Dat het aantal besmettingen in België momenteel “eindelijk” naar beneden gaat, stemt Van Ranst tevreden. “Maar die had er nooit mogen komen, we waren veel te laat met de maatregelen. Op dit moment mogen wij Tsjechië en Liechtenstein weer voor ons laten, maar België doet het inderdaad niet best.”

Van Ranst ziet twee grote verschillen met Nederland, die het grotere aantal besmettingen en overlijdens in ons land moeten verklaren. “De mate waarin de regels worden opgevolgd is niet best. Zodra een Belg een achterdeurtje ziet, stapt hij erdoorheen. Dat is zo met bijvoorbeeld het betalen van belastingen, maar ook bij maatregelen tegen infectieziektes. Onze bevolking telt veel dissidenten. Zodra er maatregelen worden getroffen, is de eerste vraag of er achterdeurtjes zijn, en de tweede of er gecontroleerd gaat worden. Daarna worden de maatregelen als belachelijk afgedaan – u moest eens weten hoeveel virologen ons land ondertussen telt – en vervolgens worden de experts zelf in diskrediet gebracht. Ik weet, dat gebeurt elders ook, maar wij hebben het in België tot een kunst verheven.”

“Dat ik mijn toon niet gemilderd heb? Het is nodig om uitgesproken te zijn, dat is verdorie mijn taak als epidemioloog. Het is niet verboden hè, goede raad geven. Antwerpen was deze zomer de hoofdstad van de Europese covid-epidemie, daar kun je toch geen toeristen naartoe sturen? Op dat moment was de politiek onzichtbaar, dus ja, dan neem ik de verantwoordelijkheid maar op me.”

“Zo kan er natuurlijk nooit krachtig worden opgetreden”

Want ja, Van Ranst is in datzelfde gesprek ook hard voor de Belgische beleidsmakers. “Wij hebben domweg geen goed coronabeleid. Onze overheid beslist heel traag. Allereerst is er die ingewikkelde staatsstructuur van ons. Er zijn maar liefst acht ministers van Volksgezondheid, en ik weet heel zeker dat zij elkaar niet eens bij naam kennen. Dat is natuurlijk zot: als er beslissingen worden genomen, zou één persoon de knopen moeten doorhakken, waarna de maatregelen in het hele land zouden moeten worden uitgevoerd. Maar nee, om een voorbeeld te noemen: hier gaat de federale regering over de ziekenhuizen, terwijl de gewesten over de woon-zorgcentra gaan. Vaccinaties kopen we federaal in, maar de campagnes worden door de gewesten gedaan, van wie sommigen weer een eigen minister hebben voor elke taalgemeenschap. Zo kan er natuurlijk nooit krachtig worden opgetreden.”

Het lijkt Van Ranst dan ook moeilijk om de lockdown-maatregelen snel weer te versoepelen. “We moeten de boel vooral niet te snel terug schalen. Ik denk bijvoorbeeld dat de winkels wel weer open kunnen, maar de horeca zeker nog niet – dat kan pas als we op zo’n 50 nieuwe besmettingen per dag zitten. Dat dat niet gaat lukken voor de Kerst? Dat vrees ik ook. Dat is heel vervelend, maar het is niet realistisch.”