Emotionele clash tussen Mawda’s ouders en agent V.J.

Onverwacht namen de ouders van de 2-jarige Mawda het woord op de tweede procesdag voor de rechtbank van eerste aanleg in Bergen. Moeder Amer Phrast haalde een roze zuigfles boven. Ze richtte zich expliciet naar agent V.J., die destijds schoot op het busje met migranten. Een dag eerder getuigde V.J. hoezeer hij eronder lijdt, als mens en als vader. 

“Als moeder heb ik ook gevoelens. Mawda had honger die nacht. Ik heb deze melk voor haar gemaakt en al 2 jaar, zes maanden, 8 dagen en 8 uren hou ik ze bij. Als u zegt dat u een vader bent, waarom hebt u dan geschoten?”  

Meermaals moest de moeder haar relaas onderbreken, overmand door emoties. Maar evenzeer voelbaar op het proces was de impact van het incident op de agent, die niet meer in staat is om zijn job bij de wegpolitie uit te oefenen. Zijn advocaat, Laurent Kennes, begon zijn pleidooi met een brief van de echtgenote van V.J. aan de ouders.

‘Enkel verliezers’

“Er zijn enkel verliezers: jullie, de ouders, die jullie kind Mawda kwijt zijn en wij, die de man en vader kwijt zijn die hij voordien was. Aan zij die denken dat hij vrij rondloopt: sinds die dag zit hij gevangen in zijn hoofd en wij vergezellen hem slechts. (...) Excuses voor de actie van mijn man. Excuses voor de manier waarop u bent behandeld. Excuses voor het gebrek aan menselijkheid omdat u niet de juiste papieren had.”

Mawda, haar broertje en haar ouders zaten de nacht van het incident in een volgepropt busje met migranten, op de vlucht uit Irak. Het was al hun derde poging in twee weken om aan boord van een vrachtwagen te kruipen en het Verenigd Koninkrijk te bereiken. Meester Kennes plaatste daar ook een verhaal tegenover: dat van de vader van agent V.J., die in 1964 de dictatuur in Portugal ontvluchtte en in Charleroi in de mijn kwam werken. 

Door V.J. te schetsen als migrantenzoon countert Meester Kennes het frame van de advocaten van de ouders dat hij een van de uitvoerders was van een jacht op migranten. “Alle gelegenheden zijn goed om de situatie van migranten aan te klagen, maar niet door een man onterecht van moord te beschuldigen.” 

Onvrijwillige doodslag

Tegen de zin van de ouders vordert de openbare aanklager tegen de agent geen moord, maar onvrijwillige doodslag. Ze is ervan overtuigd dat V.J. op de banden mikte en nooit het kind heeft willen doden, maar verweet hem toch een gebrek aan schuldinzicht. V.J. spreekt immers tegen dat hij wist dat er migranten aan boord waren van het busje, laat staan een kind, hoewel hij dat aangaf in zijn verhoor de dag na de feiten. 

Wie het verhoor erbij haalt, moet echter vaststellen dat V.J. niet consistent was. Eerst zei hij dat de dispatching hem en zijn collega in de politiewagen meldde dat er een kind was getoond aan een raam van de bestelwagen. Verderop zei hij dat de dispatching enkel zei dat het ging om een bestelwagen in beweging. “Ik heb geen enkel element dat me doet denken dat het om migranten kon gaan. Voor mij zijn het dieven.”

Volgens V.J. antwoordde hij eerst wat hij wist op het moment van het verhoor, na de feiten dus, en vervolgens wat hij wist op het moment van de achtervolging zelf. Ook de aantijging dat V.J. niet onmiddellijk meldde dat hij had geschoten, haalde Kennes onderuit. Blijft nog over: was het gerechtvaardigd om op de banden te willen schieten? Documenten van het Comité P zeiden van niet, maar Kennes haalt een oudere handleiding boven die zegt dat het “in extreme omstandigheden” kan. Hij vraagt de vrijspraak voor V.J., of op zijn minst opschorting van straf.

Het openbaar ministerie eist één jaar cel met uitstel tegen de agent, maar tegen de vermoedelijke bestuurder en smokkelaar respectievelijk 10 jaar en 7 jaar, voor belemmering van het verkeer met de dood tot gevolg, en gewapende weerspannigheid. De pleidooien van hun advocaten en de replieken zijn uitgesteld tot 10 december.