Terwijl wij net taskforce hebben opgericht: zo ver staan onze buurlanden al in hun voorbereiding van vaccinaties

Wanneer zullen de vaccinaties in ons land starten? En wie zal als eerste aan de beurt komen? Het zijn maar enkele vragen waarover een nieuwe taskforce zich de komende weken en maanden zal buigen.

Wat we wél al weten? Volgens minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (s.pa) zouden de eerste vaccins rond de jaarwisseling in ons land kunnen zijn. Het gaat wel om “beperkte hoeveelheden”. Die zullen zo veel mogelijk gegroepeerd worden toegediend, omdat de vaccins in grote verpakkingen zitten en allemaal op dezelfde dag toegediend moeten worden. De inenting zal verder gratis zijn en niet verplicht. Maar dat is het zo een beetje. In onze buurlanden weten ze echter al een pak meer. 

Onze noorderburen willen in de eerste drie maanden van volgend jaar 3,5 miljoen onderdanen vaccineren. Dat heeft Nederlands minister Hugo De Jonge van Volksgezondheid vrijdag bekendgemaakt. Ook hier zullen de vaccins gratis en vrijwillig zijn. In Nederland is er ook al een goed zicht op de volgorde van inenting.

Omdat er waarschijnlijk niet meteen genoeg vaccins zullen zijn voor iedereen, krijgen de zwakkeren voorrang. “Ouderen (60-plussers), mensen die tot een medische risicogroep behoren, zorgmedewerkers van deze groepen en zorgmedewerkers die in direct contact staan met coronapatiënten worden als eerste gevaccineerd”, klonk het gisteren in een mededeling van de Rijksoverheid. Daarmee wordt het advies van de Gezondheidsraad gevolgd, een onafhankelijk wetenschappelijk adviesorgaan van de regering. 

De regering geeft wel aan dat ze nog kan bijsturen, omdat er nog enkele belangrijke onbekenden zijn. Wanneer de levering precies op gang zal komen, bijvoorbeeld, en of de vaccins wel voor elke doelgroep geschikt zijn. 

De logistieke operatie is in elk geval volop bezig, zo klinkt het. Nederland heeft zicht op vaccins van minimaal zes vaccinontwikkelaars, goed voor ruim 50 miljoen dosissen. Met de voorwaarde dat ze allemaal werken en goedgekeurd worden door het Europees Medicijn Agentschap (EMA). Alle zes zitten ze in de laatste of voorlaatste fase. Omdat bij de meeste vaccins twee inentingen nodig zijn, is dat genoeg voor 29 miljoen mensen.

Daarnaast zijn er ook al 25 miljoen veiligheidsnaalden aangekocht, net als speciale supervriezers. Het vaccin van Pfizer moet namelijk op minstens -70 graden bewaard worden. Ook transport, distributie en het regelen van beveiligde opslaglocaties worden niet vergeten. Er komt ook een grote informatiecampagne over het vaccin en het belang van vaccineren. Minister De Jonge zegt “klaar” te staan als de eerste vaccins arriveren. 

Ook Frankrijk heeft al een plan bekendgemaakt waarin staat hoe de vaccinatiecampagne aangepakt zal worden. De regering wil er in januari mee beginnen. Parijs hoopt dat de vaccins tegen dan goedgekeurd en beschikbaar zullen zijn. Dat heeft een regeringswoordvoerder eerder deze week gezegd aan  televisiezender France 2. De overheid heeft 1,5 miljard euro begroot om in 2021 vaccins te kopen.

Ook in Frankrijk is de vaccinatie niet verplicht en hier vreest de overheid dat heel wat burgers het vaccin zullen weigeren. Ondanks het feit dat de producenten een hoge effectiviteit garanderen. Een opiniepeiling van Ipsos in september wees uit dat maar 59 procent van de Fransen bereid is zich te laten inenten, vergeleken met 74 procent wereldwijd. En voor een goede campagne is ongeveer 70 procent nodig.

Duitsland maakte deze week bekend dat het vanaf volgende maand honderden vaccinatiecentra op gaat zetten in het hele land. Daar zal het nieuwe coronavaccin massaal worden toegediend. Volgens de krant Welt am Sonntag zouden de gezondheidsministers van de zestien deelstaten plannen gemaakt hebben om één of twee centra te voorzien per district. Die zouden onder meer ondergebracht kunnen worden in grote expositiehallen, die tijdens de coronacrisis toch leegstaan. Er worden ook mobiele vaccinatieteams samengesteld.

Duitsland wil haar vaccinatieprogramma snel uitrollen. De overheid plant om in de eerste drie maanden van volgend jaar de inentingen te beginnen toedienen. Er moeten wel nog enkele obstakels overwonnen worden. Zo is er kritiek omdat er nog geen plan is om de vaccins te transporteren. De lage temperatuur waaronder het vaccin van Pfizer en het Duitse biotechnologiebedrijf BioNTech bewaard moet worden, stelt immers uitdagingen.

Het Paul-Ehrlich-Institut dat verantwoordelijk is voor het vrijgeven van het vaccin in Duitsland, maakt zich echter sterk dat het goed voorbereid is. Er zou contact zijn met verschillende producenten en de dosissen zouden heel snel vrijgegeven kunnen worden als ze beschikbaar zijn. Desondanks zou het volgens virologen tot 2022 kunnen duren eer iedereen in Duitsland ingeënt is. 

Een soortgelijk plan is te zien over het Kanaal. Volgens een gelekt document van de Britse gezondheidsdienst zou de regering begin december al met het vaccineren willen starten en dat tussen begin januari en midden maart massaal willen doorzetten, met een tempo van vier tot vijf miljoen vaccinaties per week. Vanaf april zouden dan massaal volwassenen ingeënt worden. Als er voldoende dosissen beschikbaar zijn, welteverstaan. Het gaat wel nog maar om een ontwerp van het vaccinatieplan. Ook hier zijn vaccinaties vrijwillig. 

De vaccinaties zullen ook hier plaatsvinden in duizenden lokale vaccinatiecentra, die door huisartsen worden opgericht. Daarnaast zullen er ook massalocaties zijn, zoals stadions en conferentiecentra. 

Ook de Britse regering werkte al een volgorde van vaccinatie uit. In december komen eerst gezondheidswerkers aan bod en bewoners van rust- en verzorgingstehuizen. Vervolgens zijn de tachtigplussers aan de beurt, daarna de zeventigers en daarna de late zestigers. Tegen eind januari moeten ook de eerste volwassenen onder de vijftig bediend kunnen worden en zo gaat het verder. 

Het plan gaat er wel vanuit dat er in december al meer dan 7 miljoen dosissen beschikbaar zullen zijn. Over welk vaccin het precies gaat, wordt niet gespecifieerd. Het is ook nog niet duidelijk hoeveel dosissen van de vaccins van Pfizer en Moderna dan voorhanden zullen zijn.

Ook logistiek laat het plan niet in de kaarten kijken. Er wordt nauwelijks iets vermeld over de potentieel grote logistieke problemen die het transport en de opslag van de vaccins teweeg zullen brengen. 

De Britten hebben 40 miljoen dosissen besteld van het vaccin van Pfizer en 5 miljoen van het vaccin van Moderna. Beiden zouden 95 procent effectief zijn.

Lees ook: Lockdown lossen met kerst zoals in Québec? Biostatisticus Geert Molenberghs: “Heel slecht idee” (+)