“Ik word bedreigd door islamisten”: de laatste e-mails van leraar Samuel Paty aan schooldirectie voor hij werd onthoofd

Op 5 oktober bespreekt Samuel Paty de vrijheid van meningsuiting met zijn leerlingen op de school in Conflans-Sainte-Honorine, nabij Parijs. Hij illustreert zijn les met enkele karikaturen van de profeet Mohammed. Hij vraagt hen: “Moeten we deze karikaturen niet publiceren om geweld te vermijden of moeten we deze karikaturen net wél publiceren om de vrijheid te laten overleven?”

Zes dagen later legt de leraar geschiedenis en aardrijkskunde zijn aanpak uit in een e-mail. “Op het moment dat ik de karikaturen toon, stel ik aan leerlingen voor - die angst hebben om gechoqueerd te worden (en niet alleen moslimleerlingen) - om hun ogen te sluiten of om even de klas te verlaten wanneer er een assistent aanwezig is”, schrijft hij.

De leraar merkt dat er ophef is ontstaan. “Een moeder van een leerling heeft mijn aanpak verkeerd begrepen en gaat uit van discriminatie, wat absoluut niet het geval is”, betreurt hij het voorval in een e-mail die hij naar de directie en collega’s heeft gestuurd. Vervolgens schrijft hij dat de vader van een leerlinge, “die een radicale mening blijkt te hebben”, de uitlatingen van die moeder heeft uitvergroot.

“Toen ik die bewuste les gaf, was de dochter van deze man de hele dag afwezig. Ze had haar vader iets over deze les verteld zonder er zelf bij te zijn. Vervolgens heeft de vader een video op internet gezet die fake is (...) Het is echt pijnlijk dat dit van een familie komt waarvan het kind niet in mijn les zat en die ik niet ken... Het wordt een kwaadaardig gerucht... Er was helemaal geen reactie in de klas toen ik mijn les gaf”, verklaart Paty.

De leraar bevestigt vervolgens dat hij “wordt bedreigd door lokale islamisten”. De directrice van de school, die haar leerkracht steunt, meldt dat een individu ermee heeft gedreigd om moslims naar de school te halen en de pers te waarschuwen. Paty geeft toe dat hij tijdens de les misschien wat “onhandig” is geweest bij het tonen van de Mohammedcartoons en verontschuldigt zich daarvoor. Maar zijn bedoelingen waren goed, schrijft hij. De ontmoedigde man beslist echter om in de toekomst geen les meer te geven over dit thema. “Ik kies wel een andere vrijheid, bijvoorbeeld de internetcensuur in China”.

De directrice en collega’s van Paty geven aan hem te steunen. “We maken allemaal fouten, ook al denk ik dat het helemaal niet fout is om op te komen voor onze vrijheden door de tieners van vandaag te vertellen over dingen die hen waarschijnlijk te boven gaan”, schreef een van zijn collega’s.

Maar niet iedereen is het eens met zijn aanpak. Een leerkracht schrijft Paty niet te steunen. “Ik weiger medeplichtig te zijn door mijn stilzwijgen. Deze situatie ondermijnt de vertrouwensband die we elke dag proberen te versterken met gezinnen die voor onze school hebben gekozen - en brengt onze hele school in gevaar.” Een andere collega meldt dat de geschiedenisleraar de zaak van de vrijheid van meningsuiting heeft geschaad. “Bovendien heeft hij argumenten gegeven aan islamisten en het secularisme weergegeven als iets onverdraagzaam. En hij heeft wel degelijk gediscrimineerd. Wij zetten geen leerlingen buiten, op wat voor manier dan ook, omdat ze aanhanger zijn van een bepaalde religie of omdat ze een andere afkomst hebben.”

De controverse zal een paar dagen later eindigen met de vreselijke terreurdaad van Abdoullakh Anzorov, een jonge Tsjetsjeen die zijn profeet wil ‘wreken’ en die wordt geïnspireerd door de berichten van de radicale vader van een leerlinge. Op 16 oktober wordt Samuel Paty - nadat hij de school heeft verlaten - onthoofd in Conflans-Sainte-Honorine.