Expert: "Plan van minister Verlinden zal ervoor zorgen dat veel geweld tegen politie net trager bestraft wordt"

Na enkele aanvallen op politiemensen de voorbije dagen, kondigde minister van binnenlandse zaken Annelies Verlinden (CD&V) gisteren aan dat voor haar de maat vol was: "Ik ga me burgerlijke partij stellen in elke strafrechtelijke procedure van geweld tegen de federale politie, en ik nodig de burgemeesters uit om hetzelfde te doen voor de lokale politie." Ook voor aanvallen op brandweermensen en ambulanciers overweegt minister Verlinden hetzelfde.

Zo een burgerlijkepartijstelling heeft verschillende gevolgen. Ze zorgt ervoor dat er een onderzoeksrechter wordt aangesteld, die een grondig en uitgebreid onderzoek kan voeren. Daardoor kan het parket de zaak ook niet meer seponeren. De minister kan het dossier inkijken en bijkomend onderzoek vragen. En op het proces kan ze een bijkomende schadevergoeding eisen. De politievakbonden reageerden gisteren dan ook tevreden.

Maar professor strafrecht Frank Verbruggen van de KULeuven heeft bedenkingen: "Als de minister dit gaat doen, zal het een boel vertraging geven. Ik lees in de krant dat er 8.500 zaken zijn van geweld tegen de politie. Gaan we die onderzoeken allemaal naar een onderzoeksrechter sturen? Waardoor alle partijen, ook de verdachte, bijkomend onderzoek kunnen vragen, er een raadkamer en eventueel ook kamer van inbeschuldigingstelling moet worden ingeschakeld, en men onderzoeken maanden kan laten aanslepen?"

In sommige gevallen is dat wel degelijk nodig, geeft Verbruggen toe: "Denk maar aan drugsbendes die politiemensen bewust in de val lokken. Dan heb je een onderzoeksrechter nodig, om telefoontaps en huiszoekingen te laten doen. Maar soms gaat het ook over een dronken student die weerspannig is wanneer een coronafuif wordt opgedoekt. Dan heb je geen maandenlange procedure nodig, maar een lik-op-stukbeleid, dat kort op de bal kan spelen en snel kan bestraffen. Dat kan een parket perfect doen: het kan zo iemand rechtstreeks voor de rechter brengen, op heel korte termijn. Maar met wat de minister van plan is, wordt snelrecht onmogelijk."

Maar wat dan met al die zaken die door het parket geseponeerd worden? "Dat gebeurt inderdaad vaak, maar het gebeurt met heel veel zaken, niet alleen met geweld tegen de politie. En het komt omdat politie en gerecht overbelast zijn. Seponeren gebeurt trouwens om verschillende redenen. Het kan inderdaad gebeuren omdat het parket de zaak niet de moeite waard vindt. Maar bij mijn weten is dat niet het geval bij zaken van geweld tegen de politie. Ik hoor niemand die geweld tegen de politie goedkeurt. Minister van Justitie Van Quickenborne (Open VLD) zegt dat die zaken voor hem een hoge prioriteit hebben, dat hij zelfs nultolerantie wil invoeren. Dan vind ik het vreemd dat de minister van Binnenlandse Zaken eigenlijk zegt dat ze de parketten niet vertrouwt, en dat ze de zaken doorschuift naar een onderzoeksrechter."

Volgens professor Verbruggen worden zulke zaken meestal geseponeerd omdat men de dader niet vindt. "Daar kan een onderzoeksrechter soms ook niks aan veranderen. Soms moet je je erbij neerleggen dat een dader spoorloos blijft, wat je ook doet. Dan kan je niemand vervolgen, en dan moet je wel seponeren. Een zwaardere procedure zal daar niks aan verhelpen."

Als minister Verlinden de politie een signaal wil geven dat ze hen steunt bij geweldincidenten, dan bestaan er volgens de professor betere instrumenten: "Natuurlijk moeten gewonde of bedreigde politiemensen geholpen worden als ze in zo een procedure zitten. Daar hebben ze al rechtsbijstand voor. De politiemensen of de politie als geheel kunnen zich nu al burgerlijke partij stellen, als ze schade geleden hebben. Maar moet een minister dat doen? Moet elke werkgever zich altijd burgerlijke partij stellen? Laat dat toch aan de échte slachtoffers, voor hen is het bedoeld."

En zal de aankondiging van de minister dan geen potentiële daders afschrikken, als ze weten dat ze ook Binnenlandse Zaken tegenover zich krijgen? "De grote criminelen, daarvoor wordt nu al een onderzoeksrechter ingezet. En ik vraag me af of dronken mensen die weerspannig zijn tegen de politie, het verschil kennen tussen een opsporingsonderzoek door het parket en een gerechtelijk onderzoek door een onderzoeksrechter. Ik denk dat dat een beetje naïef is. Qua afschrikking denk ik dat er andere manieren zijn: kort op de bal, snelrecht. En dat wordt dan net onmogelijk. Ik weet trouwens ook niet of de Franstalige onderzoeksrechters in Brussel zitten te wachten op heel veel extra werk, dat evengoed door het parket gedaan zou kunnen worden. Dus men gaat het allemaal trager, zwaarder en duurder maken."

Herbeluister hieronder het gesprek met professor strafrecht Frank Verbruggen in "De ochtend" op Radio 1: