Willebroek trekt strengere avondklok weer in na kritiek wegens strijdigheid met grondwet

Antwerps gouverneur Cathy Berx had vanmiddag ook het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB) gevraagd om de overlastmaatregelen, zoals een vervroegde avondklok, die zaterdag zijn ingegaan in Willebroek te onderzoeken. Burgemeester Eddy Bevers werd onder meer gevraagd uit te leggen welke problemen de maatregelen precies moeten aanpakken, of de maatregelen proportioneel zijn en of er geen alternatieven mogelijk waren.

De gemeente Willebroek kampt al even met hardnekkige overlast door jongeren, die onder meer de coronaregels met de voeten treden en de rust verstoren door knalbommetjes te gooien. Burgemeester Bevers werd ook op straat lastiggevallen en geduwd. Om de overlast een halt toe te roepen, is er sinds zaterdag een politieverordening van kracht die in het centrum van Willebroek een samenscholingsverbod voor meer dan twee personen en een avondklok vanaf 22 uur oplegt, maar ook een verbod op het bezit van knalbommetjes en een vervroegd sluitingsuur voor handelszaken.

De avondklok schiet grondwetspecialisten en mensenrechtenadvocaten in het verkeerde keelgat. De avondklok was al een uitzonderlijke maatregel voor de coronaepidemie, dat ze nu ook als een gewoon beleidsinstrument wordt gebruikt los van de coronasituatie, is volgens hen vele bruggen te ver. Zij noemen de maatregel compleet disproportioneel omdat ze zware beperkingen van de grondrechten opleggen aan heel de bevolking.

‘Waar we zo voor gevreesd hadden’

Dit kan niet volgens de grondwet, aldus Kati Verstrepen, advocate en voorzitter van de Liga voor de Mensenrechten vanochtend op Radio 1. Volgens haar is er een groot verschil tussen specifieke maatregelen om een probleem aan te pakken en algemene maatregelen als deze avondklok. “Onze grondrechten kunnen beperkt worden, bijvoorbeeld met een samenscholingsverbod op een bepaalde plaats. Dat is dan een heel doelgerichte maatregel. Maar tegen iedereen zeggen: je komt vanaf 18 uur niet meer in de winkel of vanaf 22 uur niet meer op straat, dat is een vlakke maatregel die echt niet kan. Je treft hiermee alle inwoners van Willebroek en omstreken en niet alleen de jongeren die de overlast veroorzaken.”

Volgens Verstrepen komt hiermee uit waar zij en haar collega's al eerder voor hadden gewaarschuwd. “Dit is er over. De burgemeester gaat hier zijn bevoegdheid te buiten. Dit is waar we zo voor gevreesd hadden, die 'slippery slope’ (hellend vlak. red.). Men gaat altijd maar een stapje verder. Een jaar geleden was dit nog totaal ondenkbaar. Een jaar geleden waren er ook hangjongeren die bommetjes lieten ontploffen. En de burgemeester moet dat ook aanpakken. Maar niet op deze manier. Dit stond in de sterren geschreven.”

‘Cowboyburgemeester’

In De Standaard reageert grondwetspecialist Stefan Sottiaux (KU Leuven) al even kritisch. “Als men uitzonderlijke maatregelen een keer toelaat, hoe goedbedoeld ook, blijven ze klaarliggen als een geladen revolver voor elke schietgrage cowboyburgemeester of -gouverneur die minder goede bedoelingen of scrupules heeft”, zegt hij. “Een volledige wijk vanaf 22 uur ’s avonds huisarrest geven, is meer dan een brug te ver.”

De mening van advocaat en privacy-activist Matthias Dobbelaere-Welvaert op Twitter laat eveneens weinig aan de verbeelding over. “Steek je volstrekt illegale avondklok waar de zon niet schijnt, Eddy Bevers”, klinkt het onomwonden. Volgens Dobbelaere-Welvaert is de situatie in Willebroek “géén geïsoleerd geval”. “Nu burgemeesters doorhebben dat ze sinds corona maar eender wat kunnen doen ‘om hun burgers te beschermen’, en niemand ze blijkbaar kan of wil tegenhouden, is het hek van de dam. We gaan nog wel wat andere zaken zien.”

‘Positieve tendens’

Intussen stelt het gemeentebestuur dat de aanpassing er kwam “na een positieve tendens”, niet omwille van de scherpe kritiek. “Onze politie heeft de afgelopen dagen kosten noch moeite gespaard om de rust in onze gemeente te laten terugkeren en ze zijn daarin ook gelukt”, zegt burgemeester Eddy Bevers (N-VA). “Niet alleen ik als burgemeester maar ook, en dat is nog veel belangrijker, onze inwoners weten de herwonnen rust en kalmte te appreciëren. Onze inwoners moeten de winnaar worden in dit verhaal en niet het slachtoffer van overlast van enkele jongelingen.”

De lokale politie voerde sinds zaterdagavond al 150 controles uit in het afgebakende gebied waar de verordening van toepassing is. “Vanuit deze inspanningen is er nu zicht op de betrokkenen en zijn individuele maatregelen mogelijk, ondersteund door een goede samenwerking met het parket en adequate aanpak ten aanzien van enkele individuen”, klinkt het nog. “Enkelen die een niet aflatende overlast veroorzaakten, werden opgepakt en sommigen onder hen werden reeds bestraft, terwijl anderen in afwachting van hun straf voorwaarden opgelegd kregen.”