Pfizer kan tot 2022 hooguit 675 miljoen mensen vaccineren. Wat nu?
De druk op Pfizer en BioNTech groeit om de patenten op hun coronavaccin te delen, zodat andere farmaceutische bedrijven extra dosissen kunnen maken. Pfizer kan tot 2022 hooguit 675 miljoen mensen aan de benodigde dubbele dosis van het vaccin helpen, terwijl het leeuwendeel van de productie al is opgekocht door rijke landen.
Zo sloot de Europese Unie een akkoord met Pfizer over de aanschaf van 200 miljoen vaccindoses en een optie op nog eens 100 miljoen, terwijl de Verenigde Staten tekenden voor 100 miljoen met een optie op 500 miljoen extra. Van de 1,35 miljard doses die Pfizer tot 2022 denkt te kunnen produceren, gaat ruim 80 procent naar de EU, de VS, Japan, Canada en het Verenigd Koninkrijk, 13 procent van de wereldbevolking.
Concurrent Moderna laat weten andere farmaceuten niet te zullen beletten zijn vaccin na te maken om de pandemie, die nu dagelijks 8.000 levens eist, sneller te kunnen stoppen. Moderna kondigde maandag een voor 94,5 procent effectief vaccin aan. Pfizer en BioNTech weigeren het Moderna-gebaar na te volgen, ook al zou dit niet ten koste hoeven te gaan van hun winst.
Brug te ver
Pfizer zegt in een reactie “substantiële middelen in te zetten om een veilig en effectief vaccin te kunnen bieden”. Concurrenten extra vaccins laten maken, is echter een brug te ver. “We zijn niet van plan geneesmiddelen of werkzame stoffen te leveren aan derden.” Patenteigenaar BioNTech, dat zijn vaccin mede dankzij 375 miljoen euro Duits belastinggeld kon ontwikkelen, reageerde niet op vragen.
Regeringen broeden op een remedie voor de “kunstmatig gecreëerde schaarste” aan vaccins, zoals actiegroep Global Justice Now het verwoordt. India en Zuid-Afrika pleiten er bij de Wereldhandelsorganisatie voor om patenten op coronavaccins op te schorten om goedkope replica’s van het middel te kunnen maken, een voorstel waar de Europese Unie tegen is.
De EU solt liever niet met intellectuele eigendomsrechten, zegt een Europese Commissie-woordvoerder. “Wel verwachten we van vaccinontwikkelaars dat ze zich inzetten voor universele, betaalbare toegang tot diagnostiek, behandelingen en vaccins.” EU-lidstaten hebben daarbij de mogelijkheid om een deel van hun aangeschafte vaccindoses te doneren, zegt de woordvoerder. Ook is de EU geldschieter van de COVID-19 Vaccine Global Access Facility (Covax), die voor eind 2021 twee miljard doses vaccin wil leveren aan arme economieën.
Octrooiwetten
Frankrijk, Duitsland, Canada en Israël stoften de laatste maanden obscure artikelen in hun octrooiwetten af, waarmee ze farmaceuten kunnen dwingen om concurrenten een licentie te verlenen voor het maken van hun vaccins. Het Hoge Commissariaat voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties riep regeringen onlangs op om deze dwanglicenties in te zetten in de strijd tegen het coronavirus.
Om dwanglicenties te rechtvaardigen, moet de vaccinproductie aantoonbaar worden belemmerd door de patenten en opstelling van Pfizer en BioNTech en niet door andere oorzaken, zoals tekort aan werknemers of productiemiddelen.