Is Mathieu Michel echt 'Le Mister Bean belge'?

‘Vandaag gebruiken de burgers ­sociale netwerk om politiek te ­spreken. Ik denk dat de sociale ­netwerken zijn niet gemaakt daarvoor.” Met deze babylonische spraakverwarring tijdens zijn beleidsverklaring haalde de nieuwe staats­secretaris voor Digitalisering, Administratieve Vereenvoudiging, Privacy en Regie der gebouwen Mathieu Michel zich heel wat kritiek op de hals.

Op RTL werd hij door een Het Laatste Nieuws-journaliste ‘Le Mister Bean belge’ genoemd, ook een knip­oog naar de wijze waarop hij zijn wagen recentelijk in Brussel pal op de openbare weg parkeerde toen hij naar een MR-vergadering moest. Zijn bijnaam werd prompt overgenomen door een deel van de Brusselse Europese pers – want hij is nu eenmaal de jongere broer van EU-Raads­voorzitter Charles Michel (44).

In de Franstalige krant La Libre Belgique verduidelijkte Mathieu Michel intussen dat het pijnlijke videofragment met zijn uitspraken uit de context was gehaald. “In mijn beleidsverklaring legde ik een (digitaal) project uit dat de betrokkenheid van de burgers moet versterken bij de denk­oefening over de volgende staatshervorming” (in 2024), vertelde hij. “Een virtueel platform daarbij betrekken lijkt me opportuun, maar (wat hij dus wou zeggen, red.) de gewone sociale media zijn voor een dergelijke institutionele procedure niet geschikt.”

Toch was zijn talenkennis toen al fors op de korrel genomen, ook in de eigen partij. Gewezen MR-voorzitter Didier Reynders, nu Euro­commissaris voor Justitie, noemde het in een gesprek met Belga “jammer en zelfs catastrofaal” dat staats­secretarissen de taal van de andere gemeenschap niet spreken. “Jezelf niet kunnen uitdrukken in de taal van een ander is een probleem, zeker in een regering die in Vlaanderen geen meerderheid heeft”, zei de ex-vice­premier, die door zijn kritiek aantoonde dat ook binnen de MR de benoeming van ‘een derde Michel’ nog niet is verteerd.

Politoloog Pascal Delwit (ULB) spreekt zelfs van een ‘democratisch probleem’. “Mathieu was nooit staats­secretaris geworden als hij niet de broer van Charles en de zoon van Louis was”, zegt hij. “Er bestaat in België een dynamiek dat kinderen van politici sneller dan gewone burgers op verantwoordelijke posities kunnen terechtkomen. Dat is op zich al problematisch. Als families meerdere politieke talenten tellen, zoals Charles Michel en premier Alexander De Croo (Open Vld) die in de voetsporen van hun vader traden, mag je hen dat ook niet verwijten. Maar Mathieu was voorzitter van de Waals-Brabantse provincieraad. Zelfs in Wallonië kent bijna niemand hem. Nog nooit belandde iemand vanop zo’n bescheiden positie in een federale regering. Zijn aanstelling was monarchique.”

Niet eerste keus

Delwit verwijst ook naar het – in Franstalig België intussen beruchte – telefoontje tussen partij­voorzitter Georges-Louis Bouchez en Charles ­Michel op de avond van zijn benoeming. ­Delwit: “Ik kan me niet inbeelden dat het Bouchez zelf was die voor Mathieu koos en dat hij zijn eerste keus was. Charles weegt duidelijk op zijn partij. Hij is zeer assertief.

“Er was binnen de Franstalige liberalen ook geen overleg over deze kandidatuur. Dit is in kleine kring beslist. Zelfs iemand als Willy Borsus (gewezen Waals minister-president en huidig Waals economie­minister, red.) was niet op de hoogte. Dit heeft voor een soort breuk tussen Charles en een paar medestanders gezorgd, en de kloof met de andere baronieën van de MR verder verdiept.”

Delwit stelt zich ook vragen bij de inhoudelijke bagage van de nieuwe staats­secretaris, van opleiding een communicatie­weten­schapper die al twintig jaar geleden in de lokale politiek ging. “Mathieu bouwde weinig competenties op voor de digitale portefeuille die hij nu heeft. Tegelijk vind ik het te vroeg om zijn eventuele kwaliteiten, of het gebrek daaraan, nu al in te schatten. We moeten hem nu zonder a priori’s op zijn komende beleid beoordelen.”

