Opmerkelijke cijfers in Italiaanse Bergamo: groepsimmuniteit of meer angst?

De Italiaanse krant Il Fatto Quotidiano is er zeker van en kopte eind oktober: “Bergamo en Lodi, groepsimmuniteit is een feit”. En dat komt omdat de Noord-Italiaanse regio Lombardije nu een opmerkelijk patroon laat zien: de provincies waar het coronavirus bijzonder hard woedde in de eerste golf, hebben tot dusver een opmerkelijk lage besmettingsgraad in de tweede golf.

Bergamo heeft nu de traagste infectiegroei van heel Lombardije. Volgens berekeningen van de krant is het aantal besmettingen in Bergamo tussen 2 oktober en 23 oktober slechts met 6,9 procent gestegen. Milaan daarentegen, dat in de eerste golf relatief mild werd getroffen, noteerde in dezelfde periode een stijging van 60,7 procent.

Als de veronderstelling van de krant wordt bevestigd, zou Bergamo voor de tweede keer ‘coronageschiedenis’ schrijven: het zou de eerste stad op het continent kunnen worden waarin de zogenaamde groepsimmuniteit is bereikt. Groepsimmuniteit betekent dat een ziekteverwekker zich niet meer verspreidt in een bevolkingsgroep - of slechts veel langzamer verspreidt - doordat een voldoende groot deel van de mensen immuun is.

Het belangrijkste risico van de pandemie - een exponentiële toename van het aantal besmettingen - zou daarmee worden afgewend. Strikte lockdowns zouden dan niet meer nodig zijn en het gezondheidssysteem zou dan niet langer acuut gevaar lopen om in te storten. Luca Lorini, hoofd van de spoedgevallendienst van het Papa Giovanni-ziekenhuis in Bergamo, gelooft dat er sprake is van groepsimmuniteit in zijn stad: “De antilichamen beschermen tegen een nieuwe infectie. Daarom worden nu minder mensen in Bergamo en Brescia ziek”, zegt Lorini.

Hij legt in de krant Il Fatto Quotidiano uit dat studies hebben aangetoond dat 35 tot 40 procent van de bevolking van de provincie Bergamo in het voorjaar in aanraking kwam met Covid-19. Dit is echter slechts de gemiddelde waarde, want in kleine steden zoals Alzano of Nembro, bijvoorbeeld in het noorden van de provincie Bergamo, brachten antilichaamtests aan het licht dat zelfs 60 procent van de bevolking in aanraking kwam met Covid-19.

Isaia Invernizzi, een journalist uit Bergamo, heeft ook gegevens verzameld die de stelling van lokale immuniteit ondersteunen. Hij zet de oversterfte in het voorjaar, het aantal coronadoden, af tegen de infectiegegevens van de tweede golf op gemeentelijk niveau. Zijn index laat zien hoe gemeenten die in de eerste golf zwaar getroffen waren, het er in de tweede golf goed van af brachten en vice versa.

“De resultaten zijn duidelijk: steden als Brescia en Bergamo, die een hoge oversterfte hadden tijdens de eerste golf, hebben beduidend minder coronagevallen in de tweede golf”, verklaart Invernizzi aan de Duitse krant Die Welt. En dat ondersteunt de hypothese van groepsimmuniteit. Steden als Milaan, Monza of Varese, die een vrij lage oversterfte registreerden tijdens de eerste golf, melden nu een hoger percentage nieuwe infecties tijdens de tweede golf.

Naast groepsimmuniteit is er nog een andere theorie die de gegevens van Invernizzi en de bevindingen van de krant Il Fatto Quotidiano zou kunnen verklaren: de mensen uit die bijzonder hard getroffen gemeenschappen zijn nog steeds angstig door hun ervaringen tijdens de eerste golf waardoor ze zich nu voorzichtiger gedragen dan de bewoners van naburige gemeenten.

Ook journalist Isaia Invernizzi hoedt zich voor te voorbarige conclusies over eventuele groepsimmuniteit in grote delen van de provincie Bergamo. “Dit is een zeer gevoelige kwestie”, benadrukt hij. “Ik beperk me liever tot het becijferen van hoe de situatie in Lombardije werkelijk is. Wetenschappers moeten nu uitzoeken waarom dit zo is.”