Historisch record Joe Biden nu dicht bij kaap van 80 miljoen voorkeurstemmen

Ook de zittende president, Donald Trump, haalde al een ongezien aantal voorkeurstemmen binnen en brak eveneens door de barrière van 70 miljoen. Trumps teller staat momenteel op meer dan 73,5 miljoen stemmen, óók een record voor de verliezende presidentskandidaat. Maar dat bleek dus toch nog onvoldoende om Joe Biden te kloppen, die intussen al 79,4 miljoen stemmen achter zijn naam kreeg, bijna zes miljoen méér dan Trump. Tot nu toe zijn meer dan 155 miljoen stemmen geteld. In Californië en New York lopen de tellingen nog altijd door, twee staten bovendien waar meer mensen voor de Democratische presidentskandidaat dan voor de Republikeinse stemmen. De verwachting is dan ook dat Biden door de 80-miljoen-grens zal breken.

Zo veel stemmen, dan moet het wel om een recordopkomst gaan. Die draait inderdaad ergens rond de 65 procent van alle Amerikaanse stemgerechtigden. In verhouding is dat de hoogste opkomst sinds 1908, volgens cijfers van persagentschap Associated Press en het US Elections Project.

Ook in het aantal kiesmannen heeft Joe Biden een ruime voorsprong op zijn rivaal Donald Trump: 290 vs 232. Als we Georgia meetellen, waar Biden Trump erg nipt versloeg met 0,3 procentpunt, is de stand in het kiescollege 306 vs 232 in het voordeel van Joe Biden. Toch wil de huidige president zijn nederlaag nog altijd niet toegeven. Dat bemoeilijkt de machtsoverdracht die intussen moet worden voorbereid. Opvallend: Donald Trump klopte vier jaar geleden Hillary Clinton met exact hetzelfde verschil in het aantal kiesmannen en de president sprak toen van een “aardverschuiving”.

Wél verzekerde Trump zich toen van de overwinning met 77.000 stemmen meer dan Clinton, verdeeld over drie strijdstaten, terwijl de marge van Biden slechts 45.000 stemmen zou bedragen, verspreid over Arizona, Georgia en Wisconsin. Maar ook deze voorsprong van Biden is wettelijk voldoende om hem tot winnaar uit te roepen, merkt expert Rick Hasen van de University of Irvine op. Het is onwaarschijnlijk dat die marges nog in het voordeel van Trump zouden uitdraaien bij hertellingen of via rechtszaken. Ter vergelijking: in 2000 kwam er in Florida een hertelling tussen Al Gore (Democraat) en George W. Bush (Republikein) omdat er een verschil van amper 1.784 stemmen was. Bush won uiteindelijk met 537 stemmen en werd zo president van de VS.

Timothy Naftali, historicus aan de New York University, vergeleek de overwinning van Joe Biden met die van alle andere winnaars van de presidentsverkiezingen sinds 1960. Blijkt dat Biden zich ergens in het middenveld situeert. Zo is zijn overwinning nipter dan de politieke ‘landslides’ van Barack Obama in 2008 en Ronald Reagan in 1994, maar wel groter dan die van Trump in 2016 en de twee opeenvolgende van George W. Bush in 2000 en 2004. Het resultaat van Joe Biden nu is nog het best te vergelijken met dat van de herverkiezing van Barack Obama acht jaar geleden. “En sprak iemand van een nipte overwinning in 2012? Nee”, concludeert Naftali.

Donald Trump mag dan wel alles in het werk stellen in zijn poging om te verhinderen dat Joe Biden de nieuwe president van de VS wordt, volgens professor Michael McDonald van de University of Florida zit Trump er glad naast in zijn analyse van Bidens nipte overwinningsmarges in enkele strijdstaten. “Als die gegevens al iets aantonen, dan wel hoe het systeem de Democraten benadeelt en niet Trump”, aldus McDonald. Hij bedoelt daarmee dat de Democratische kiezers vooral clusters vormen in de kuststaten en buiten de strijdstaten. Wat betekent dat Democratische kandidaten in absolute cijfers veel meer voorkeurstemmen moeten halen dan hun Republikeinse tegenstanders om nog te kunnen winnen. Zo behaalde Hillary Clinton in 2016 weliswaar bijna 3 miljoen meer voorkeurstemmen dan Donald Trump, maar werd die laatste door het omstreden Amerikaanse systeem van de kiesmannen wél de nieuwe president. Het is veruit het grootste verschil ooit in de Amerikaanse geschiedenis qua aantal voorkeurstemmen tussen twee kandidaten, waarbij de verliezer toch wint.

Michelle Obama: “Vier jaar geleden was nederlaag veel nipter en ook erg pijnlijk, maar we gingen wel voor vlotte en respectvolle machtsoverdracht”