Mea culpa

Mathieu Michel bijt intussen wel van zich af. “Ik kom niet van nergens”, zei hij deze week aan zakenkrant L’Echo. “Er zijn drie ervaringen die rechtvaardigden dat partij­voorzitter Bouchez op mij een beroep deed. De eerste is op het vlak van patrimonium­beheer en de creatie van het Waals-Brabantse agentschap voor vastgoed, wat past bij mijn beheers­portefeuille voor de Regie der Gebouwen (zijn tweede bevoegdheid, red.). Voor het digitale aspect heb ik in Waals-Brabant al gewerkt op drie assen die ik hier op federaal niveau ook aantref: de smartcity’s, de regionale e-commerce en digitale vaardigheden.”

Toch kreeg hij het ook in dit interview moeilijk toen hem gevraagd werd wie de Belgische digitale ambassadeurs zijn. “Odoo (een software­ontwikkelaar uit Waals-Brabant, red.) is het beste voorbeeld dat ik ken. (stilte) Andere namen ontglippen me, het spijt me.”

Michel sloeg ook een mea culpa voor zijn eigen afwezigheid op sociale media zoals Instagram, Twitter en LinkedIn. “Ik gebruikte alleen Facebook. In de regionale politiek werd niet verwacht dat ik overal aanwezig was. Federaal nu wel. Ik ben er niet tegen.”

Tanguy Stuckens, MR-gedeputeerde in de provincie­raad van Waals-Brabant, neemt de verdediging van zijn oud-collega op zich. “Het is onrechtvaardig dat men Mathieu’s inzet beoordeelt op basis van zijn gebruik van sociale media. Dat is communicatie. De digitale toekomst is vooral belangrijk voor de economische ontwikkeling, en die heeft hij hier in Waals-Brabant sterk uitgebouwd”, zegt Stuckens. “We doen het op het vlak van digitalisering nu beter dan andere Waalse provincies. Mathieu bewees zich hier ook als een creatieveling met een grote werkkracht en visie voor de lange termijn. Zo stroomlijnde hij de opleidingen aan onze ­scholen en universiteiten met de noden van de regionale arbeids­markt.”

Met een vergrootglas

Stuckens, zelf oud-medewerker van het kabinet van vader Louis Michel, vindt dat zoons familie­naam het net moeilijker maakt voor de jongste telg uit de liberale dynastie. “Je kunt inderdaad stellen dat je snel bekendheid verwerft als je als een Michel in de politiek gaat. Maar vergis je niet: zodra je naam verschijnt, word je geacht te presteren, terwijl elke andere burger die zich in de politiek stort tijd krijgt om zich te bewijzen. Mathieu krijgt dat voordeel van de twijfel niet. De andere federale staats­secretarissen worden bij hun eerste passen op hun departement niet zo onder de loep ge­nomen.”

Michels kennis van het Nederlands noemt ­Stuckens een kwestie van opfrissen. “Hij kan het wel hoor, en je moet erkennen dat hij het in de Kamer tenminste probeerde. Sinds 2006 was hij al gedeputeerde in Waals-Brabant, waar hij geen Nederlands nodig had. Ik ben ervan overtuigd dat de kennis die hij thuis in Jodoigne (Geldenaken, vlak over de taalgrens, red.) en op school heeft opgedaan de komende maanden zal terugkeren.”

Zijn vrije tijd wijdt de jongste Michel aan zijn gezin met twee kinderen, met wie hij soms video­games speelt. Volgens collega-politicus Stuckens doet hij graag en veel aan sport, zoals mountainbiken en padel. Daarvoor gebruikt hij overigens wél sociale media. Op het publieke deel van zijn Strava-account is te zien hoe hij mee­racet in een MTB-race – met een GoPro-camera op het stuur gemonteerd.

Zelf hoopt de staats­secretaris dat hij zijn parcours, hoewel het met een paar capriolen begon, kan uitrijden en op het resultaat wordt afgerekend. “In Waals-Brabant ben ik niet langer Michel, ze noemen me Mathieu”, zei hij hierover aan L’Echo. “Binnen enkele jaren zullen ze me hier in de Wet­straat ook Mathieu noemen. Als ik de job doe, zullen de vooroordelen verdwijnen.”