Mysterie stalen monoliet blijft onopgelost na vinden van locatie in woestijn in Utah: “Maar niet het werk van aliens”

Vorige week, op 18 november, ging de helikopter van natuurbeheer in Utah de lucht in om dikhoornschapen te tellen in een erg onherbergzaam gebied van de Amerikaanse staat. Een bioloog aan boord zag plots iets blinken, wat later een opgericht, stalen voorwerp van zo’n drie meter hoog bleek te zijn, neergepoot tussen de rode ruige rotsen van de woestijn. Het deed denken aan, onder meer, de openingsscène van Stanley Kubricks film ‘2001: A Space Odyssey’ uit 1968, waarin apen zich vergapen aan een gelijkaardige constructie, maar dan in het zwart. De glimmende zuil komt in verschillende episodes uit de geschiedenis van de mensheid terug, zonder dat Kubrick er een verklaring voor geeft. De regisseur suggereert een buitenaardse oorsprong.

Helikopterpiloot Bret Hutchings gokte op een kunstwerk van een grote fan van Kubricks film of van een newwaveartiest. Al snel viel ook de naam van de minimalistische kunstenaar John McCracken, bekend om zijn ‘planksculpturen’, maar uitsluitsel kwam er niet. De blinkende monoliet ging het wereldwijde web rond en trok de aandacht van heel wat nieuwsgierigen. Op de sociaalnetwerksite zag een groep met internetspeurders het levenslicht. Ze gingen op zoek naar de exacte locatie van het object, die het ‘Department of Public Safety’ (DPS) weigerde bekend te maken om te vermijden dat mensen zich zouden wagen aan een gevaarlijke expeditie in de woestijn van Utah. 

Nog geen dag nadat DPS de foto’s van de constructie de wereld had ingestuurd, had Reddit-gebruiker Tim Slane al prijs. Hij postte de coördinaten van een kleine kloof met een smalle opening die opvallende gelijkenissen vertoonde met de rotsen rond de metalen monoliet op de foto’s van DPS. Op satellietbeelden van Google Earth is de lange, rechthoekige schaduw te zien van een voorwerp dat zelf amper zichtbaar is. Van het object was er nog geen spoor op beelden van Google Earth tussen 2013 en half 2015. Vanaf oktober 2016 is het wel duidelijk waar te nemen en is ook de begroeiing op het terrein errond schijnbaar weggehaald.

Mooi speurwerk, maar zo weten we nog altijd niet waar het voorwerp vandaan komt. Kunstenaar John McCracken stierf in 2011. Zijn galeriehouder David Zwirner zei aan de New York Times: “Volgens mij is dit echt wel door John gemaakt”. Maar daar is niet iedereen in de galerie van overtuigd. Het zou in dat geval enkele jaren na de dood van McCracken daar neergezet zijn, als de tijdlijn van Tim Slane klopt. Mogelijk is dit werk van de hand van een andere artiest, al dan niet als eerbetoon aan McCracken. Daarbij valt dan de naam van Petecia Le Fawnhawk, een hedendaagse artieste die wel vaker strakke sculpturen op afgelegen plaatsen neerpoot. Maar zij ontkent dan weer aan The Verge.

In elk geval lijkt het weinig waarschijnlijk dat dit het werk van buitenaardse wezens zou zijn. “Deze monoliet is duidelijk iets wat mensen kunnen maken (en dat doen ze ook!) op plaatsen waar mensen naartoe gaan”, zegt Jason Wright aan CNN. Hij is professor in astrofysica aan de Pennsylvania State University en directeur van het Extraterrestrial Intelligence Center van de universiteit. “Inderdaad, woestijnkunst komt vaak voor in het zuidwesten van Amerika, dus ik zie geen enkele reden om te denken dat het iets anders is dan dat.”

I.Q. Hunter, filmwetenschapper en professor aan De Montfort University, zit op dezelfde lijn. Als ‘2001: A Space Odyssey’ nooit tot het collectieve geheugen was doorgedrongen, zouden we ons, volgens Hunter, waarschijnlijk nooit hebben afgevraagd of een eenvoudige geometrische figuur op aarde werd geplaatst door aliens.

DPS liet alvast weten dat het illegaal is om zonder toestemming constructies of kunstwerken te installeren op federaal beheerde openbare gronden in Utah en dat dit geldt voor iedereen, “van welke planeet je ook komt”.

Volgens leden van de Reddit-groep zijn er lijnen te zien onderaan de pas ontdekte metalen obelisk, wat zou wijzen op het gebruik van een slijpschijf om het in de bodem neer te planten. Door in te zoomen op het voorwerp zou blijken dat de onderdelen aan elkaar vastgemaakt zijn met schroeven. Het zou dus niet gaan om een metalen zuil uit een stuk. Sommigen verwerpen dan ook de term ‘monoliet’ om het voorwerp te omschrijven.

Rond de periode van augustus 2015 tot oktober 2016, toen het raadselachtige voorwerp volgens de satellietbeelden van Google Earth moet geplaatst zijn in de woestijn van Utah, vonden daar ergens in de buurt ook opnames plaats voor het eerste seizoen van de science fiction tv-serie Westworld. Volgens CNET is het mogelijk dat de stalen plaat daarbij na de opkuis werd achtergelaten of dat iemand van de crew dit als een grap bedoelde, geïnspireerd op Stanley Kubrick. Dezelfde locatie zou overigens voor nog andere tv-shows en films gebruikt zijn, tot westerns van de jaren 40 en 60 van vorige eeuw toe. Recenter voor films als 127 Hours uit 2010 en Mission: Impossible II uit 2000.