Zelfs een kleine derde golf kan het systeem momenteel niet aan. Ik vraag me gewoon af waarom we dat risico nu zouden nemen?", klinkt het bij Meyfroidt.

Anderzijds begrijpt Meyfroidt ook de gevolgen voor kinderen die niet naar school kunnen. "Het is een afweging van risico's." En dat hoor je ook bij virologen Marc Van Ranst en Steven Van Gucht. Maar daar helt het over naar de andere kant. "Ik zie zowel voor- als nadelen en de heropening houdt een risico in, maar ik steun de beslissing wel", zegt Van Ranst. "Het alternatief, waarbij kinderen thuis moeten blijven, is ook verschikkelijk." 

Ook Van Gucht laat verstaan dat het welzijn, de opvoeding en de opleiding van kinderen minstens even belangrijk is. "We volgen het goed op. Scholen zijn ook niet de motor van de coronapandemie, ze weerspiegelen vooral wat er gebeurt in de bevolking", klinkt het nog. 

Bekijk hier een fragment van de persconferentie van Sciensano van vorige week vrijdag: 

Ook Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) zit op die lijn. "We moeten moeilijke keuzes maken", klonk het gisteren in "De zevende dag". "Ik vind dat het mijn taak is om de opleidingen te garanderen. We doen dat bovendien niet roekeloos, er gelden strenge veiligheidsmaatregelen. 

"Er zijn twee zekerheden: kinderen zijn niet de motor van de epidemie en als we de scholen sluiten is dat nefast voor het welzijn en de veiligheid van kinderen en creëert dat een leerachterstand."

Herbekijk hier het gesprek uit "De zevende dag": 

Ook een stem uit een andere hoek, Heidi De Pauw van Child Focus, is positief over de heropening van de scholen. Die spelen namelijk een belangrijke rol in de herkenning van kindermisbruik en ze houden kinderen meer weg van het internet, klinkt het. 

"Er is tijdens de eerste lockdown een enorme stijging geweest van online en offline kindermisbruik. In de eerste 6 maanden van dit jaar zijn er evenveel meldingen geweest van schendingen van de seksuele integriteit van kinderen online als vorig jaar in een heel jaar", klinkt het bij De Pauw. 

Beluister hier het volledige gesprek met De Pauw in "De Ochtend" op Radio 1: