Primeur voor Ierland: fossielen blijken 40 jaar na toevallige vondst afkomstig te zijn van dinosauriërs

Roger Byrne is niet meer. Hij was een Noord-Ierse leraar en verzamelaar van fossielen. Ergens in de jaren 80 vond hij op een strand in County Antrim aan de oostkust van Noord-Ierland twee fossielen die hij niet kon thuisbrengen. Hij bewaarde ze jarenlang, tot hij ze, met een boel andere fosssielen uit zijn collectie, aan het Ulster Museum in de Noord-Ierse hoofdstad Belfast schonk. Het mysterie errond verdween pas, toen een team wetenschappers van de universiteit van Portsmouth en van de Queen’s University Belfast vaststelde dat het versteende beenderen van dino’s waren.

De beenderen zijn zo’n 200 miljoen jaar oud en zijn “de eerste overblijfselen van dinosauriërs ooit ergens in Ierland gemeld”, zo staat in het wetenschappelijke artikel gepubliceerd in de Proceedings of the Geologists’ Association. “Dit is een enorm belangrijke ontdekking”, aldus paleontoloog Mike Simms die het onderzoek leidde. “De grote zeldzaamheid van dergelijke fossielen hier is dat de meeste Ierse rotsen de verkeerde leeftijd hebben voor dinosauriërs”, legt Simms uit. “Ze zijn ofwel te oud of te jong, waardoor het bijna onmogelijk is om te bevestigen dat er ooit dinosauriërs aan deze kusten leefden.” Het is dan ook de allereerste keer dat er overblijfselen van dino’s op het eiland, dat staatkundig bestaat uit de Ierse Republiek en Noord-Ierland, zijn aangetroffen.

Aanvankelijk dachten de wetenschappers dat de beenderen afkomstig waren van een exemplaar. “Maar bij het analyseren van de vorm en interne structuur van de botten, beseften we dat ze tot twee heel verschillende dieren behoorden”, aldus Robert Smyth van University of Portsmouth. “De ene is erg compact en robuust, typerend voor een gepantserde planteneter. De andere is slank, met dunne botwanden en kenmerken die alleen voorkomen bij snel bewegende tweebenige roofzuchtige dinosauriërs die theropoda worden genoemd.” In beide gevallen behoorden de fossielen tot de botten van de poten: van het dijbeen van de vierbenige plantenetende Sceliodosaurus en van het scheenbeen van de tweebenige vleesetende Sarcosaurus.

Volgens Simms zijn de twee fossielen die leerkracht Roger Byrne vond mogelijk van dinosauriërs die door de zee, dood of levend, werden meegesleurd en naar de zeebodem van de Jura zonken, waar ze begraven en versteend werden.

Het Ulster Museum is momenteel gesloten door de coronapandemie, maar zal de fossielen tentoonstellen, als het weer opengaat.