‘Super Mario Bros. Game & Watch’ is meer iets om te hebben dan om op te spelen

Een ‘Nintendo’, dat was in de vroege jaren 80 nog geen console die op de tv kon worden aangesloten: het allereerste huiskamertoestel van het Japanse bedrijf, de NES, zou pas eind 1986 op de Europese markt verschijnen. Maar zo ergens tussen 1980 en 1984 was de naam wel al een begrip onder lagere scholieren, die op schoolpleinen over het hele land met een Game & Watch-zakspelcomputer van het bedrijf – een ‘Nintendo’ dus – in de weer waren. Ze waren extreem eenvoudig wanneer je ze vergelijkt met videogames van nu, en zelfs in vergelijking met de consolegames van hun dagen stelden ze technisch weinig voor: het was gewoon een lcd-schermpje waarop de juiste dingen op het juiste moment oplichtten. Maar ze leverden zoveel pret dat een hele generatie van late veertigers en jonge vijftigers er vandaag nog altijd met weemoed naar terugkijkt.

Goed nieuws voor wie daar zoete herinneringen aan heeft, want ter ere van de vijfendertigste verjaardag van zijn eeuwige mascotte Mario bracht Nintendo er zo eentje opnieuw uit met de twee eerste Super Mario Bros.-games erop. Met als bonusgame Ball, het allereerste Game & Watch-spel uit 1980, waarin je een jongleur bestuurde die twee balletjes in de lucht moest houden. Alleen is het hier niet het onbekende mannetje uit het originele spel, maar werd het hoofd van Mario erop geplakt.

De nostalgische Game & Watch-heruitgave die je nu voor 50 euro in de winkel vindt, valt op het eerste gezicht niet te onderscheiden van zo’n klassiek spelcomputertje: het heeft dezelfde knoppen, hetzelfde glanzende kunststof aan de buitenkant, dezelfde vormelijkheden als logo’s en lettertypes. Alleen het kleurenschermpje en de usb-poort om hem op te laden verraden dat het een product uit 2020 is.

De gimmickfactor van Super Mario Bros. Game & Watch is groot: het aantal gamers die het toestelletje kopen om de twee Super Mario-games helemaal door te spelen zal wellicht maar op één hand te tellen zijn. Om een paar uur door te gamen (zelfs een bedreven Super Mario Bros.-speler zou toch twee à drie uur ononderbroken op dat ding zitten tokkelen) is dat schermpje simpelweg te klein, en zijn de knoppen op de Game & Watch – oorspronkelijk bedoeld om even een kwartiertje tijd op dood te slaan – ook danig ongemakkelijk. Maar Nintendo stak er meer dan voldoende aardigheidjes in om het af en toe  weer eens opnieuw uit de kast te halen. De uurwerkstand vertoont geregeld een paar verrassingen op het scherm, en je kunt de games zo instellen dat je een ongelimiteerd aantal levens hebt. En hou de A-knop eens vijf seconden ingedrukt op het startscherm van Ball? Hahaa!

De twee Super Mario Bros.-games op deze heruitgave zijn natuurlijk nooit op zo’n echte Game & Watch verschenen. De versies die je op deze heruitgave kunt spelen zijn de games die respectievelijk in 1985 en 1988 op het Nintendo Entertainment System (NES) uitkwamen, maar dan op een minikleurenschermpje. Qua ‘hardware’, als je dat zo mag noemen, is deze Game & Watch natuurlijk veel krachtiger dan de originele speledingetjes. Die hadden nauwelijks meer rekenkracht dan een rekenmachine.

Nintendo had aan het einde van de jaren 70 al een paar lunaparkkastjes en wat elektronisch speelgoed uitgebracht op het moment waarop Gunpei Yokoi, een van de productdesigners bij het bedrijf, een van zijn medepassagiers op een hogesnelheidstrein verveeld op diens rekenmachine zag tokkelen. Toen viel hem het idee te binnen: wat als we, met behulp van componenten die grotendeels gewoon in een zakcalculator zitten, eens een spelcomputertje maken om mee op zak te nemen?

De Game & Watch, een minizakcomputer met maar één game erop, bleek een gouden vondst in tijden waarin we nog geen smartphone hadden om onze tijd op te verdoen. Tussen 1980 en 1991, toen met Mario the Juggler de allerlaatste van negenenvijftig Game & Watch-games verscheen, had Nintendo meer dan 43 miljoen van die dingetjes verkocht. Sommige waren gewoon een toestelletje met een centraal scherm met knoppen daarrond, zoals het model waarin Super Mario Bros. Game & Watch vandaag wordt gepresenteerd, andere waren openklapbaar en hadden twee schermpjes: de zakcomputerversie van Donkey Kong was er bijvoorbeeld zo een, net als Mario Bros. uit 1983.

Yokoi zou het design van zijn Game & Watch enkele jaren na de eerste game ook verder doortrekken naar de Game Boy, de eerste draagbare gameconsole die verwisselbare games kon slikken, en die in 1989 verscheen. Vijftien jaar later zouden de openklapbare Game & Watch-modellen met twee schermen ook model staan voor de DS-zakconsole, waarvan opvolger 3DS nog tot vorig jaar in de handel bleef.