Taylor Swift kan rechten op oude opnames (alweer) niet terugkopen: voor 300 miljoen verkocht aan investeringsfonds

Even terug naar het begin. In 2004 tekende een piepjonge Taylor Swift -ze was toen 15- een contract met de platenmaatschappij Big Machine Records. In ruil voor een financiële injectie om haar beginnende carrière te boosten, stond Swift de rechten op de master recordings van zes nog op te nemen platen af. De masters, dat zijn de originele opnames van een album of een song. Wie de rechten op die masters in handen heeft, beslist ook wat er met die muziek kan gebeuren: van nieuwe uitgaves over het gebruik in reclame en films tot het aanbod op streamingdiensten. Met andere woorden: de eigenaar kan daar veel geld aan verdienen.

Tussen 2006 en 2017 maakte Taylor Swift zes platen (Taylor Swift, Fearless, Speak Now, Red, 1989 en Reputation). Haar internationale ster steeg razendsnel en ze werd een van de meest populaire en best verkopende artiest ter wereld, een status waar ze nu nog altijd mee mag uitpakken. In 2018 stapte Swift over naar een ander platenlabel, Republic Records, een onderdeel van Universal Music Group. Maar de rechten op de masters van haar eerste succesvolle albums zaten dus nog bij Big Machine Records.

In juni 2019 kocht muziekmagnaat Scott "Scooter" Braun, die onder anderen Justin Bieber en Ariana Grande onder zijn hoede heeft, Big Machine Records op. En daarmee ook de rechten op de originele opnames van Swifts eerste platen. Tot groot ongenoegen van de zangeres, die niet de kans kreeg om de rechten terug te kopen.

Sindsdien zijn de twee verwikkeld in een juridische strijd. Swift bezit als (co-)schrijver en uitvoerder nog altijd auteursrechten op haar eerste zes albums, wat haar de mogelijkheid biedt om in bepaalde gevallen een veto te stellen voor wat Braun met haar muziek wil doen.

De zangeres beschuldigt Braun ook van pesterijen. "Mijn muzikale nalatenschap ligt in de handen van iemand die mijn carrière onderuit wil halen", luidde het indertijd.

Swift verwijst geregeld al dan niet subtiel naar het conflict met Braun. In haar single "The Man", van eerder dit jaar lag het er dik op.  In een bepaalde scène is "Tyler Swift" , het ongemanierde "macho" alter ego van Taylor Swift, te zien terwijl hij ongegeneerd plast tegen de muur van een metrogang.

Op die muur staan in graffiti de namen van haar zes eerste albums. Met een poster: "Vermist. Terug te bezorgen aan Taylor Swift." En een bordje aan de muur: "Scooters verboden." "Scooter", naar de bijnaam van Scott Braun.

In de hele saga is nu een nieuwe episode geschreven. Scott Braun heeft de rechten op de masters van de eerste zes platen van Taylor Swift namelijk verkocht aan Shamrock Capital, een privé-investeringsfonds. Volgens het entertainmentblad Variety zou de deal 300 miljoen dollar waard zijn, omgerekend een slordige 252 miljoen euro. In een reactie op Twitter schrijft Taylor Swift: "Dit is de tweede keer dat mijn muziek wordt verkocht zonder mijn medeweten."

Ze zegt dat ze dit jaar actief geprobeerd heeft om de rechten op haar masters over te kopen van Braun en dat er gesprekken aangeknoopt zijn met diens advocaten. Maar volgens Swift moest ze voor ze de financiële situatie kon inkijken, een  "zwijgcontract" ondertekenen waarin stond dat "ik nooit nog iets over Scott Braun zou zeggen, tenzij het positief was. Ik zou een document moeten ondertekenen voor ik nog maar de kans had om op mijn eigen werk te bieden. Mijn advocaten zeiden dat dit absoluut niet normaal is."

Enkele weken geleden werd ze gecontacteerd door Shamrock Capital, met de boodschap dat zij de rechten overgekocht hadden. "Ik stond open voor een mogelijke samenwerking, maar ik leerde al snel dat Braun onder de voorwaarden nog jarenlang zou profiteren van mijn oude muziek. Ik kan er mij simpelweg in eer en geweten niet toe brengen om betrokken te zijn bij iets wat hem ten goede komt."

"Er is een persoonlijk conflict tussen Taylor Swift en Scott Braun, maar naar wat ik begrijp, zit het haar vooral hoog dat ze geen voorkooprecht had", zegt Sari Depreeuw, professor auteursrecht aan de Saint Louis Universiteit Brussel, in "De ochtend". "Die mogelijkheid is niet geboden. Zij had graag de kans gehad om die rechten op haar masters terug te kopen. Dat geeft haar veel meer controle over wat er met haar muziek gebeurt, maar levert haar ook meer inkomsten op."

En met die rechten op masters valt op veel manieren veel geld te verdienen. "Je kan muziek spelen op radio, maar denk ook aan advertenties, films, streaming..." Heeft Taylor Swift dan geen fout gemaakt door de rechten op haar masters indertijd aan Big Machine Records af te staan?

"Het is moeilijk om van een fout te spreken", zegt Depreeuw. "Als beginnend artiest sta je niet in een sterke onderhandelingspositie. Je bent dikwijls al blij dat je een plaat kan opnemen. Auteursrechten zijn bijzonder complex, het is niet evident om daar je weg in te vinden. De labels zijn daar heel ervaren in." Swift heeft er wel uit geleerd, want bij haar overstap naar Republic Recordings in 2018 heeft ze de rechten op de masters van haar volgende platen bij zichzelf gehouden.

En wie verdient hier nu het meeste aan? "Taylor Swift zal gewoon de basisvergoedingen blijven krijgen zoals die in haar contract staan, die als auteur en als uitvoerder. Scott Braun heeft hier een zeer grote winst gerealiseerd. Hij kocht Big Machine Records in 2019 voor 300 miljoen dollar, nu heeft hij enkel en alleen de rechten op de masters van Taylor Swift verkocht voor dat bedrag. En ook het investeringsfonds zal genoeg winst kunnen halen uit de huidige en toekomstige vormen om de oude muziek van Swift opnieuw uit te geven."

Beluister hier het gesprek met Sari Depreeuw in "De ochtend" op Radio 1: